جشنواره بین‌المللی موسیقی مقامی ازبكستان برگزار می‌شود

به گزارش روز دوشنبه ایرنا از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزن فرهنگی ایران در ازبكستان در دیدار با رییس دپارتمان موسیقی شرقی دانشگاه موسیقی ازبكستان و رییس مركز موسیقی مقامی این كشور، دو طرف چگونگی همكاری و حضور هنرمندان و صاحب‌نظران موسیقی مقامی ایران در «جشنواره بین‌المللی موسیقی مقامی ازبكستان» را بررسی و در نهایت مقرر شد تا شهریورماه سال جاری این جشنواره با حضور هنرمندان موسیقی كشور در شهر سبز استان قشقه دریا در ازبكستان برگزار شود.
در این دیدار كه در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در ازبكستان برگزار شد، صاحب‌جان بیگ مت‌اوف و محسن پورمحسنی ضمن ابراز خشنودی از گسترش روابط فرهنگی و هنری بین دو كشور، خواستار برقراری تعاملات بیشتر بین هنرمندان و مدیران مراكز هنری دو كشور شدند.
مت‌اوف كه با حكم مستقیم رییس جمهور ازبكستان، عهده‌دار مسئولیت برگزاری این جشنواره است، اظهار كرد: با وجود دعوت از هنرمندان كشورهای مختلف جهان برای شركت در این رویداد مهم هنری، بر این باور هستیم كه محور اصلی این جشنواره بین‌المللی هنرمندان كشورهای شرقی به ویژه ایران خواهد بود و انتظار است مراكز موسیقی ایران با توجه به اهمیت این جشنواره و قرابتی كه در حوزه موسیقی مقامی بین دو كشور وجود دارد، حضوری مناسب و جدی داشته باشند.
در ادامه رایزنی فرهنگی كشورمان گفت: رایزنی فرهنگی ایران تلاش خود را برای برگزاری شایسته این جشنواره انجام خواهد داد و زمینه حضور بهترین‌های موسیقی مقامی ایران در این رخداد مهم هنری را فراهم خواهد كرد.
محسن پورمحسنی افزود: این جشنواره فرصت مغتنمی است برای هنرمندان و مراكز موسیقی دو كشور تا با آخرین تحولات علمی و تجربی در حوزه هنر موسیقی به ویژه موسیقی مقامی هم آشنا شوند و می‌تواند زمینه‌ساز آغاز روابط و تبادل بین مراكز موسیقی دو كشور باشد.
به گزارش ایرنا، قرار است جمهوری اسلامی ایران در سه سطح صاحب‌نظران موسیقی مقامی، داوری برنامه‌های جشنواره و اعزام یك گروه فاخر از هنرمندان كشور در موسیقی مقامی، در این جشنواره شركت كنند.
سال 1394 نیز استان خراسان شمالی میزبان برگزاری فستیوال بین‌المللی موسیقی مقامی با حضور پنج كشور آسیای میانه بود.
كشورهای تركمنستان، تاجیكستان، ازبكستان، پاكستان و افغانستان در این جشنواره شركت و به اجرای برنامه های متنوع موسقایی پرداختند.
اكثر كارشناسان و مسئولان حوزه موسیقی كشورهای مختلف، هدف از برگزاری اینگونه جشنواره ها و فستیوال ها را تقویت ارتباط نسل امروز با موسیقی مقامی، زمینه‌سازی برای مطرح كردن استانهای مختلف و نواحی آنها در زمینه موسیقی مقامی، جلوگیری از انزوای هنری و تقویت بخش گردشگری آن كشورها عنوان می كنند.
البته همزمان با برگزاری هفته ها و روزهای فرهنگی ایران و ازبكستان در دو كشور نیز اجرای برنامه های موسیقایی محلی، مقامی و سنتی و ... نیز همواره در دستور كار این رویدادهای بزرگ فرهنگی و هنری بوده كه بعضا با حضور مقامات و شخصیت های فرهنگی و هنری دو كشور برگزار شده است.

