چالش بیماری های مشترك بین انسان و دام

به گزارش ایرنا، براساس آمار سازمان بهداشت جهانی 25 درصد مرگ و میر انسان ها بر روی سطح كره خاكی در رابطه با بیماری های مشترك بین انسان و دام گزارش شده و این آمار در كشورهای در حال توسعه تا یك سوم بوده است.
به گفته كارشناسان، این نوع بیماری ها علاوه برمشكلات بهداشتی برای انسان، تجارت و مبادله كالاهای بین المللی به همراه تولیدات دامی را تحت تاثیرمنفی نیز قرار می دهند.
بنا به گفته این متخصصان، هر یك از بیماری های مشترك بین انسان و دام كه از طیف وسیعی برخودار هستند، علائم و نشانه های متفاوتی با هم داشته و به تناسب هم باید راه های پیشگیری، درمان و مراقبت های مختلفی را برای آن در پیش گرفت.
به گفته این گروه، آن چه كه بیشتر مورد تاكید بوده آن است كه تماس مستمر با دام و یا حتی مجاورت با آن كه در برخی مناطق عشایری و روستایی رواج دارد، مهمترین عامل در بروز و شیوع این بیماری ها محسوب می شوند.
130 سال پیش و در ششم ژوئیه 1885 میلادی، لویی پاستور برای نخستین مرتبه پسر بچه ای را با روش واكسیناسیون ابداعی خود، از ابتلا به بیماری هاری و در واقع از مرگ حتمی نجات داد و در سال 1388نیز با توجه به اهمیت فزآینده مبارزه با این قبیل بیماری ها و با تصویب دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی، یك روز از سال به عنوان روز ملی مبارزه با بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان نام گذاری شده است.

**90 درصد مصرف كنندگان فرآورده های دامی در معرض خطر بیماری های مشترك
یك پزشك در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: فرآورده های دامی بخش اعظم هر سفره غذایی را شامل شده و 2 قشر مصرف كننده و تولید كننده آن نیز همواره در معرض خطر بیماری های مشترك هستند.
دكتر فاطمه رحمانی ادامه داد: اگرچه علم پزشكی در كنترل یا ریشه كنی بیماری های اختصاصی انسان مانند آبله، وبا و دیفتری به علت فقدان میزبان حیوانی در این قبیل بیماری ها به موفقیت های شایانی دست یافته اما ریشه كنی بیماری های مشترك بین انسان و دام به دلیل تنوع زیستی، آب و هوایی و جغرافیایی بسیار مشكل است.
وی با اشاره به لزوم توجه بیشتر به ارتقاء جایگاه اطلاع رسانی و افزایش فرهنگ عمومی و هماهنگی های بین بخشی برای مقابله و كنترل این بیماری ها، گفت: سازمان دامپزشكی در كنار سایر بخش های مرتبط از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی تلاش و اقدامات فراوانی را علیه بروز این نوع بیماری انجام داده ولی برای رسیدن به شرایط ایده آل راه طولانی در پیش است.
وی به شهروندان توصیه كرد كه تا گوشت خریداری شده از مراكز خرید معتبر را تا 24 ساعت در یخچال منازل نگهداری كنند.
وی اظهار كرد: با این حال همه افراد در ارتباط با دام زنده، لاشه كشتار شده و آلایشات دامی مانند دامداران، دامپزشكان و قصابان در معرض خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
وی، شایع ترین بیماری قابل انتقال بین انسان و دام را تب مالت دانست و افزود: این بیماری به عنوان یك بیماری ناتوان كننده شناخته شده و حداقل دوره درمانی آن نیز 2 تا 6 ماه بوده كه عوارض متعدد و هزینه های سنگینی را نیز به دنبال دارد.
دكتر رحمانی یادآور شد: همه كسانی كه به نوعی با كار دامپروری در تماس قرار دارند به گونه ای در معرض تهدید ابتلا به تب مالت بوده و علائم بالینی آن نیز به دنبال تماس با عامل آلوده یك تا 2 ماه بعد خود را نشان می دهد و در خیلی از موارد هم علائم خفیف بوده است.
به گفته این پزشك، سالانه تعدادی از افراد جامعه در كشور به تب مالت، حیوان گزیدگی ، هاری، سالك، سیاه زخم و تب كریمه - كنگو در مبتلا می شوند.
