بنا بر بررسيهاي علمي حدود هشت هزار گونه گياهي در ايران شناسايي شده كه از اين تعداد دو هزار و 400 گونه داراي خواص دارويي، عطري، ادويه اي، آرايشي و بهداشتي هستند. محصولاتي كه توسعه و كشت آنها علاوه بر ظرفيتهاي فراوان توليد و اشتغالزايي مي تواند به عنوان خاستگاه اصلي صادرات غيرنفتي فرصتي براي رشد مناطق كم برخوردار باشد.
گياهان دارويي محصولاتي هستند كه در جهان مشتريان خاص خود را دارند و بخش زيادي از جمعيت جهان به خصوص كشورهاي توسعه يافته در راستاي رفع نيازهاي اوليه بهداشتي و درماني خود از آنها براي ذخايرغني طب سنتي و گياهي بهره مي گيرند.
بنا بر اعلام وزارت جهاد كشاورزي توليد اين محصولات پارسال 120 ميليون دلار ارزآوري براي ايران به همراه داشته است.
از سويي ديگر با توجه به آب هواي خشك و نيمه خشك كشور، كاهش ميزان بارندگي و افت منابع آبهاي زيرزميني كشت گياهان دارويي به عنوان محصولاتي كم آب طلب از اهميت ويژه اي برخوردار است.
* حمايت از توليدكنندگان گياهان دارويي
عضو كميسيون صنايع و معادن مجلس شوراي اسلامي گفت: بر اساس مصوبه مجلس شوراي اسلامي 1.5 ميليارد دلار از محل صندوق توسعه ملي براي ايجاد اشتغال به روستاها اختصاص يافته كه روستاييان مي توانند از اين فرصت براي توسعه و ترويج كشت گياهان دارويي استفاده كنند.
رمضانعلي سبحاني فر افزود: همچنين 110 هزار ميليارد ريال تسهيلات با كارمزد شش درصد براي حمايت از صنايع تبديلي و جلوگيري از خام فروشي محصولات كشاورزي تخصيص يافته است.
وي ادامه داد: دولت با توجه به ظرفيت و عرصه هاي مناسب كشت گياهان دارويي برنامه تقسيم كشور را به 9 قطب گياهان دارويي دارد. در اين برنامه ظرفيتهاي محلي هر يك از پهنه هاي جغرافيايي كشور كه در زمينه توليد و كشت گياهان دارويي فعاليت دارند شناسايي شده و دولت با انجام اقداماتي از جمله خريد تضميني محصولات كمك ويژه اي به فعالان اين عرصه خواهد كرد.
نماينده مردم سبزوار در مجلس شوراي اسلامي بر لزوم پيوند فناوري با صنعت كشت گياهان دارويي تاكيد و بيان كرد: در كنار كشت و توسعه صنايع حوزه اين محصولات بايد به توسعه رشته هاي دانشگاهي در اين زمينه نيز اهتمام بيشتري ورزيد تا بتوان در مسير اقتصاد هدفمند و رو به رشد گام برداشت.
* جايگاه داورزن در خوزه گيايهان دارويي
در ميان مناطق مختلف كشور كه در عرصه كشت گياهان دارويي فعاليت دارند شهرستان داورزن در غرب خراسان رضوي با برخورداري از شرايط اقليمي مناسب جايگاه ويژه اي در كشت و توليد اين محصولات دارد.
اقليم جغرافيايي خاص اين شهرستان موجب مرغوبيت و افزايش تنوع گونه ها گياهان دارويي در منطقه شده بطوري كه كشاورزان داورزني را متقاعد كرده تا بخش عظيمي از زمينهاي خود را به كشت همين محصولات اختصاص دهند.
* نجات اقتصاد داورزن با توسعه كشت گياهان دارويي
مدير جهاد كشاورزي داورزن به خبرنگار ايرنا گفت: هم اكنون دو هزار و 252 هكتار از زمينهاي كشاورزي اين شهرستان به كشت هزار و 300 نوع گياه دارويي اختصاص دارد. علاوه بر آن در 480 هكتار ديگر كشت گياهان دارويي مرتعي(خودرو) انجام مي شود.
حسين تاج آبادي افزود: گياهان دارويي بهترين گزينه براي كشاورزي اين منطقه است. اين محصولات با اين كيفيت رقيبي نداشته و مردم منطقه از ديرباز با كشت آن آشنايي دارند. همچنين با توجه به حجم كار بالا براي توليد و كشت گياهان دارويي تاكنون براي سه هزار نفر در اين حوزه از شهرستان داورزن شغل ايجاد شده است
وي داورزن را يكي از نقاط 9 گانه كشور در توليد گياهان دارويي معرفي و بيان كرد: فلفل، خاكشير و شيرين باديان(رازيانه) از محصولات شاخص اين منطقه هستند. همچنين داورزن با سطح زير كشت 400 هكتار محصول فلفل و توليد هزار و 600 تن فلفل قرمز خشك رتبه نخست توليد اين محصول را در كشور دارد.
