به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، امسال تابستان با گرمای كم سابقه در نیمكره شمالی زمین همراه شده است كه نه تنها كشورهای واقع در عرض های جغرافیایی بالاتر بلكه بسیاری كشورهای اروپایی و مناطق مختلف در آمریكای شمالی را نیز تحت تاثیر قرار داده است؛ برای نمونه شهر مونترال كانادا دوم ژوئیه (11 تیر) دمای 36.6 درجه سانتیگراد را ثبت كرد كه طی 147 سال گذشته در این شهر سابقه نداشته است.
این موج گرمایی شدید همزمان با بروز نشانه های دیگر تغییر اقلیم مانند دوره های خشكسالی، طوفان ها و سیل های كم سابقه، سوالات زیادی را در اذهان پدید آورده؛ از جمله اینكه آیا این گرما در تابستان های آتی نیز با همین شدت خواهد بود و یا به عنوان یك رویداد دوره ای صرفا شامل یك سال خواهد بود و دستكم در سال های بعدی می توان انتظار تابستان های خنك تر را داشت.
پدیده تغییر اقلیم مدت ها قبل وارد ادبیات رسانه ای و حتی روزمره شد؛ هم اكنون نزدیك به 30 درصد از جمعیت جهان با پیامدهای تغییر اقلیم از جمله افزایش دما مواجه هستند؛ بر همین اساس، سازمان های بین المللی و بین دولی با برگزاری همایش ها و نشست های مختلف سران كشورها را به اجرای تدابیری برای كاهش شدت و در نتیجه عواقب آن فراخوانده اند.
دمای متوسط كنونی زمین حدود ۱۵ درجه سانتیگراد است. این سیاره قبلا دماهای متوسط بیشتر و كمتر را هم تجربه كرده است. بنابراین تغییر دمای متوسط زمین بی سابقه و یا عجیب نیست؛ مشكل این‌جاست كه سرعت تغییر اقلیم زیاد شده و زمین بسیار سریع در حال گرم شدن است. وقتی تغییر اقلیم خیلی سریع صورت می‌گیرد، زندگی نمی‌تواند خود را با آن وفق دهد و در نتیجه حیات به خطر می‌افتد.
فعالیت های انسانی عامل اصلی این گرم شدن سریع است. انسان چیزی به نام صنعت و كشاورزی را اختراع كرده است و در نتیجه آن، گازهای گلخانه‌ای را با حجم بسیار زیاد وارد اتمسفر زمین می‌كند.
مطالعه محققان دانشگاه هاوایی آمریكا نشان می دهد كه اگر انتشار گازهای گلخانه ای به میزان فعلی ادامه یابد، موج های گرمایی شدید 74 درصد جمعیت كره زمین را تا پایان عصر حاضر تهدید می كند و حتی در صورت كاهش انتشار این گازها، به هر حال نیمی از جمعیت جهان تا سال 2100 در معرض دمای كشنده قرار می گیرند.
***آیا موج گرمایی فعلی نشانه ای از تغییر اقلیم است
به نوشته ماهنامه علمی انگلیسی ویرد/ wired ، پروفسور ادوارد هانا از دانشگاه لینكلن در خصوص گرمای زیاد هوا در نیمكره شمال در تابستان امسال معتقد است رویدادهای موردی را نمی توان با پدیده تغییر اقلیم مرتبط دانست.
وی كه صاحب كرسی رشته هواشناسی و متخصص در تغییرات اقلیم است، می گوید: در زمینه وضعیت هوا، متغیرهای طبیعی بیشماری موثر هستند، ضمن اینكه تغییرات فصلی نیز به خودی خود متغیر هستند.
البته وی به این امر نیز باور دارد كه با وجود متغیرهای زیاد در زمینه الگوهای هواشناسی موثر، موج جدید گرمای هوا تا حدی عجیب است و از جمله، شرایط در بسیاری از مناطق كشور انگلیس به خشكسالی نزدیك می شود.
به نوشته این نشریه، با اینكه نمی توان ارتباط مستقیمی بین تغییرات اقلیم و موج گرمایی تابستان فعلی یا حتی دوره های بروز سرما و رگبارهای ناگهانی در بهار امسال ترسیم كرد، اما به نظر می رسد بروز پدیده های هواشناختی موسوم به حدی (فرین) متداول تر می شوند.
پدیده های فرین یا حدی به معنای بروز گرما و یا سرمای كم سابقه و غیرمتعارف در مناطق مختلف است و یكی از عواقب تغییر اقلیم به شمار می آید.
