به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ سكوتی تلخ و بی دلیل برای سالیان متمادی بسترساز جرائمی بزرگ و دردناك شد تا آنكه پیامدهای زیانبار و گسترده آن دامنه وسیعی از قشرهای جامعه را دربرگرفت و فریاد خاموش آسیب دیدگان آن را پژواكی رسا بخشید و زنگ خطر تزلزل امنیت روانی اجتماع را به صدا درآورد. دردی كهنه به نام كودك آزاری كه نیازمند یاری تمامی آحاد جامعه برای پیشگیری و درمان آن است تا كودكان و خردسالان این دیار كهن روند رشد سالم و امنی را سپری كنند و آینده سازان خوب كشور در سال های آتی باشند.
شاید اقدام اخیر شهرداری شیراز مبنی بر نصب بیلبوردهایی آموزشی با مضمون حمایت از كودكان و مقابله با آزار و اذیت آنان را بتوان نوعی تابوشكنی قلمداد كرد كه با استقبال خوب جامعه روبرو شد. حركتی كه باید الگوی دیگر سازمان های مربوطه قرار گیرد و ادامه پیدا كند.
همچنین افكار عمومی خواستار تصویب لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان شد و در این میان نمایندگان مورد انتقاد‌های شدید فعالان این حوزه و كاربران شبكه‌های اجتماعی قرار گرفتند تا آنكه با حمایت برخی مسوولان و نمایندگان كلیات لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان پس از بررسی های لازم در دوم مرداد 1397 خورشیدی در جلسه علنی مجلس با 158 رای موافق، 18 رای مخالف، 10 رای ممتنع از 222 نماینده حاضر به تصویب رسید. این لایحه در 51 ماده و سه فصل تهیه و تدوین شده و در فصل های مختلف آن به كلیات و تعاریف حمایت از كودكان و نوجوانان، تحقیق و رسیدگی و تدابیر حمایتی از این قشر آسیب پذیر پرداخته شده است.
مساله تصویب لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان كه پس از سال ها انتظار نمایندگان مجلس شورای اسلامی به آن رای مثبت دادند، موضوعی است كه پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در گفت وگو با كارشناسان ابعاد مختلف آن را بررسی كرد.
** حمایت از كودكان آسیب دیده ضرورتی انكارناپذیر
سیدحسن موسوی چلك رییس انجمن مددكاران اجتماعی ایران در پاسخ به این پرسش كه تصویب لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان چه مراحل قانونی را سپری كرده است، گفت: حمایت از كودكان آسیب دیده همواره از مهمترین دغدغه های مردم در جامعه به شمار می رود زیرا این مساله از مهمترین نمودهای خشونت های خانگی است. لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان از 1387 خورشیدی به وسیله قوه قضاییه به دولت وقت تقدیم شد و پس از بررسی های لازم كلیات آن در 1390 خورشیدی به مجلس شورای اسلامی رسید. تصویب این لایحه در مجلس می تواند مسیر روشنی را پیش روی این قشر مهم و حساس از جامعه بگذارد. استفاده از ظرفیت های سازمان های اجتماعی و مددكاران از جمله ویژگی های این لایحه محسوب می شود زیرا سازمان بهزیستی نقش محوری در این زمینه دارد.
وی آگاه سازی افراد با هدف كاهش موارد آسیب زا را برای كودكان از دیگر ویژگی های این لایحه دانست و بیان داشت: تعیین مصادیق متنوع و ضروری برای دقیق‌تر شدن حمایت از كودكان، اولویت دادن به خانواده به عنوان ركن اصلی تربیت آنان، تقسیم وظایف شفاف‌تر دستگاه‌های اصلی مرتبط، توجه به حقوق شهروندی كودكان، توجه به كودكان اتباع بیگانه و لزوم بهره‌مندی آنها از ظرفیت این لایحه، فعال شدن آموزش و پرورش در این حوزه و الزامی بودن شناسایی كودكان در سن تحصیل كه در مدرسه حضور ندارند، توجه به حمایت از كودكان در سكونتگاه‌های غیررسمی و محلات شهری و روستایی از جمله ویژگی های بارز این لایحه است.
** استفاده از ظرفیت اورژانس اجتماعی به عنوان بزرگترین حامی
رییس انجمن مددكاران اجتماعی ایران استفاده از ظرفیت اورژانس اجتماعی را از بزرگترین برنامه های اجتماعی كشور نام برد و اظهار كرد: استفاده از ظرفیت اورژانس اجتماعی به عنوان بزرگترین برنامه های اجتماعی كشور برای ارایه خدمات سیار و ثابت مددكاری اجتماعی از شناسایی كودكان تا تشخیص، حمایت و توانمندسازی آنان، ایجاد ساز و كار مناسب برای هماهنگی میان بخشی به خصوص سه دستگاه دادگستری، نیروی انتظامی و بهزیستی شناخته می شود. همچنین استفاده از دیدگاه های مددكاران اجتماعی برای تعقیب، تعویق، صدور حكم و تعویق اجرای حكم، پیش‌بینی نظارت بر چگونگی اجرای حكم به وسیله مددكاران اجتماعی، پیش‌بینی مراقبت اجتماعی پس از خروج از زندان با هدف حمایت اجتماعی این گروه از كودكان، توجه به آموزش حقوق كودك به افراد و مسوولان وكاركنانی كه با كودكان سر و كار دارند از جمله كارهای اجرایی سازمان بهزیستی كشور شناخته می شود كه در لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان گنجانده شده است. مكلف كردن دستگاه‌ها در خصوص موضوع ماده پنجم قانون خدمات كشوری با همكاری بهزیستی، دادن اختیار به مددكاران اجتماعی برای جمع‌آوری اطلاعات از موضوعات مرتبط با این لایحه به شمار می رود.