وی تاكید كرد: رواج دامداری های غیرصنعتی، عادات غذایی غیربهداشتی مردم، ناكافی بودن آگاهی شهروندان در اصول بهداشت فردی و محیطی، استاندارد نبودن روش های جمع آوری و آماده سازی شیر و تهیه لبنیات، جا به جایی و حمل و نقل بدون كنترل دام و نظارت دامپزشك به همراه ناكافی بودن پوشش كامل واكسیناسیون دام ها از جمله عوامل شیوع بیماری های مشترك به شمار می آید.

**تب كریمه كنگو بر دام ها تاثیر خاصی نداشته اما برای انسان كشنده است
یكی از كارشناسان ارشد بیماری های انگلی استان قزوین نیز در این رابطه به خبرنگار ایرنا گفت: بیماری های مشترك به صورت دو طرفه می تواند از انسان به حیوان و یا بالعكس انجام شود و موجب بروز علائم یكسان در بین حیوان و انسان شده و علائم بالینی متفاوتی از خود نشان دهند.
محمد فرحی اظهار داشت: به عنوان مثال بیماری تب كریمه -كنگو در دام مبتلا، علامت مشخصی ندارد ولی در انسان می تواند موجب مرگ او شود و اهمیت این بیماری در اثر مصرف گوشت تازه آلوده بوده كه با نگهداری گوشت در سردخانه، عامل بیماری زا غیرفعال می شود.
وی با اشاره به اینكه عوامل بیماری زا و ناقل آن در انسان و حیوان بسیار متنوع بوده و هنوز نمی توان ادعا كرد كه همه عوامل آن برای دانشمندان شناخته شده، گفت: برهمین اساس بیماری هایی كه از اهمیت خاصی برخوردار و شایع هستند بیشتر مورد بررسی قرار می گیرد.
به گفته وی، بیماری سل به عنوان یكی از بیماری های مشترك بین انسان و دام بوده كه سازمان دامپزشكی تمامی دامداری ها را از نظر وجود عامل این بیماری در دام ها و در دوره های زمانی معین مورد بررسی قرار داده و در صورت مشاهده دام های سلی، آنها را به كشتارگاه اعزام می كند.
فرحی تاكید كرد: پیشگیری و كنترل بیماری های قابل انتقال بین انسان و حیوان از منشاء آن (جمعیت دامی) بسیار كم هزینه تر از درمان خود بیماری در جمعیت دامی بوده و بهتر است با تخصیص اعتبارات ویژه در این بخش از وارد آمدن خسارت های مادی و معنوی به جوامع انسانی پیشگیری كرد.

**حیوانات منبع سرایت 47 درصد بیماری ها به انسان هستند
مدیركل سابق دامپزشكی استان قزوین هم پیش از این در گفت وگو با ایرنا اظهار كرده است: براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، هر بیماری یا عفونتی كه به طور طبیعی بین حیوانات مهره دار و انسان انتقال می یابد، بیماری قابل انتقال بین انسان و حیوان (زئونوز) نامیده می شود.
دكتر بهمن نقیبی كه قرار است فردا ( پنجشنبه )تودیع شود، ادامه داد: به گزارش این سازمان از بین یك هزار و 709 عامل بیماری زا شناخته شده در انسان، 832 مورد آن یعنی معادل 47 درصد به طورمستقیم یا غیرمستقیم از طریق حیوانات انتقال می یابد.
وی اضافه كرد: هم چنین در 40 سال اخیر بسیاری از بیماری های عفونی جدید در بخش هایی از دنیا شایع شده كه بخش وسیعی از آنها جزء بیماری زئونوز قلمداد می شوند.
وی اضافه كرد: عوامل ایجاد كننده بیماری های مشترك از بین عامل های بیماری زا نظیر ویروس ها، باكتری ها و قارچ ها و پریون( نوعی پروتئین بیماری زا) است.
به گفته وی، از بین بیماری های مشترك شناخته شده بین انسان و حیوان برخی بسیار خطرناك، نایاب و كم اهمیت بوده اما آنفلوانزای پرندگان، تب خونریزی دهنده كریمه-كنگو، هاری، جنون گاوی، شاربن (سیاه زخم)، بروسلوز (تب مالت)، سل، سالمونلوز، سارس و سالك از زمره بیماری های مهلك به شمار می روند.