** نگاهی به موسیقی مقامی ازبكستان
شش‌مقام موسیقی سنتی فرارود (بیشتر تاجیكستان و ازبكستان) است. ترانهٔ این موسیقی دربارهٔ عشق عرفانی است. سازهای به كار رفته در این موسیقی عبارت اند از: بربط، دایره، دف و تنبور. شش‌مقام از مقام‌های بزرگ، راست، نوا، دوگاه، سه‌گاه و عراق تشكیل شده است. یونسكو در سال ۲۰۰۰ میلادی، شش‌مقام را در فهرست كهن‌ترین سبك‌های موسیقی و هم‌چنین سرمایه‌های غیرمادی به ثبت رساند.

** مقام در موسیقی
مقام یك نوع طبقه‌بندی موسیقی است كه در دوره‌ها مختلف تاریخ از جمله دوران معاصر، برای طبقه‌بندی موسیقی ایرانی، تركی، عربی و آذربایجانی به كار می‌رفته‌است یا می‌رود.
ماهیت و تقسیم‌بندی مقام‌ها در طول تاریخ ثابت نبوده، و بین موسیقی ایرانی، تركی و عربی نیز كاملاً مطابقت ندارد اگر چه اشتراكات زیادی بین آن‌ها وجود دارد.
در معتبرترین متون، تعداد مقام‌های اصلی در موسیقی ایرانی ۱۲، در موسیقی تركی ۱۳، و در موسیقی عربی تا ۱۴عدد ذكر شده است.
تحولاتی كه در تئوری موسیقی مناطق مختلف خاورمیانه در سده‌های هجدهم تا بیستم میلادی رخ داده، منجر به طبقه‌بندی‌های مختلف برای مقام‌ها، و شكل‌گیری روش‌های مختلفی برای نت‌نویسی مقام‌ها شده‌ است.
در موسیقی عربی و تركی این تحولات با بازآرایی مقام‌ها در گروه‌های جدیدتر همراه بوده، و در موسیقی ایرانی مفهوم مقام با مفهوم دستگاه جایگزین شده‌است.

** ازبكستان در یك نگاه
ازبكستان كشوری در آسیای مركزی و دارای مرز مشترك با كشورهای افغانستان، تاجیكستان، تركمنستان، قرقیزستان، و قزاقستان است. پایتخت این كشور شهر تاشكند است. مساحت خاك ازبكستان ۴۴۷٬۴۰۰ كیلومتر مربع است (پنجاه و ششمین كشور از نظر وسعت) و جمعیت آن در سال ۲۰۱۷ میلادی نزدیك به ۳۳ میلیون نفر برآورد شد. ازبكستان پرجمعیت‌ترین كشور در میان كشورهای آسیای مركزی است. واحد پول این كشور سوم ازبكستان نام دارد.
زبان رسمی ازبكستان زبان ازبكی است كه با خط لاتین نوشته می‌شود. واژه ازبكستان از دو بخش ازبك و ـستان تشكیل شده كه به معنای «سرزمین ازبك‌ها» است. مسلمانان ۷۹ درصد از جمعیت ازبكستان را تشكیل می‌دهند. ۵ درصد از جمعیت این كشور نیز پیروی مسیحیت ارتدكس روسی می‌باشند. ۱۶ درصد نیز پیرو دیگر ادیان یا بی‌دین هستند. نظام حكومتی این كشور سكولار است. زبان روسی همچنان استفاده زیادی در این كشور دارد و رایج‌ترین زبان آموزشی در مدارس این كشور است.
ازبكستان در آسیای مركزی و در كنار جاده ابریشم، شامل شهرهای باستانی و تاریخی زیادی است و سمرقند، بخارا، خیوه از مهم‌ترین و قدیمی‌ترین شهرها این سرزمین هستند.
منطقه كنونی ازبكستان از مناطق باستانی ایرانی‌زبان بود كه بعدها با كوچ فزاینده ترك‌تباران زبان‌های تركی در آن رایج شد.
فراهنگ ** 1355 **1418