اهداف تركیه از افزایش سفارتخانه ها در قاره آفریقا

به گزارش روز یكشنبه ایرنا، حضور سیاسی و به خصوص اقتصادی در قاره آفریقا برای دولت تركیه از اهمیت زیادی برخوردار است. مقامات آنكارا اعلام كرده اند كه قصد دارند بزودی در 50 كشور آفریقایی سفارتخانه دایر كنند.
بر این اساس، در سال های گذشته 41 سفارتخانه تركیه در كشورهای آفریقایی دایر شده و قرار است در بقیه كشورهای این قاره نیز سفارت تركیه مستقر شود.
برنامه ریزی برای انجام سالانه دو سفر رییس جمهوری تركیه به قاره آفریقا و دیدار از چند كشور این قاره در هر سفر، نشان می دهد كه تركیه عزمی جدی برای حضور در این قاره بزرگ دارد.
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری تركیه سال گذشته در جریان دو سفر به قاره آفریقا از هشت كشور دیدار كرد و توسعه روابط با این قاره و بازگشایی سفارتخانه در همه كشورهای آفریقایی را از اهداف كشورش اعلام كرد.
بر این اساس اردوغان كه در سال های اخیر سفرهای متعددی به كشورهای آفریقایی داشته، تاكنون از 30 كشور این قاره دیدن كرده و در راستای تحقق اهداف راهبردی كشورش در قاره آفریقا كوشیده است.
تركیه همچنین در صدد احیای نقش تاریخی خود در شمال آفریقا در دوره عثمانی است و به همین علت نگاه ویژه ای به كشورهای این منطقه از جمله لیبی، الجزایر، مصر، تونس، سومالی و اتیوپی دارد، به طوری كه دومین پایگاه نظامی خارجی خود را در خاك سومالی ایجاد كرده است .

** رویكرد تركیه به آفریقا
آفریقا یكی از حوزه هایی است كه طی قرن گذشته در سیاست خارجی تركیه جایگاهی تعریف شده ای، نداشت، ولی در دوران 'اسماعیل جم' وزیر خارجه فقید تركیه از حزب 'سوسیال دمكرات'، دپارتمان ویژه ای در وزارت خارجه این كشور برای تدوین سیاست های عملی در قبال آفریقا تشكیل و در سال 1998 میلادی طرح عملیاتی رویكرد آنكارا در آفریقا آماده شد.
با روی كار آمدن حزب 'عدالت و توسعه' در سال 2002 میلادی، همسو با ایده چند جانبه گرایی در سیاست خارجی و خارج كردن تركیه از رویكرد سنتی نگاه به غرب، تلاش هایی برای گشایش های نوین در سیاست خارجی تركیه مطرح شد.
سال 2005 در تركیه به نام 'سال آفریقا' نام گذاری شده بود و از آن سال، تركیه به صورت عملیاتی توسعه مناسبات سیاسی و تجاری را با قاره آفریقا در اولویت خود قرار داد و علاوه بر سیاست گذاری برای بازگشایی سفارتخانه در تمام كشورهای آفریقایی، در سال 2008 نیز نشست سران تركیه - آفریقا را برگزار كرد.
بر این اساس، آنكارا گام نخست و جدی خود را برای حضور در قاره آفریقا از حدود 10 سال پیش آغاز كرد و پیش بینی می شود كه در این راستا چهارمین اجلاس عالی تركیه و آفریقا هم در سال 2019 در استانبول برگزار شود.
تركیه كه از سال 2008 تاكنون شریك راهبردی 'اتحادیه آفریقا' به شمار می رود، طی 10 سال اخیر توسعه روابط با كشورهای این قاره را دنبال كرده و علاوه بر توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی، توسعه روابط فرهنگی را نیز در نظر داشته و بر این اساس به بیش از 10 هزار دانشجوی آفریقایی بورس تحصیلی اعطا كرده است.
مقامات تركیه و در راس آن اردوغان همواره سیاست تركیه در قبال آفریقا را مبتنی بر اصل 'برد – برد' تعریف می كنند.
تركیه، چین را مهمترین رقیب خود در آفریقا می بیند كه در سالهای اخیر خیز بزرگی برای حضور در این قاره برداشته است.

