صنعت پوشاك، مشكلات ارزی و بارقه های امید

به گزارش ایرنا، صنعت پوشاك از جمله صنایعی است كه با سرمایه گذاری اندك می تواند اشتغالزایی بالایی بویژه برای قشر بانوان به دنبال داشته باشد از این رو با دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت تامین ارز مواد اولیه آن با تغییر از گروه سوم به گروه دوم اولویت های تخصیص ارز انتقال یافت.
این كار بدان معنی است كه ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه و ماشین آلات مورد نیاز صنعت پوشاك از محل صادرات محصولات پتروشیمی، معدنی و فولادی تامین می شود و نیازی نیست كه واردكننده برای گرفتن ارز، در بازار ثانویه به دنبال خرید اظهارنامه صادراتی صادركنندگان آن هم با نرخ توافقی باشد.
به گفته «سومبات هاكوپیان» فعال اقتصادی و تولیدكننده بزرگ این صنعت، با متوسط 500 میلیون ریال سرمایه می توان در بخش پوشاك اشتغالزایی كرد، علاوه بر آن، این صنعت از مزایایی همچون مصرف كم آب و انرژی، نداشتن مشكلات زیست محیطی و نیروی انسانی مشتاق (بویژه بانوان) برخوردار است.
با وجود این مزیت ها و اینكه نوسان های ارزی تاثیری بر قیمت پوشاك داخلی نداشت، اما این صنعت در هفته های اخیر با مشكل تامین مواد اولیه كه اغلب آنها وارداتی است، روبرو شد زیرا از سویی انبارها از مواد اولیه خالی شدند و از سوی دیگر این بخش در گروه سوم اولویت های ارزی قرار دارد.
با تغییر اولویت تخصیص ارز برای مواد اولیه صنعت پوشاك و انتقال آن به گروه دوم كالایی، بارقه های امید برای رفع تدریجی مشكلات این صنعت زنده شده است.
«علیرضا حائری» عضو هیات مدیره جامعه متخصصان نساجی ایران درباره آخرین وضعیت این صنعت به ایرنا گفت: با توجه به افزایش قیمت و وابسته بودن عمده مواد اولیه صنعت نساجی و بازار فروش به اسعار خارجی، رشد بهای نخ و پارچه در بازار اجتناب ناپذیر است.
به گفته این مقام صنفی، در ماه های اخیر همه هزینه های تولیدكنندگان افزایش داشته است و حتی با فرض اینكه در گذشته به این صنعت ارز 3800 تومانی پرداخت می شد، بالاخره مواد اولیه وارد شده با این ارز، مصرف شده و باید با نرخ های جدید مواد اولیه تامین شود.
وی بیان داشت: تولیدكنندگان نخ ریسندگی، چه آنهایی كه ارز 4200 تومانی دریافت كرده و چه آنهایی كه ارز دولتی دریافت نكرده اند، نمی توانند محصولات خود را با 2 نرخ متفاوت عرضه كنند، زیرا اگر حتی فرد منصفی پیدا شود كه تولیدات خود را با ارز 4200 تومانی بفروشد، شاهد تشكیل صف، سهمیه بندی و حتی دعوا بر سر خرید تولیدات آن خواهیم بود.

* واردات دو سوم پنبه مورد نیاز كشور
حائری گفت: سالیانه 150 هزار تن پنبه در صنایع ریسندگی و نساجی مصرف می شود كه تنها یك سوم آن تولید داخل است و بقیه یعنی 100 هزار تن آن از خارج تامین می شود.
وی به الیاف «ویسكوز» اشاره كرد كه مرغوب تر از پنبه بوده و از همان خصوصیات پنبه برخوردار است و گفت: سالیانه 30 تا 40 هزار تن از این الیاف در كشور مصرف می شود در حالی كه تولید داخلی ندارد.
عضو هیات مدیره جامعه متخصصان نساجی ایران یادآور شد: عمده این الیاف از فنلاند، اندونزی و هند وارد می شود كه پارچه های تهیه شده 100 درصدی از ویسكوز بسیار مرغوب بوده و برای تولید انواع لباس زنانه، شال ها و لباس های شب استفاده می شود؛ حتی این الیاف را با پنبه و پلی استر مخلوط كرده و محصولات با كیفیت دیگری تولید می كنند.
«بهای این الیاف با تغییر نرخ ارز، افزایش یافته و بر قیمت نهایی تولیدات صنعت پوشاك تاثیرگذار است».
وی با اشاره به شرایط غیرقابل پیش بینی این روزهای بازار، تاكید كرد: اگر اكنون كمبودی در بازار این محصولات مشاهده می شود، به دلیل این است كه تولیدكنندگان كالاهای خود را در انبارها حفظ كرده اند تا تكلیف مشخص شود؛ اساساً در این شرایط نه كسی كالا می خرد و نه می فروشد.
«گرانی ارز به خودی خود مشكل نیست، اما بی ثباتی و نامشخص بودن قیمت آن مشكل اساسی است؛ آفت اقتصاد ایران، غیرقابل پیش بینی بودن آینده است و در این شرایط اخذ تصمیم بسیار دشوار می شود».
وی، الیاف پلی استر را سومین دسته مواد اولیه مورد استفاده در صنعت نساجی عنوان كرد كه این روزها نه تنها مشمول افزایش قیمت ارز شده است بلكه بخشی از گرانی هم منشاء نفتی دارد.
به گفته حائری، سالیانه 250 هزار تن «چیپس پلی استر» تولیدی مجتمع پتروشیمی «شهید تندگویان» در صنایع نساجی مصرف می شود كه البته با وجود تولید در داخل، قیمت جهانی دارد.
وی ادامه داد: ماشین آلات اصلی خطوط تولیدی صنعت نساجی كشور، كارخانجات ریسندگی، بافندگی، چاپ، رنگرزی و غیره نیز وارداتی است و بطور عمده از اروپای غربی بویژه آلمان، بلژیك، سوئیس، ایتالیا، تركیه و حتی چین و هند وارد می شود.

