صدای پای امید در احیای دریاچه ارومیه

به گزارش ایرنا، هر چند دریاچه ارومیه این روزها با مشكل گرمای شدید دست و پنجه نرم می كند و چشم های نگران مردم به ادامه حیات این پهنه آبی دوخته شده است، اما سازمان های مسوول در ستاد ملی احیای دریاچه برای پیشبرد برنامه های مصوب و امیدآفرینی در میان اجتماعات پیرامونی می كوشند.
البته نباید این واقعیت را نادیده گرفت كه نهادهای مسوول در ستاد احیای دریاچه ارومیه نیز در اجرای برنامه های خود با مشكلاتی همچون نبود مدیریت واحد، كمبود منابع مالی با توجه به وضعیت اقتصادی دشوار كشور و همراهی ضعیف اجتماعات محلی مواجه اند كه كارآیی برنامه های اجرایی را كاهش می دهد.
مقاومت در برابر اصلاح الگوی كشت، ضرورت ایجاد گذار در میانگذر دریاچه برای گردش آب و ضعف مشاركت اجتماعی همراه با كاهش بارندگی در خطه آذربایجان به عنوان «انبار برف ایران»، از دیگر موانع موجود در مسیر احیای دریاچه ارومیه محسوب می شود كه نهادهای عضو ستاد احیای این پهنه آبی جهانی برای رفع آنها و زنده نگهداشتن این پیكره زیست محیطی می كوشند.
دولت تدبیر و امید نیز از همان آغاز به كار خود در پنج سال گذشته، احیای دریاچه ارومیه را وجهه همت خود قرار داده است، به گونه ای كه اگر «ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه» در این سال ها تشكیل نمی شد و با صرف بیش از 2 هزار میلیارد و 700 تومان اعتبار برای نجات دریاچه فعالیت نمی كرد، امروزه اثری از دومین دریاچه بزرگ شور جهان در شمال غرب كشورمان باقی نمی ماند.

**جلوگیری از برداشت غیرمجاز 54 میلیون متر مكعب آب
سرپرست شركت آب منطقه ای آذربایجان شرقی گفت: با مجموع اقدامات انجام شده، از برداشت 54 میلیون متر مكعب آب غیر مجاز از حقابه دریاپه ارومیه جلوگیری شده است.
یوسف غفارزاده افزود: تاكنون 3 هزار و 118 حلقه چاه غیرمجاز در راستای اجرای مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه پر شده است.
وی افزود: 334 استخر غیرمجاز هم كه در كنار رودخانه های منتهی به دریاچه ارومیه جهت ذخیره آب غیر مجاز ایجاد شده بودند، پر و ارتباط آن ها با رودخانه ها مسدود شد.
غفارزاده از جمع آوری 360 موتور پمپ كه به وسیله آن ها آب رودخانه های منتهی به دریاچه ارومیه به صورت غیرمجاز برداشت می شد، خبر داد و گفت: با مجموع اقدامات انجام شده، از برداشت 54 میلیون متر مكعب آب غیر مجاز از حقابه دریاپه ارومیه جلوگیری شده است.
وی با اشاره به مسیرگشایی و لایروبی رودخانه های منتهی به دریاچه ارومیه خاطر نشان كرد: لایروبی رودخانه های آجی چای، مهرانه رود، قلعه چای و.. به طول 136 كیلومتر انجام شده است.
غفارزاده با تاكید بر لزوم ایجاد معیشت جایگزین برای روستائیان حاشیه دریاچه ارومیه، گفت: در دراز مدت با قوه قهریه نمی توان از برداشت غیر مجاز آب پیشگیری كرد، زیرا معیشت افراد به برداشت آب از چاه های غیرمجاز و رودخانه ها وابسته است.
سرپرست شركت آب منطقه ای آذربایجان شرقی افزود: باید در حوضه آبریز دریاچه ارومیه مصرف آب مدیریت شود و همزمان معیشت جایگزین در منطقه به غیر از كشاورزی جا بیافتد تا روند احیای دریاچه ارومیه سرعت بگیرد.
غفارزاده با تاكید بر مدرن كردن روش های كشاورزی و نیز اصلاح الگوی كشت گفت: با روش های گلخانه ای با یك دهم آب مصرفی روش عادی می توان محصولات بهتری برداشت كرد.
وی همچنین از رهاسازی 10 میلیون متر مكعب آب از سد قلعه چای در راستای تامین حقابه زیست محیطی دریاچه ارومیه خبر داد.