'تد شپرد' استاد رشته اقلیم شناسی در دانشگاه ردینگ نیز می گوید: موج های گرما نشانه وقوع سایر رویدادهای مرتبط با هواشناسی است كه در هر منطقه اتفاق خواهد افتاد. انتظار داریم دمای هوا به تدریج افزایش یابد و در حالی كه متوسط دمای جهانی بیشتر می شود، دوره گرمایی بسیار شدید نیز طولانی تر شود.
در همین خصوص، رئیس پژوهشكده هواشناسی وابسته به سازمان هواشناسی كشور روز یكشنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا با تایید وجود پدیده گرمایش جهانی و پیامدهای آن گفت: مطالعات بی شمار و شواهد علمی فراوان وجود و تاثیرات این موضوع را تایید می كند. به واقع، تغییر اقلیم موجب بروز پدیده های فرین (Extreme) شده است كه از جمله آن می توان به امواج گرمایی، بروز رگبارها و خشكسالی های شدید و مداوم اشاره كرد.
***پدیده های فرین تحت تاثیر تغییر اقلیم
دكتر عباس رنجبر اما در پاسخ به این سوال كه آیا دمای فعلی در بسیاری شهرها از جمله تهران برای این فصل از سال غریب است، گفت: این دما در بازه زمانی حدود 10 تیر تا 10مرداد برای تهران عجیب نیست و حتی دمای 42 و 43 درجه نیز در تهران ثبت شده است، ولی در مورد افزایش دما در مناطق مختلف به طور كلی دو نكته اهمیت دارد؛ تداوم و گستردگی آن در بخش های مختلف كشور كه هر دو نشانه ای از تغییر اقلیم هستند.
وی با اشاره به این كه ثابت شدن افزایش دما بر اثر تغییر اقلیم در یك منطقه نیاز به ثبت میانگین دمای 30 سال گذشته و تحلیل این داده ها دارد، اظهار داشت: پدیده های دیگری مانند طوفان خرداد 93 تهران، سیل اخیر ژاپن و باران های سیل گونه در بخش هایی از اروپا نیز می تواند ناشی از تغییر اقلیم باشد؛ زیرا با اینكه ما در تهران سوابق چنین طوفان هایی را داشته ایم، سرعت وزش باد و میزان خرابی ناشی از آن بی سابقه بود.
«همچنین ژاپن روی عرض های جغرافیایی واقع شده كه رویداد طوفان های حاره ای در این فصل سال در آن طبیعی است؛ اما شدت این طوفان و میزان بارش هایی كه از آن حاصل شده است، كم سابقه براورد می شود».
عضو هیات علمی پژوهشكده هواشناسی با اشاره به رویداد پدیده های فرین یا حدی به عنوان بخشی از تغییر اقلیم، خاطرنشان كرد: همه این موارد می تواند ناشی از گرم شدن زمین باشد كه شرایط وقوع این پدیده ها را مهیا كرده است.
***بروز موج های گرمایی در مناطق مختلف تحت تاثیر متغیرهای مختلف
وی همچنین در پاسخ به این سوال كه آیا بخش های مختلفی از زمین مانند كانادا و اروپا تحت تاثیر همین پدیده شاهد موج گرمایی در تابستان جاری هستند، توضیح داد: بخشی از افزایش دما در این مناطق تحت تاثیر ذوب شدن پوشش برفی در مناطق عرض های بالاتر نیز هست كه آن هم از تغییر اقلیم ناشی و همراه با عوامل دیگر موجب افزایش دما شده است. بنابراین متغیرهای فراوانی در افزایش دما تاثیر دارند كه بسته به مناطق مختلف نیز تغییر می كنند.
دكتر رنجبر در این مورد كه آیا می توان پیش بینی كرد روند افزایش دما در سال های بعد ادامه خواهد یافت یا خیر، گفت: نمی توان قطعی اظهار نظر كرد كه این روند افزایش می یابد؛ ولی شرایط برای آن و افزایش گرمای زمین و در نتیجه بروز خشكسالی های بیشتر مهیاست كه باید با تدابیر مختلف راهكاری برای مهار تغییر اقلیم اندیشید.
وی اظهار داشت: گرچه تداوم گرما و گستردگی آن در نقاط مختلف كشور و حتی كشورهای گوناگون قابل توجه است؛ كاهش تحمل انسانی در برابر دما به دلیل گسترش شهرنشینی و زندگی ماشینی نیز باعث شده است كه گرمای هوا بیش از پیش احساس شود.
علمی**9157*2017
تهران- ایرنا- تغییر اقلیم هر روز بیش از پیش رخ نشان می دهد و ساكنان زمین با نشانه های بیشتری از آن روبرو می شوند، اما آیا گرمای امسال هم با این پدیده ارتباط دارد؟
