نادیده گرفتن علوم زیربنایی اشتباهی راهبردی است

محمدرضا اجتهادی روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، با انتقاد از كم توجهی به فیزیك و دیگر علوم زیربنایی و پایه گفت: آنگونه كه باید، توجه درست و مناسبی به علوم پایه نشده و اهمیت آن در آینده كشور شناخته نشده است در حالی كه علوم زیربنایی آینده دورتری را می سازند.
اجتهادی تحصیلات لیسانس و فوق لیسانس خود را در دانشگاه تهران به اتمام رساند. وی سپس تحصیلات دكتری خود را در دانشگاه صنعتی شریف و بر روی ماده چگال نرم به انجام رساند. در طی دوره دكتری در دانشگاه صنعتی شریف درس كاربرد كامپیوتر در فیزیك را چند بار تدریس كرد و برای اولین بار در سال 1374 روش های شبیه سازی در فیزیك را در قالب این درس تدریس نمود. فعالیت علمی وی در گرایش ماده‌ چگال نرم است. ماده‌ چگال نرم یكی از شاخه‌های فیزیك است كه بامسائل زیستی مرتبط است.
گروه علمی اجتهادی در زمینهٔ پیچش پروتئین، مدل‌های كشسان DNA، هیدرودینامیك مزو مقیاس و مایع بلوری فعالیت انجام می‌دهد.
وی با تاكید بر ضرورت توجه به علوم پایه در مدیریت كشور عنوان كرد: علوم زیر بنایی آینده روشن تری را می سازند و به نگاه دوراندیشانه، صبر و حوصله در به بار نشستن نیاز دارند.
اجتهادی با اشاره به اینكه همه فناوری های امروز نتیجه یافته های علمی گذشته است، تصریح كرد: پیشرو بودن كشورهای قدرتمند و ثروتمند جهان در تولید علم باعث شده فقط به دنبال توسعه صنعتی باشیم و علوم پایه را از اولویت های خود كنار بگذاریم. جست وجو راه حل های كوتاه مدت و حل مشكلات آنی اصلی ترین علت بروز چنین مسئله ای است .

** باور نداشتن به علوم پایه؛ اشتباه مدیران
این استاد دانشگاه با اشاره به چالش های پیش روی رشد و توسعه رشته های علوم پایه گفت: نخستین چالش به باور نداشتن برنامه ریزان و سیاستگذاران به ظرفیت های علوم پایه باز می گردد و دیگری جای خالی این علوم در برنامه ریزی های بلندمدت و اجرای چنین برنامه هایی مربوط می شود.
وی چالش های اقتصادی و سیاسی كشور را از دیگر موانع پیش روی به كارگیری علوم پایه در كشور عنوان كرد.
رئیس انجمن فیزیك ایران با بیان این جمله كه حل لحظه ای و آنیِ مشكلات از سوی مدیران، باعث شده تا فقط از دانش هایی استفاده كنند كه پیشتر به دست آمده و اكنون در دست مهندسان به كالای قابل خرید تبدیل شده است، گفت: چنین مدیرانی زمانی كه از پژوهش صحبت می كنند با نگاه محصول محور به پژوهش می نگرند؛ پژوهش هایی كه بازدهی سریع دارند و به یك كالای شناخته شده منتهی می شوند.

** اشتغال؛ معضل اصلی دانش آموختگان علوم پایه
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به مشكل اشتغال و معیشت دانشمندان و دانش آموختگان علوم پایه در كشور، گفت: فردی كه امروز قرار است تصمیم بزرگ خود را برای انتخاب مسیر زندگی خود بگیرد حتما به آینده می اندیشد. او هر چقدر هم عاشق علم و دانش باشد باز هم از طرف خانواده،‌ دوستان و نزدیكان توصیه می شود كه به غیر از علاقه به آینده راهی كه می رود نیز بیاندیشد. به او پیشنهاد می شود كه به بزرگان این مسیر نگاه كند. وقتی می بیند در راه پیش رو، باهوش ترین و موفق ترین ها با چه مشكلات معیشتی و كمبود امكاناتی دست و پنجه نرم می كنند، منطقی است كه وارد این راه نشود.
اجتهادی با اشاره به اینكه حجم پذیرفته شدگان رشته های علوم پایه با بازار كار تناسب ندارد، همچنین پرسشی دراین خصوص مبنی براینكه مگر چقدر شغل ایجاد كرده ایم؟ چند آزمایشگاه تاسیس كرده ایم؟ مطرح كرد.

** هوش بالا؛ حقوق اندك
این استاد دانشگاه در ادامه به دانش آموختگان باهوش و با استعدادی اشاره كرد كه پس از دریافت مدرك دكتری در معتبرترین گروه های پژوهشی دنیا آموزش دیده یا حتی برای مدتی كار كرده اند.
اجتهادی ادامه داد: این افراد پژوهش های بسیار فاخری در كارنامه خود دارند،‌ مقالات بسیار ارزشمندی به چاپ رسانده اند به طوری كه دیگر نمی شود بهتر از این كارنامه ای را متصور بود. با چنین پیشنیه ای به كشور باز گشته اند و از تمام سدهای گزینش و استخدام عبور كرده اند، در بهترین دانشگاه های كشور مشغول به كار شده اند اما حقوق دریافتی آنها به نرخ امروز چیزی حدود 300 یورو است. یعنی كمتر از یك دهم استاندارد جهانی برای فردی با چنین توانایی ها.
رئیس انجمن فیزیك ایران گفت: چرا باید فردی پس از تحصیل سی و چندساله در این رشته های بسیار دشوار در تلاش برای كسب دانش و مهارت باشد و در پایان به ستاره ای در جمع هم رشته ای های خود تبدیل شود بدون اینكه از وی قدردانی شود در حالی كه می توانست با تحصیل در رشته هایی به مراتب راحت تر بدون نیاز به استثنایی بودن،‌ یك معمولی باشد و در بیست و چند سالگی به درآمدی چند برابر آن برسد.
انجمن فیزیك ایران در فروردین ۱۳۱۰ خورشیدی ، با راهنمایی زنده یاد محمود حسابی، و با هدف بهبود و گسترش دانش فیزیك در ایران با نام اولیه جمعیت فیزیك و شیمی ایران راه‌اندازی شد و در آزمایشگاه فیزیك دانشكده علوم دانشسرای عالی آغاز به‌كار كرد. اجتهادی از سال 96 تاكنون ریاست این انجمن را عهده دار است.

** ضرورت اعتقاد و اعتماد به علوم پایه و الگوسازی
این استاد فیزیك در پایان نیز با بیان راهكار استفاده از مدیران و برنامه ریزانی كه به اهمیت علوم پایه اعتقاد داشته باشند، گفت: باید شرایط زندگی، كار و شان اجتماعی الگوهای دانش آموزان را به گونه ای بسازیم كه برای رسیدن به چنین جایگاهی به میدان مبارزه و رقابت آیند.
وی افزود: اگرچه اكنون نیز دانش آموزان با استعداد و نخبگانی برای فعالیت در رشته های علوم پایه داریم اما الگوی آنان تبدیل شدن به یك دانشمند در یك دانشگاه غربی است چرا كه آنها برای خود در این كشور جایی نمی بینند.

9283**1601**