* استفاده از فرصت پسابرجام برای نوسازی صنعت نساجی
عضو هیات مدیره جامعه متخصصان نساجی ایران گفت: در سال های گذشته و با رفع تدریجی تحریم ها، سالیانه 400 تا 450 میلیون دلار ماشین آلات نساجی برای نوسازی این صنعت وارد كشور شد در حالی كه این صنعت در دولت دهم به دلیل تحریم ها لطمات زیادی دید.
به گفته حائری، حدود 50 زیر رشته در صنعت نساجی موجود است كه برخی از آنها نظیر پلی استر و فرش ماشینی در دوره پسابرجام رشد و توسعه خوبی را تجربه كردند.
عضو هیات مدیره جامعه متخصصان نساجی ایران خاطرنشان كرد: مواد اولیه مورد نیاز این صنعت مشمول اولویت های دریافت ارز رسمی 4200 تومانی قرار گرفته اما اعلام مواد، ارائه آنها به وزارت صنعت، معدن و تجارت و در نهایت تخصیص ارز زمانبر است.

* جهش قیمت مواد اولیه، مهمترین عامل التهاب در بازار پوشاك
«سومبات ‌هاكوپیان» مدیرعامل یك شركت تولیدكننده پوشاك نیز به ایرنا گفت: نوسان های ارزی ماه های گذشته، مشكلاتی در بخش های مختلف اقتصادی بروز كرد اما بخش پوشاك كمتر از این تغییرات متاثر شد.
به گفته وی، مهمترین مشكل بخش پوشاك در ماه های گذشته، تامین ارز برای واردات مواد اولیه بود اما از روزهای گذشته و با دستور وزیر صنعت مبنی بر انتقال اولویت تخصیص ارز این مواد از گروه سه به گروه 2 بتدریج این مشكل حل می شود.
هاكوپیان ابراز امیدواری كرد كه این دستور در كمترین زمان ممكن اجرایی شود زیرا نوسان های ارزی، افزایش كمتر از 10 درصدی در قیمت پوشاك به وجود آورد، اما تاثیر اصلی آن در جهش قیمت مواد اولیه بود.
این فعال تولیدی یادآور شد: در حدود سه سال گذشته و با استفاده از فرصت پیش آمده در پسابرجام، به روز رسانی مناسبی در كارخانجات و فناوری های روز صنعت پوشاك كشور شاهد بودیم و سرمایه گذاری مناسبی به انجام رسید.
هاكوپیان اظهار داشت: بیشتر كارخانجات پوشاك با كمتر از نیمی از ظرفیت خود فعالند و در صورت دست یافتن به ظرفیت واقعی، علاوه بر تامین نیازهای داخلی می توان اشتغال را در این بخش به بیش از 2 برابر افزایش داد و برای صادرات تولیدات نیز گام های اساسی برداشت.
وی ابراز امیدواری كرد با توجه بیشتر به این صنعت و رفع مشكلات، از تهدید پیش آمده تحریم ها بتوان یك فرصت برای تامین نیازهای داخلی و اشتغالزایی ساخت.

