این بناها بر اثر عوامل انسانی و طبیعی مانند سیل، زلزله، طوفان و برف یكی پس از دیگر تخریب می شوند و اگر برای نگهداری آن ها اقدامی نشود در آینده نزدیك این یادمانهای تاریخی را باید در كتاب ها جستجو كرد.
به تاكید كارشناسان، آثار و یادمان های تاریخی جزو شناسنامه و هویت هر سرزمین است و حفاظت و حراست آن از سوی همه به ویژه سازمان میراث فرهنگی امری ضروری است.
كاروانسرا كه بزرگ ترین نوع ساختمان های اسلامی است، تركیبی است از كاروان به معنی گروهی مسافر كه گروهی سفر می‌كنند و سرای، به معنی خانه و مكان.
حكومت صفویان پررونق ترین دوره احداث و مرمت كاروانسراها در تاریخ ایران است، در این مدت بود كه شاه عباس تصمیم به بازسازی و احیای جاده ابریشم كرد و یكی از الزامات این كار را احیای كاروانسراها می‌دانست و یكی از دلایل اشتهار بیشتر كاروانسراها به كاروانسرای شاه عباسی همین موضوع است.
این آثار تاریخی ارزشمند در استان سمنان به حال خود رها شده و روز به روز بر وسعت تخریب آن ها كه ظرفیتی برای توسعه گردشگری و اشتغالزایی است، افزوده می شود.
به گزارش ایرنا، 27 كاروانسرا در استان سمنان واقع شده كه اداره كل میراث فرهنگی فقط مالك چهار كاروانسرا و بقیه در اختیار دیگر نهادهاست.
به باور مسوولان امر، سمنان، استان كاروانسراهاست و بیشترین تعداد این یادمانهای كشور در این استان قرار دارد و تعداد 27 كاروانسرا در جاده های 600 كیلومتری استان سمنان در مسیر تهران به مشهد وجود دارد، بسیاری از این كاروانسراها از كنار جاده قابل مشاهده هستند اما برای گردشگران به دلیل نبود جاده دسترسی، نبود امكانات بهداشتی و رفاهی و مهمتر از هم مرمت نشدن جذابیت چندانی ندارد.
**وضعیت كاروانسراهای سمنان اسفبار است
استاد رشته تاریخ دانشگاه سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود : كاروانسراها نماد و هویت دینی و ملی ایران را نشان می دهند و از هیچ یك از نهاد اجرایی پذیرفته نیست كه به این بناهای تاریخی بی توجهی كنند.
مرضیه سبحانی گفت : وضعیت این بناهای تاریخی بسیار اسفبار است و براساس تحقیق میدانی كه انجام داده ام روز به روز بر وسعت تخریب این بناها افزوده می شود.
وی اظهارداشت: این بناها كه ظرفیت روزانه هزاران گردشگر را دارند به دلیل نبود مدیریتی منسجم و صحیح برای بازسازی علاوه تخریب، فرصت اشتغالزایی را هم در استان از دست داده است.
سبحانی ادامه داد : عملكرد نهادهای مسوول در تاخیر بازسازی كاروانسراها بخشودنی نیست و از همه مسوولان می خواهم از این ظرفیت های بزرگ برای رونق اقتصادی و احیا تاریخ ایران استفاده كنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد : بسیاری از كشورهای پیشرفته جهان از جزیی ترین بناهای تاریخی خود گردشگر جذب می كنند اما استان سمنان با وجود این همه ظرفیت های بكر و منحصر بفرد به جوانانش دغدغه كار و معیشت دارند.
** كاروانسراها را به مركز فروش تبدیل كنید
یكی از فعالان اقتصادی بخش گردشگری سمنان در گفت وگو با ایرنا افزود : كاروانسراهای سمنان كه در حاشیه محورهای ارتباطی قرار دارند ظرفیت مطلوبی برای جذب گردشگر است و می توان با راه اندازی بازارچه و مركز فروش برای كاهش بیكاری گام های ارزشمند برداشت.
منصور امامی گفت : بعضی از این بناهای تاریخی وقفی است كه باید نهادهای مربوط برای تعیین و تكلیف آن اقدام كنند و اگر كاغذ بازی های اداری كاهش یابد فعالان اقتصادی زیادی هستند كه در این بخش سرمایه گذاری داشته باشند.
وی ادامه داد : بهسازی جاده های دسترسی و همچنین تبلیغات گسترده برای عرضه محصولات و ارایه تسهیلات از جمله اقدامات نهادهای اجرایی در راستا همكاری با بخش خصوصی برای احیا كاروانسراهای سمنان است.
این فعال اقتصادی تصریح كرد : دوستداران میراث فرهنگی در سمنان امیدوار هستند تا با اتخاذ راهكارهای عملیاتی نهادهای اجرایی مسوول برای بازسازی بناهای تاریخی فرسوده اقدام كنند و در غیرصورت در سالهای آینده باید نشانی این بناها را تنها در كتاب ها گرفت.