وی اضافه كرد: این بیماری ها به دلیل قابلیت سرایت گسترده، شرایط مبارزه و كنترل دشوار، خسارت اقتصادی، تبعات طولانی مدت بهداشتی و اجتماعی پدیده هایی شاخص و نیازمند توجه هستند.
دكتر نقیبی ادامه داد: احتمال انتقال بیماری های مشترك انسان و حیوان از طریق تماس و یا زندگی در مجاورت دام، انتقال از طریق حمله حیوانات به انسان، استفاده از فرآورده های دام و طیور صورت می پذیرد.
مدیركل سابق دامپزشكی استان قزوین با بیان اینكه از بین 156 بیماری نوپدید شناخته شده در انسان، 114 مورد آن از بیماری های مشترك بین انسان و دام بوده، گفت: گروهی از بیماری های مشترك باعث ایجاد ضرر و زیان اقتصادی شدید به انسان ها می شوند و در مورد تعدادی از آنها نظیر هاری و جنون گاوی نیز درمانی وجود ندارد.
وی تاكید كرد: كنترل بیماری های مشترك انسان و دام مشكل و نیازمند همكاری تمام سازمان ها است و پرسنل شاغل در بخش دامپزشكی همواره در صف نخست مبارزه با بیماری های مشترك انسان و حیوان هستند.
وی ادامه داد: بیماری شاربن یا سیاه‌ زخم از جمله بیماری‌های مشترك بین انسان و حیوان است كه بسیار خطرناك بوده و اغلب پستانداران، به ویژه گاو، گوسفند، بز، اسب وانسان به آن مبتلا می‌شوند.
به گفته وی، استان قزوین دارای 160 هزار دام سنگین و بیش از یك میلیون و 100 هزار راس دام سبك است كه در حال حاضر تعداد معدودی از این جمعیت دامی برعلیه شاربن واكسینه شده اند زیرا در بسیاری از مناطق استان و در یك دهه گذشته هیچ موردی از بیماری در جمعیت انسانی و دامی آن مشاهده نشده است.
دكتر نقیبی اظهار كرد: آنفلوانزای فوق حاد پرندگان از دیگر بیماری های مشتركی است كه سیستم مراقبت فعال و غیرفعال آن، شناسایی كانون بیماری، معدوم سازی طیور موجود در آن و اعمال قرنطینه در شعاع های خاصی از كانون بیماری انجام می شود.
مدیركل سابق دامپزشكی استان قزوین یادآور شد: هاری از دیگر بیماری های مشترك بوده و در این راستا نیز سال گذشته پنج هزار و 600 قلاده سگ صاحب دار در استان واكسینه شدند و در این مدت هیچ موردی از بروز این بیماری گزارش نشده است.
وی ادامه داد: تب خونریزی دهنده كریمه- كنگومهمترین بیماری مشترك بین انسان دام به شمار رفته كه به منظور جلوگیری از گسترش آن سمپاشی اماكن دامی، آموزش افراد در سطوح مختلف، برخورد با كشتار غیرمجاز دام و اجبار به نگهداری لاشه و آلایش خوراكی در سردخانه پیش از انتقال به مراكز عرضه از جمله فعالیت های دامپزشكی است.
وی تصریح كرد: در استان قزوین طی یك سال گذشته 45 میلیون متر مربع از جایگاه های نگاهداری دام و حدود 10 میلیون 'نوبت سر دام' برعلیه انگل های خارجی سمپاشی می شوند.
وی اضافه كرد: سالمونلوز نیز از جمله بیماری های قابل انتقال از طریق گوشت و فرآورده های دامی است كه بازرسی گوشت دام و طیور و كنترل بهداشتی مراكز عرضه فرآورده های خام دامی از جمله فعالیت هایی است كه در جهت جلوگیری از بروز این بیماری انجام می شود.
نقیبی افزود: بروسلوز (تب مالت) و سل از دیگر بیماری های مشتركی است كه سالانه حدود 245 هزار راس دام بر علیه آن مایه كوبی می شود.
به گفته وی، سالانه 110 هزار نوبت سر دام نیز جهت شناسایی و حذف دام های مبتلا به سل در استان قزوین تست می شوند.
7390/6012