** ایجاد سفارتخانه راهبرد توسعه مناسبت در قاره آفریقا
دولت تركیه برای توسعه مناسبات خود با قاره آفریقا، در سالهای گذشته اقدام به برقراری روابط نزدیك سیاسی و اقتصادی با اغلب كشورهای این قاره كرد و در 41 كشور آفریقایی سفارتخانه دایر كرده و در صدد است تا در همه 50 كشور این قاره سفارت خانه دایر كند.
'مولود چاووش اوغلو' وزیر خارجه تركیه در جریان سفیر اخیر خود به آفریقای جنوبی اعلام كرد كه تعداد سفارتخانه های تركیه در قاره آفریقا از 41 واحد به 50 سفارتخانه افزایش می یابد.
وی كه به همراه اردوغان به آفریقای جنوبی و برای حضور در دهمین نشست سران كشورهای 'بریكس' به 'ژوهانسبورگ' سفر كرده بود، طی سخنانی در مراسم افتتاح سفارت این كشور در پرتوریای آفریقای جنوبی گفت: برای انجام تجارت و وظایف خود در عرصه های بین المللی، باید در همه نقاط جهان حضور داشته باشیم كه لازمه آن افزایش تعداد سفارتخانه ها و كنسولگری های تركیه است.
وی افزود: سفارت تركیه در پرتوریا، علاوه بر شهروندان ترك، خانه همه مردم آفریقای جنوبی، كشورهای دوست و مظلومان خواهد بود.
اردوغان رییس جمهوری تركیه نیز در مراسم افتتاح این سفارتخانه به سخنرانی پرداخت و گفت: پیش از به قدرت رسیدن حزب عدالت و توسعه در سال 2002، تعداد سفارتخانه های تركیه در قاره آفریقا 12 مورد بود، اما امروز به 41 سفارتخانه رسیده و ما برای حمایت كشورهای آفریقایی و كمك به توسعه كشورهای این قاره قصد افزایش سفارتخانه های خود را داریم.
وی اعلام كرد: تركیه با كمك 8.2 میلیارد دلاری خود به كشورهای كمتر توسعه یافته به خصوص در قاره آفریقا در رتبه نخست جهان از این حیث قرار دارد.
سفر چهار روزه اردوغان رییس جمهوری، چاووش اوغلو وزیر خارجه، 'برات آلبایراك' وزیر خزانه داری و دارایی، 'خلوصی آكار' وزیر دفاع و 'رخسار پكجان' وزیر تجارت تركیه به آفریقای جنوبی و چند كشور این قاره امروز با سفر به كشور زامبیا پایان می یابد.

**توسعه مناسبات اقتصادی تركیه با قاره آفریقا
تركیه برای حضور موثر در آفریقا سه راهبرد اقتصادی، سیاسی و آموزشی را تعریف كرده و در هر حوزه فعالیت های خود را به شكل موثری دنبال می كند.
در حوزه سیاسی توسعه مناسبات با كشورها از طریق تاسیس سفارت خانه و نمایندگی های سیاسی، در حوزه اقتصادی حضور در بازارهای اقتصادی و توسعه روابط تجاری با هدف برد ـ برد و نیز در حوزه آموزشی و فرهنگی جذب دانشجو و فعالیت رسانه ای را دنبال می كند.
فعالیت نهادهای بشردوستانه، كمك رسان و امدادی تركیه از قبیل 'آژانس توسعه و همكاری ترك' (تیكا)، بنیاد معارف، اگزیم بانك، هلال احمر، بنیاد جوانان تركیه، موسسه فرهنگی یونس امره نیز مكمل فعالیت این كشور در قاره آفریقا در سال های اخیر بوده است.
تركیه در سال های اخیر سرمایه گذاری در آفریقا را به شكل جدی دنبال كرده و هم اكنون رقم طرح های قراردادی این كشور در قاره آفریقا به بیش از 55 میلیارد دلار رسیده و در نظر دارد با تشكیل پایگاههای راهبردی اقتصادی ویژه و با اتحاد اقتصادی با كشورهای قاره آفریقا، در بازار یك تریلیون دلاری این قاره حضور موثری داشته باشد.
حجم تجارت و مبادلات اقتصادی بین تركیه و كشورهای آفریقایی 15 سال پیش حدود سه میلیارد دلار بود، ولی این رقم هم اكنون به 17.5 میلیارد دلار رسیده و افزایش همكاری های اقتصادی تركیه با كشورهای این قاره همچنان ادامه دارد.
همچنین رقم سرمایه گذاری مستقیم تركیه از 100 میلیون دلار در 15 سال قبل به 6.5 میلیارد دلار افزایش یافته و علاوه بر این 47 توافق نامه همكاری اقتصادی و تجاری بین تركیه و كشورهای آفریقایی به امضا رسیده است.
تركیه خدمات هوایی وسیعی از طریق برقراری پرواز به قاره آفریقا ارائه می دهد و هم اكنون به 52 نقطه از این قاره در 33 كشور پروازهای هوایی منظم از سمت تركیه برقرار است.

** نگاه تاریخی تركیه به كشورهای شمال آفریقا
تركیه كه در قرون گذشته و در زمان امپراطوری عثمانی در شمال قاره آفریقا و در سواحل دریای مدیترانه حضور بلامنازع داشت، این روزها در صدد احیای همان نقش تاریخی خود با روشهای نوین است و به همین سبب توسعه مناسبات اقتصادی با شمال قاره آفریقا را نیز در اولویت خود قرار داده است.
علاوه بر توسعه مناسبات اقتصادی و سیاسی، آنكارا حضور نظامی را نیز در قاره سیاه دنبال می كند و بر این اساس، دومین پایگاه نظامی خارجی تركیه سال گذشته میلادی در سومالی دایر شد و این كشور با اجاره كردن جزیره 'سواكین' در سودان، در صدد احیای پایگاه نظامی دوران عثمانی در این جزیره و ایجاد پایگاه نظامی در نزدیكی 'تنگه باب المندب' است.
تركیه در توسعه مناسبات با همه كشورهای آفریقایی موفق بوده، ولی در سال های اخیر در پی كودتای نظامی در مصر علیه 'محمد مرسی' رییس جمهوری مورد حمایت تركیه، رابطه این كشور با مصر دچار بحران و تنش شد و هم اكنون روابط سیاسی دو كشور به پایین ترین سطح تنزل یافته، ولی روابط تجاری با اندكی كاهش ادامه دارد.
گزارش از: حسن فاخری
خاورم/1905**1651**1144