** جویندگان گنج كارونسراها را تخریب می كنند
كارشناس میراث فرهنگی سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود : امروز عده ای سود جو با تخریب كاروانسرها به دنبال یافتن دفینه وگنج های پنهانی هستند، اما آن ها با جهل خود این بناها را تخریب كرده و نسل های آینده را از دیدن آن ها محروم می كنند.
صبا محمدی ادامه داد : باید نهادهای اجرایی و دستگاه های قضایی و انتظامی هرچه زودتر جلو این سودجویان را بگیرند و در چند سال گذشته شاهد بودیم میراث فرهنگی هزینه هایی برای مرمت كاروانسراهای سمنان انجام داد اما به دلیل اقدامات این افراد دوباره این بناها به روز اول بازگشتند.
وی اظهارداشت : بازسازی به موقع این بناها ، اشتغالزا بوده و سود سرشاری را با توسعه گردشگری و جلوگیری از مهاجرت و ماندگاری جوانان در مناطق روستایی و كمتر توسعه یافته به دنبال خواهد داشت.
وی حفاظت و تجهیز این بنای كهن را در كاهش تصادفات جاده ای منطقه كویری سمنان بسیار موثر برشمرد و گفت : با احیا این كاروانسرها می توان در افزایش ماندگاری مسافران در سمنان و همچنین كاهش واژگونی خودرو به دلیل یكنواختی جاده های استان اقدام كرد.
** میراث فرهنگی مالك چهار كاروانسرا در سمنان است
مدیركل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود : این نهاد از مجموع 27 كاروانسرای موجود این استان فقط مالك چهار كاروانسراست و بقیه در اختیار دیگر نهادهاست.
محمد جهانشاهی اظهارداشت: ظرفیت كاروانسراهای سمنان برای رونق اقتصادی و جذب گردشگر بسیار چشمگیر است و كه با تعیین و تكلیف این بناهای تاریخی می توان گامهاهی مهم در این بخش از اقتصاد استان شاهد بود.
وی بیان داشت : یكی از راهبردهای اصلی این نهاد واگذاری بناهای تاریخی در وهله اول برای مرمت و بازسازی و جذب گردشگر است و باید فعالان اقتصادی با وجود مشكلات مالی دولت برای حفظ این میراث گرانبها به صحنه بیایند.
جهانشاهی ادامه داد : تخریب روز افزون بناها تاریخی به خصوص كاروانسرهای سمنان بسیار برای اداره كل میراث فرهنگی استان جانكاه است و باید با همكاری بیشتر نهادهایی كه كاروانسراها را در مالكیت خود دارند برای بازسازی آن اقدام كرد.
مدیركل میراث فرهنگی سمنان گفت : كاروانسراهای در اختیار سازمان میراث فرهنگی مانند كاروانسراهای ده نمك، میان دشت و شاه عباسی دامغان به بخش خصوصی واگذار شده است.
** كاروانسراها شناسامه سمنان هستند
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استانداری سمنان در گفت و گو با ایرنا افزود : كاروانسراهای سمنان حلقه مفقوده توسعه گردشگری در منطقه هستند و باید مدیریت جدید میراث فرهنگی برای احیا این بناها برنامه ریزی لازم را انجام دهد.
قدرت الله ابك گفت : سالانه به دلیل مرمت نشدن بناهای تاریخی، استان سمنان گردشگران زیادی را از دست می دهد و باید تعدادی از كاروانسراها در كنار جاده ها قرار دارند برای استراحت مسافران احیا شوند.
وی بیان داشت : كاروانسراها شناسنامه تاریخی هستند كه به دلایل نبود اعتبار كافی این بناها مرمت نمی شود و سازمان میراث فرهنگی باید توجه ویژه ای برای رفع این مشكلات داشته باشد.
ابك ادامه داد : واگذاری این كاروانسراها به بخش خصوصی و مرمت یكی از اقدامات اساسی برای جذب گردشگر است و فعالان اقتصادی كه از طرح های اشتغال آفرین استان استقبال كنند حمایت می شوند.
** نهادهای اجرایی از تخریب كاروانسراها جلوگیری كنند
یكی از گردشگران اصفهانی در گفت و گو با ایرنا افزود : بنده عاشق آثار تاریخی ایران هستم و در بعضی از استان ها برای مرمت و بازسازی این بناها خوب كار شده اما كاروانسراهای سمنان حال و روز خوبی ندارند.
ابوالفضل سعیدی گفت : این آثار تاریخی را باید با چنگ و دندان حفظش كنیم و رونق گذشته این آثار را با بارسازی دوباره آن احیا و به نسل امروز معرفی كنیم.
وی اظهارداشت: عاشقان میراث فرهنگی در كشور بی شمارند و نمی گذارند كه این تاریخ از بین برود تا بر ما خرده بگیرند زیرا با داشتن این بناهای تاریخی است كه در جهان سربلند خواهیم بود.
در استان سمنان بیش از هزار اثر تاریخی شناسایی شده كه تاكنون بیش از 800 اثر تاریخی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
6026/7339
سمنان - ایرنا - كاروانسراها كه رازهای نهفته از تاریخ پرشكوه سرزمین ایران را در سینه دارند امروز به حال خود رها شده و روز به روز بر وسعت تخریب آن ها افزوده می شود.