** افزایش قدرت مددكاران اجتماعی در مواقع احتمال خطر
موسوی چلك در پایان با اشاره به قسمتی از ماده 33 لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان توضیح داد: افزایش قدرت مددكاران اجتماعی در مواقع احتمال خطر از جمله مواردی به شمار می رود كه در قسمتی از ماده 33 این لایحه آمده است و به نوعی نقش ضابط را ایفا می كند. در بخشی از این لایحه می خوانیم؛ «هرگاه خطر شدید قریب‌الوقوعی كودك و نوجوان را تهدید كند یا به سبب وضعیت مخاطره‌آمیز موضوع ماده سه این قانون وقوع جرم محتمل باشد، مددكاران اجتماعی بهزیستی یا واحد حمایت دادگستری و ضابطان دادگستری مكلفند فوری و در حدود وظایف و اختیارات قانونی، تدابیر و اقدامات لازم را در صورت امكان با مشاركت و همكاری والدین، اولیاء و یا سرپرستان قانونی كودك و نوجوان جهت رفع خطر، كاهش آسیب و پیشگیری از وقوع جرم انجام داده و در موارد ضروری وی را از محیط خطر دور كرده و با تشخیص و زیر نظر مددكار اجتماعی به مراكز بهزیستی یا سایر مراكز مربوط منتقل كنند و گزارش موضوع و اقدامات خود را حداكثر ظرف 12 ساعت به اطلاع دادستان برسانند.»
** تاثیر قطعی بودن مجازات مرتكبان كودك آزاری بر كاهش این مقوله
لیلا حقیقت خواه وكیل دادگستری با تاكید بر این نكته كه قطعی بودن مجازات مرتكبان كودك آزاری از شدت آن تاثیرگذارتر است، گفت: تعیین مرجع اختصاصی برای رسیدگی به جرایم علیه اطفال، تشكیل بانك اطلاعات متهمان كودك آزاری، تعیین حد تادیب كودك در قانون، اصلاح سن مسوولیت كیفری و سن ازدواج، مصادیق اعتیاد زیان آور پدر و امكان مداخله زودرس سازمان‌های رسمی و غیردولتی از جمله راهكارهایی به شمار می روند كه می تواند در اصلاح قوانین كودك آزاری مدنظر قرار گیرد.
حقیقت خواه، فرهنگ سازی را در ارزیابی میزان بازدارندگی قوانین كودك آزاری بسیار با اهمیت دانست و بیان داشت: فرهنگسازی در این زمینه بسیار مهم و ضروری است كه در این میان باید آموزش و پرورش و وزارت بهداشت با استفاده از امكانات موجود موظف شوند برنامه های خاصی را برای پیشگیری از وقوع جرم داشته باشند.
** تعیین مرجع اختصاصی رسیدگی به جرایم علیه اطفال
این وكیل دادگستری با ارایه پیشنهادی در خصوص تعیین مراجع اختصاصی رسیدگی به جرایم علیه اطفال یادآور شد: اختصاص دادن شعبه هایی در شهرستان ها و تهران سبب می شود تا قاضی شعبه ها به این نوع پرونده ها به طور خاص رسیدگی كند. تهیه بانك اطلاعاتی از متهمان كودك آزاری در مراجع انتظامی و دادگستری نیز روند شناسایی و محكوم سازی كودك آزارها تسریع خواهد كرد.
وی در ادامه افزود: پشتیبانی از اطفال آزار دیده افزون بر حمایت های قانونی می‌تواند حمایت تحصیلی و درمانی را در بر بگیرد. حمایت‌های قانونی در یك بخش شامل قطعیت مجازات می‌شود و از طرف دیگر لازم است كه كودكان مورد آزار به ویژه در جرایم جنسی وكیل داشته باشند. مشخص شدن مصادیق اعتیاد زیان آور پدر در ماده 1173، مشخص شدن معنای حد متعارف ضرب و جرح و ذكر شدن آن در قانون از دیگر موارد مندرج در این لایحه است.
** كودكی در سه دوره هفت ساله
حقیقت خواه در پایان با اشاره به آموزه های اسلامی سن كودكی را سه بخش عنوان كرد و گفت: باید سن كودكان به سه دوره هفت ساله تقسیم شود زیرا در هر یك از این مراحل، روند رشد جسمی و عقلی كودكان متفاوت است. در برخی از كشورها به كودكان از همان ابتدا آموزش داده می‌شود كه هیچ فردی حق ندارد بدن تو را جز مادر و پزشك لمس كند. همچنین «نه» گفتن به كودك آموزش داده می شود. در ایران نیز باید بخشی از فعالیت‌های رسانه‌ای به ویژه در صدا و سیما به برنامه هایی خاصی اختصاص داده شود تا به آموزش و اطلاع رسانی در این زمینه بپردازند.
پژوهش**9117**2002**9131
تهران- ایرنا- تصویب لایحه حمایت از كودكان و نوجوانان گامی مهم در جهت حفاظت از این قشردر برابر انواع ناملایمات و رفتارهای خشن است تا با آگاهی از حقوق خویش به پاسداری از حریم خصوصی و سلامت روح و روان خود بپردازند و این گونه چشم اندازی روشن پیش روی آینده سازان این مرزو بوم ترسیم شود.
