سرريز جاذبه هاي گردشگري در مسير راه آهن شمال

راه آهن شمال به عنوان بخشي از خطوط ريلي سراسري از سال 1316 فعاليت خود را آغاز كرد كه از نظر قدمت جز شبكه ريلي قديمي كشور به شمار مي رود و اين وضعيت باعث شده تا در طولِ مسيرِ عبور از آن ، دفتري از تاريخ راه آهن كشور باز شود .
از پل هاي منحصر بفرد ورسك ، اوريم و كلانتري گرفته كه به خاطر نحوه ساخت از آنها به عنوان شاهكار مهندسي راه آهن نام برده مي شود تا خانه هاي باقي مانده كارگران و دست اندركاران خارجي سازنده مسير و ساختمان ايستگاههاي 22 گانه راه آهن شمال كه همان چهره قديمي و بافت سنتي آن از بخش هاي جذاب اين مسير به شمار مي رود .
مسير 370 كيلومتري راه آهن شمال از گرمسار در استان سمنان آغاز مي شود و تا گلوگاه ادامه دارد .
با اندكي اغماض در خصوص اين مسير در بخش سمنان كه مناطق كويري است ، عبور و گذر ريل راه آهن از درون كوهها و جنگل هاي مازندران كه با تونل و پل ها به هم متصل شده اند ، دنيايي ديگر از جاذبه هاي گردشگري مازندران را براي هر بيننده اي رقم مي زند كه مي توان به درستي به آن لقب ورود به دنياي ' گردشگري ريلي ' داد .
** عنوان داري پل ورسك در جهان
پل ورسك از بزرگ‌ترين پل‌هاي راه‌آهن سراسري كشور است كه در ارتفاعات روستاي ورسك در شهرستان سواد كوه قرار دارد. اين پل كه در ارتفاع 110 متري از ته دره با وسايل ابتدايي آن زمان ساخته شد از شاهكارهاي مهندسي راه آهن كشور از ان ياد مي شود .
شركت دانماركي كامپساكس ، سازنده اين پل با تضمين 70 ساله آن را احداث كرد و در دوران جنگ جهاني دوم توسط چرچيل، نخست‌وزير وقت انگليس پل پيروزي لقب گرفت.
پل ورسك در مهرماه 1356 با شماره 1534 ثبت آثار ملي شد. اين پل در كتاب ركوردهاي گينس، در بخش پل‌هاي با ارتفاع بيش از 61متر به ثبت رسيد .
** تونل 55 گدوك ، نماد دقت در ساخت
در فاصله ايستگاههاي گدوك تا دوگل يكي از طولاني ترين تونل هاي راه آهن شمال با نام ' تونل 55 گدوك ' به طول سه كيلومتر وجود دارد .
البته طولاني بودن ويژگي خاص اين تونل در دل كوههاي البرز نيست ، بلكه آنچه اين تونل را از ديگر تونل هاي مسير متمايز كرده ، دقت در ساخت آن است .
اين تونل با وجود اين كه در دل كوه قرار دارد ولي به گونه اي ساخته شده كه هيچ انحنايي در مسير آن ديده نمي شود و چنانچه فردي وسط اين تونل قرار بگيرد مي تواند هر ورودي و خروجي پل را كه مانند دو چراغ در دو طرف آن مي درخشند ، مشاهده كند.
** راز و رمز سه خط طلايي
ريل راه آهن شمال در مسير پر پيچ و خم خود از دل كوههاي سر به فلك كشيده البرز گذر مي كند و به همين خاطر مسيرهاي شيب دار زيادي دارد. در يكي از نقطه هاي اين مسير ريل راه آهن چون ماري سه بار دور كوه مي پيچد تا در مسير اصلي و همسطح قرار بگيرد.
مردم محلي به اين نقطه از ريل راه آهن كه هر قطاري سه بار در حال طي كردن مسير ديده مي شود به گونه اي كه گويي سه قطار پشت سر هم و با فاصله حركت مي كنند ،نام سه خط طلايي را داده اند.
سه خط طلايي در حد فاصل ايستگاه گدوك تا ورسك واقع است ، مسيري كه قطار بايد خود را با طي كردن يك مسير 2 كيلومتري از ارتفاع به دامنه كوه كشانده تا بتواند وارد دشت سرسبز و خرم مازندران شود.