** 3450 هكتار نهال و بو ته كاری در حاشیه دریاچه ارومیه
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی از بذرپاشی و نهال كاری مناطق مستعد فرسایش خاك حاشیه دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: جمع آوری بذر گیاهان بومی مانند قره داغ، هالكنوم، آترپیلكس و گز و كاشت آن ها در منطقه انجام می شود.
داور نامدار خاطرنشان كرد: در حاشیه دریاچه ارومیه 800 هكتار نهال كاری و 2هزار و 650 هكتار بوته كاری شده است.
وی افزود: در راستای پیشگیری از طوفان های نمكی در حاشیه دریاچه ارومیه، 37 كیلومتر بادشكن غیرزنده ساخته شده است.
نامدار اضافه كرد: جهت پایش فرسایش خاك نیز سه ایستگاه سنجش خاك در حاشیه شرقی دریاچه ارومیه ایجاد شده است.
وی خاطرنشان كرد: جهت مقابله با فرسایش خاك و حفظ پوشش گیاهی منطقه، در 15 هزار هكتار از اراضی شرقی دریاچه ارومیه طرح قرق اجرا می شود.
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری آذریابجان شرقی ادامه داد: در 350 هزار از اراضی شرق دریاچه ارومیه نیز طرح ساماندهی چرای دام در حال اجراست.
نامدار با اشاره به جمع آوری بذر گیاهان بومی مانند قره داغ، هالكنوم، آترپیلكس و گز و كاشت آن ها در منطقه، گفت: در دو سال گذشته حدود 20 درصد پوشش گیاهی در منطقه ایجاد شده و ادامه این روند مانع فرسایش خاك منطقه خواهد شد.

**صرفه جویی 119 میلیون متر مكعبی آب در حوزه كشاورزی
رییس سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی گفت: 119 میلیون متر مكعب آب در حوزه كشاورزی با اجرای طرح های اصلاح الگوی كشت و روش های سازه ای صرفه جویی شده است.
اكبر فتحی افزود: اقدامات اجرایی برای اصلاح الگوی كشت، كارایی بیشتری از اقدامات سازه ای برای صرفه جویی در مصرف آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه دارد.
وی با بیان اینكه نمی توان كشاورزی را تعطیل كرد، اظهار داشت: می توان با اصلاح الگوی كشت هم معیشت كشاورزان را تامین و هم در مصرف آب حوضه آبریز دریاچه ارومیه صرفه جویی كرد.
فتحی با بیان اینكه از محل اصلاح الگوی كشت 60 میلیون متر مكعب آب در بخش كشاورزی استان صرفه جویی شده است، خاطرنشان كرد: اینكه آب صرفه جویی شده وارد دریاچه ارومیه شده است یا نه، در حوزه مسئولیت شركت آب منطقه ای است.
فتحی با بیان اینكه در حوضه دریاچه ارومیه موفق شده ایم 7 هزار و 500 هكتار آبیاری به روش های نوین اجرایی كنیم،افزود: همچنین 2 هزار و 180 كیلومتر لوله گذاری برای انتقال آب به مزارع جهت پیشگیری هدر رفت آب اجرا شده است.
وی از استقبال كشاورزان از طرح های آبیاری نوین خبر داد و گفت: متاسفانه بودجه اجرای این طرح قطع شده است كه امیدواریم دولت دوباره به این طرح توجه كند.
رییس سازمان جهاد كشاورزی آذربایجان شرقی از حمایت دولت از كاشت گلخانه ای خبر داد و افزود: با یك دهم آب مصرفی در روش كشت عادی، می توان در كشت گلخانه ای همان مقدار محصول برداشت و در مصرف آب صرفه جویی كرد.
وی گفت: از محل اجرای طرح های سازه ای نیز 59 میلیون متر مكعب در مصرف آب حوزه كشاورزی صرفه جویی شده است.