* صنعت پوشاك نیازمند 1.5 میلیارد دلار ارز
«اكبر رضائیان» عضو هیات ‌موسس انجمن صنایع پوشاك نیز در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: مشكل اصلی صنعت پوشاك كشور در سال های گذشته، مشتری و بازار محور نبودن آن بوده است.
به گفته این مقام صنفی، تولیدكنندگان ایرانی در سال های گذشته به سلیقه خود تولید كرده اند و باید به رفع این نقیصه پرداخت.
وی به كمبود مواد اولیه اشاره كرد و گفت: مشكلاتی كه از آغاز امسال در اقتصاد كشور به وجود آمده، واحدهای تولیدی را به سمت تعطیلی و كار كردن با ظرفیت پایین سوق داده است.
رضائیان خاطرنشان كرد: انتقال مواد اولیه پوشاك از گروه سوم دریافت ارز رسمی به گروه دوم كه در روزهای اخیر عملیاتی شده، در صورت تامین به موقع ارز می تواند از بار مشكلات این صنعت بكاهد.
وی ادامه داد: تولید پوشاك در كشور سالیانه نیازمند سه میلیارد دلار مواد اولیه است كه نیمی از آن در داخل تامین شده و نیمی دیگر از خارج فراهم می شود.
عضو هیات ‌موسس انجمن صنایع پوشاك تاكید كرد: واحدهای مختلف تولیدكننده، درخواست های خود را برای دریافت ارز ارائه داده اند، اما تاكنون ارزی دریافت نشده است.

* تخصیص ارز به فعالان اهلیت دار
مدیركل طرح ها و تامین مالی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این باره به ایرنا گفت: اكنون در رشته های مختلف تولیدی، كمبود مواد اولیه به دلیل تامین نشدن ارز یا نوسان های ارزی وجود دارد، اما این طور نیست كه وضعیت یك بخش حادتر از دیگر بخش ها باشد.
«افشار فتح اللهی» افزود: برنامه ریزی برای ایجاد شرایط مناسب برای دریافت ارز به تولیدكنندگان واقعی، خلایی در این زمینه به وجود آورده است اما در روزهای اخیر و با انجام هماهنگی ها، همه تولیدكنندگانی كه نیاز به ثبت سفارش دارند با تایید دفاتر تخصصی وزارتخانه نیازسنجی و اهلیت سنجی می شوند.
وی خاطرنشان كرد: بتدریج و با انجام یك برنامه زمان بندی، كاستی های موجود پوشش داده می شود.
فتح اللهی در پاسخ به در پیش بودن دور تازه تحریم های اقتصادی و لزوم تخصیص هرچه سریعتر ارز برای تامین مواد اولیه مورد نیاز، تاكید كرد: نمی توان در یك مقطع زمانی، برای خرید مواد اولیه فشار آورد و آن را انبار كرد زیرا هم بازار از كشش لازم برخوردار نیست و هم قرار نیست تامین مواد اولیه از همه كشورهای طرف معامله با ایران به مخاطره بیفتد.
وی بیان داشت: با آغاز تحریم ها، ممكن است در مقوله نقل و انتقال پولی و مالی در سطح بین الملل، مشكلاتی بروز كند كه دولت با سیاست های خود به دنبال حداقل كردن این مخاطرات است.
این مقام مسئول وزارت صنعت، معدن و تجارت یادآور شد: منطقی نیست كه با نگاه نگرانی و دلواپسی به آینده بخواهیم حجم بالایی از مواد اولیه را انبار كنیم، زیرا تاریخ مصرف داشته و مشكلات نگهداری دارند.
وی خاطرنشان كرد: اكنون تامین مواد اولیه مصرفی صنعت پوشاك باید در اولویت باشد و با تغییر اولویت تامین ارز این صنعت از گروه سوم به گروه دوم، با سهولت بیشتری به انجام خواهد رسید.
پیش از این «صادق نجفی» معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت به ایرنا گفته بود: اكنون سرانه مصرف پوشاك كشور فقط 89 سنتِ دلار است كه اگر بتوانیم مطابق برنامه ریزی ها آن را به 40 دلار افزایش دهیم، 360 هزار شغل جدید ایجاد می شود.
وی بیان داشت: طرح پوشاك یكی از طرح های 9 گانه هماهنگ شده بین وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان برنامه و بودجه كشور است كه در پنج استان اردبیل، چهارمحل و بختیاری، كرمانشاه، گیلان و همدان و 20 روستا از هر استان اجرا می شود.
برای پشتیبان این تولیدات، شركتی به نام شركت توسعه كارآفرینی پوشاك ایرانیان تاسیس شده و مبالغ مربوط به هر استان نیز تخصیص یافته است.
به گفته مسئولان، در این طرح از شركت پوشاك اسپانیایی «زارا» الگوبرداری شده است و كارگاه های روستایی نیز با مشاركت یك شركت بنام ایرانی طراحی می شود.
ساماندهی واردات و صادرات و حمایت از خودكفایی در تولید كالاها از بندهای سیاست های اقتصاد مقاومتی است كه در سال 1392 ابلاغ شد.
گزارش از محمد ملك دار
اقتصام*3065*2025