سه خط طلايي نوعي چشم انداز را ايجاد كرده است كه حتي كارشناسان راه آهن نيز نمي توانند تشخيص بدهند كه قطار در حال ورود به استان مازندران است تا اين كه قرار است اين استان را ترك كند.
**شوراب ، نماد همزيستي روستاييان با راه آهن
يكي از چشم اندازهاي راه آهن شمال ، روستاي ' شوراب ' در شهرستان سوادكوه است كه خانه هاي مردمانش در دل كوه ساخته شده و ريل راه آهن نيز از كنار بسياري از اين خانه ها عبور مي كند ، وضعيتي كه هم مسافران مي توانند شاهد يك بافت سنتي روستاهاي ييلاقي مازندران باشند و هم ساكنان اين خانه ها با نيم نگاهشان همواره به مسافران سوار بر قطار خوشامد مي گويند.
شوراب علاوه بر اين ، يكي از تاريخي ترين بخش راه آهن شمال و به نوعي موزه اين شركت به شمار مي رود ، چرا كه تعدادي از خانه هاي كارگران و دست اندركاران خارجي ساخت اين مسير در اين روستا باقي است .
همچنين ابزارهاي كار ساخت راه آهن در آن زمان از جمله بيل ، كلنگ و ديگر ملزومات در انبارهاي شركت راه آهن در اين روستا قرار دارد كه خود براي بيننده مي تواند جذاب و ديدني باشد .
وجود كليساي كوچك در حاشيه جاده سوادكوه به تهران بالاتر از پادگان ' دوآب ' كه محل عبادت و نيايش افراد كارگران و مهندسان خارجي هنگام ساخت ريل راه آهن بود ، از ديگر بخش هاي تاريخي خط آهن شمال كشور به شمار مي رود .
راه آهن شمال ياد كساني را هم كه براي ساختش كشته شدند ، با ساخت آرامگاهي در مسير ريل با نام ' اخوت ' گرامي داشته است . اين قبرستان در حد فاصل ايستگاههاي پل سفيد تا سوادكوه واقع است و علت نامگذاري آن هم دفن شدن مسلمانان و مسيحيان خارجي در يك مكان است .
علاوه بر اين آرامگاه ، محلي هم در پايِ پل ورسك وجود دارد كه جسد هشت نفر از كارگران خارجي دست اندركار ساخت راه آهن كه بر حادثه انفجار ديناميت هنگام كار كشته شدند ، دفن شده است . قبر ' وال كِر ايگنر ' يكي از مهندسان ناظر ساخت راه آهن شمال نيز در آرامگاه روستاي ورسك وجود دارد .
** قطار گردشگري در مازندران
آنچه نوشته شد ، تنها بخش هايي از ظرفيت هاي تاريخي و طبيعي راه آهن شمال است كه اين مسير را به فرصتي مناسب براي جذب گردشگر و مسافر در مازندران تبديل كرده است و به همين دليل نيز شركت راه آهن شمال كشور بهره گيري از اين فرصت ناب ، در مسير حدود 400 كيلومتري حوزه زير پوشش خود برنامه حركت برنامه ريزي شده قطار گردشگري را عملياتي كرده است .
سابقه سه ساله فعاليت اين قطار گردشگري و حضور پرشمار افراد علاقه مندان بازديد از جاذبه هاي ريلي راه آهن شمال باعث شده تا پنجشنبه و جمعه هر هفته قطار گردشگري وارد مازندران شود.
مدير كل راه آهن شمال در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت : از سه سال قبل برنامه قطار گردشگري در اين شركت فعاليت خود را آغاز كرده است .
يوسف گران پاشا افزود : اين قطارحدود 400 نفري ، پنجشنبه و جمعه هر هفته مسافران و گردشگران علاقه مند به ديدن جاذبه هاي تاريخي راه آهن شمال را جابه جا مي كند .
وي ادامه داد : بر اساس برنامه ريزي هاي صورت گرفته با توقف كوتاه در طول مسير و مجموعه هاي ديدني راه آهن شمال ، مسافران و گردشگران در طول اين مسير با اين جاذبه ها آشنا مي شوند و از نزديك با آنها عكس يادگاري مي گيرند.
مديركل راه آهن شمال گفت : همچنين علاوه بر افراد غير بومي ، برنامه قطار گردشگري براي كاركنان مازندران نيز برنامه ريزي شد تا آنها به همراه خانواده هايشان بتوانند از اين فرصت بازديد از اماكن تاريخي استفاده كنند .
2096/1654