**جاده میانگذر دریاچه ارومیه مهم ترین دغدغه حفاظت محیط زیست
مدیركل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی نیز جاده میانگذر دریاچه ارومیه را یكی از مهم ترین دغدغه های این سازمان دانست و گفت: یكی از عوامل مهم بحران دریاچه ارومیه، جاده میانگذر بود كه مطالعات زیست محیطی آن باید در زمان اجرای آن انجام می شد و متاسفانه انجام نشده است.
حمید قاسمی اظهار داشت: احیای دریاچه ارومیه یك بحث مهم ملی و عزم همه دستگاه های مسوول كشور برای احیای آن ضروری است.
وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست از زمان تشكیل ستاد ملی احیای دریاچه ارومیه، 19 پروژه را كه بیشتر مطالعاتی بوده اند، در تالاب های بین المللی دریاچه ارومیه، قره قشلاق و قوری گول اجرایی كرده است.
قاسمی بودجه تخصیص یافته برای اجرای طرح های مصوب ستاد احیای دریاچه ارومیه به این دستگاه را ناچیز دانست و گفت: تنها هفت میلیارد و 200 میلیون تومان بودجه برای اجرای طرح های مصوب توسط اداره كل حفاظت محیط زیست اختصاص یافته است.
وی افزود: با هدف اصلاح وضع موجود میانگذر دریاچه ارومیه، دانشگاه تبریز طرحی مطالعاتی را انجام داد كه نتایج آن توسط ستاد احیای دریاچه ارومیه به وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شده است.
مدیركل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی ادامه داد: در بحث تامین حقابه دریاچه ارومیه نیز طرحی توسط دانشگاه تربیت مدرس مطالعه شد كه سهم دریاچه ارومیه از 14 رودخانه حوضه آبریز مشخص و توسط ستاد احیا به وزارت نیرو ابلاغ شد و متاسفانه تا كنون حقابه دریاچه ارومیه به دلیل نگرانی از عدم كفایت آب شرب و كشاورزی تامین نشده است.
قاسمی گفت: در خصوص شناسایی و اولویت بندی كانون های ایجاد گرد و غبار دریاچه ارومیه هم كه دغدغه جامعه بود، سه ایستگاه سنجش ریزگرد مستقر شده اند كه به صورت آنلاین داده های آن ها بررسی می شود.
وی افزود: مركز آینده پژوهی دریاچه ارومیه از دیگر مصوبات دولت برای دریاچه ارومیه بدون ردیف بودجه است كه امیدواریم سازمان برنامه و بودجه با اختصاص ردیف بودجه به این مركز اقدام كند تا عملكرد این مركز تكمیل شود.
دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه بزرگ شور جهان در شمال غرب ایران به دلیل خشكسالی های مداوم ناشی از تغییر شرایط اقلیمی، سدسازی های بی رویه و برداشت بیش از اندازه از منابع آب زیرزمینی و جاری پیرامونی آن در بخش كشاورزی از حدود 20 سال قبل شروع به خشكیدن كرد.
این پهنه آبی عظیم كه حجم آب آن اواسط دهه 1370 شمسی به حدود 35 میلیارد مترمكعب و ارتفاعش از سطح دریا به بیش از 1278 متر می رسید، اكنون با خطر خشكی مواجه است و حجم آب آن در فصل گرما به كمتر از 2 میلیارد مترمكعب می رسد.
6132/518