مدير جهاد كشاورزي داورزن ادامه داد: اين شهرستان با 390 هكتار خاكشير و توليد 350 تن محصول بيشترين سطح زير كشت و توليد گونه دارويي خاكشير در خراسان رضوي داشته و همچنين با حدود 100 هكتار گياه دارويي شيرين باديان رتبه نخست را در استان دارد.
وي توسعه كشت گياهان دارويي را از اولويتهاي ايجاد اشتغال پايدار در داورزن اعلام و بيان كرد: اين شهرستان به عنوان طرح پايلوت كشت گياهان دارويي در استان خراسان رضوي معرفي شده و محصولات توليدي آن به كشورهاي آلمان، فرانسه، آسياي ميانه و حوزه خليج فارس صادر مي شود.
* فقدان صنايع تبديلي چالش بزرگ
يك توليدكننده گياهان دارويي گفت: نبود صنايع تكميلي، تبديلي و بسته بندي بهداشتي از مهمترين مشكلات پيش روي كشاورزان گياهان دارويي در داورزن است.
محمد آبرودي افزود: ارائه توليدات دارويي بدون فرآوري به بازار سبب زيان كشاورزان مي شود. فقدان اين صنايع و همچنين فعال نبودن تعاوني كشاورزان در منطقه موجب خام فروشي محصولات و در نتيجه ورود دلالان به اين عرصه شده است.
وي ماليات سنگين را يكي ديگر از مشكلات حوزه توليد گياهان دارويي ذكر و بيان كرد: گاهي پرداخت ماليات چند صد ميليوني كار را براي كشاورزان سخت مي كند كه به نظر مي رسد بايد سياستگذاريهاي مناسبي در اين بخش لحاظ شود.
اين توليدكننده گياهان دارويي ادامه داد: واردات بي رويه برخي محصولات گياهي بي كيفيت چيني نيز موجب ضعف در بازاريابي توليدات شده و امر صادرات محصولات ايراني را با اخلال مواجه كرده است.
* گياهان دارويي كالاي ايراني
نماينده مردم سبزوار، جوين، جغتاي، خوشاب و داورزن در مجلس شوراي اسلامي به خبرنگار ايرنا گفت: هنوز اهميت گياهان دارويي به عنوان كالاي وطني مطرح نشده و در ميان مسئولان كشور عزم ملي براي استفاده از داروي گياهي وجود ندارد.
حسين مقصودي افزود: توسعه و توليد گياهان دارويي مستلزم توجه مجلس و دولت است. با توجه به ظرفيتهاي منطقه بايد تسهيلات ويژه اي براي حمايت از توليدكنندگان اين محصولات اختصاص يابد.
وي كشت گياهان دارويي در داورزن را نمونه اي از پياده سازي اقتصاد مقامتي توصيف و بيان كرد: فرآيند توليد گياهان دارويي بطور كامل بومي است و توسعه آن موجب اشتغالزايي و رشد اقتصادي در اين شهرستان شده است.
اين نماينده مجلس توليد انبوه و معرفي محصولات را مهمترين خلاء در چرخه توليد گياهان دارويي ذكر و بيان كرد: اين موارد بسيار حائز اهميت است كه بايد قبل از هر اقدام ديگري به آنها توجه شود. تحريمهاي ظالمانه عليه كشور، نبود صنايع بسته بندي بهداشتي و همچنين حذف يارانه هاي 'طرح طوبي' از مهمترين چالش هاي پيش رو براي صادارت توليد كنندگان گياهان دارويي در كشور و شهرستان داورزن است.
وي افزود: براي تكميل چرخه توليد گياهان دارويي در داورزن و همچنين موفقيت در ايجاد دستاوردهاي نوين در اين عرصه تاسيس دانشكده طب سنتي در زيرمجموعه دانشگاه علوم پزشكي سبزوار يك ضرورت است.
شغل 85 درصد جمعيت شهرستان داورزن كشاورزي و دامداري است. مركز اين شهرستان 21 هزار نفري در فاصله 310 كيلومتري غرب مشهد واقع است.
8145/7495/1858
سبزوار- ايرنا- رويش گياهان دارويي به عنوان يك منبع خدادادي در اقليمهاي جغرافيايي خاص كشور ظرفيتي مناسب براي توسعه فرصتهاي تجاري سازي اين محصولات و عرضه آن به بازارهاي هدف داخلي و خارجي است.
