به گزارش ایرنا، كشور چین كه اهداف خود را در عرصه بین المللی بی صدا و بدون تبلیغ و جلب توجه از مسیر افزایش ضریب نفوذ اقتصادی و با رعایت سیاست نرم در كشورهای منطقه و جهان دنبال می كند ، در مواجه با افغانستان و با توجه ارتباط تاریخی كه با این كشور دارد سعی می كند روابط خود را كه از زمان تهاجم شوروی سابق و بروز جنگ های داخلی افغانستان دچار وقفه شده بود، بار دیگر به چرخه رونق اندازد.
چین پس از حمله نظامی آمریكا و همپیانانش به افغانستان در سال 2001 میلادی و سقوط طالبان و در پی سرازیر شدن پول های كلانی كه در قابل كمك های عمرانی و اجتماعی به این كشور بحران زده روان شده بود به احیا نقش خود در اقتصاد افغانستان پرداخت و موفق شد بعد از 9 سال ارزش مبادلات تجاری خود را با افغانستان به دو میلیارد دلار برساند.
در حال حاضر رقم مبادلات كالا بین دو كشور چین و افغانستان كاهش قابل ملاحظه ای یافته است و دلیل آن هم كاهش كمك های خارجی و خروج هزاران نظامی و غیر نظامی غربی ار افغانستان است زیرا با این تحول توان خرید افغان ها نیز بشدت كاهش یافته است.
چین در سال 1395 خورشیدی پنج توافقنامه را با دولت افغانستان امضا كرد كه از جمله تولیدات و صادرات زعفران، همكاری فنی به ارزش 500 میلیون یوان چینی با وزارت خارجه، یادداشت تفاهمنامه همكاری مشترك برای ایجاد یك كمر بند یك راه ( كه به نوعی احیای جاده ابریشم است ) و سه سند دیگر در باره خدمات عمرانی برای ساختمان سازی در دانشگاه كابل و دیگر مسائل اقتصادی بود كه همه حاكی از گسترش روابط دو كشور است.
همچنین در 17 شهریور ماه همان سال اولین قطار كالای بازرگانی چین از طریق قزاقستان و ازبكستان از مرز «حیرتان» به استان بلخ رسید و صفحه ای جدیدی از تجارت بین دو كشور را ورق زد.
«سیام پسرلی» سخنگوی اتاق تجارت افغانستان در این باره گفت كه در حال حاضر مبادلات بازرگانی بین دو كشور به بیش از یك میلیارد دلار می رسد كه افغانستان از چین مواد خوراكی، لباس، مواد شوینده، ماشین های صنعتی وارد می كند و در مقابل زعفران، میوه های خشك، گیاهان پزشكی، سنگ های قیمتی و برخی مواد خام به آن كشور صادر می شود.
رسانه های افغانستان بتازگی از ساخت یك مركز تولید انرژی خورشیدی به ارزش 50 میلیون دلار در هرات افغانستان توسط چین خبر دادند كه این استان از مراكز مهم تولیدی افغانستان محسوب می شود و به دلیل داشتن مرز مشترك با ایران و تركمنستان هرات مركز مهم اقتصادی شناخته می شود.
نوع همكاری های چین در افغانستان مشابه رویه های این كشور در دیگر نقاط جهان است و تمایل دارد در زیر ساخت هایی سرمایه گذاری كند كه ضمن اثر بخشی برآمده از فناوری نوین در حوزه اقتصادی تضمین كننده بیشترین ضریب ایمنی سرمایه و كمترین برانگیختگی برای رقبا باشد.
دیروز در رسانه های محلی افغانستان نیز خبری منتشر شد مبنی بر این چین مایل به پیوستن به طرح پروژه انتقال گاز تركمنستان از طریق افغانستان به پاكستان و هند معرف به «تاپی» است كه البته هنوز هیچ مقام رسمی چین یا افغانستان چنین خبری را تایید یا رد نكرده است.
كار اجرایی طرح تاپی دو سال قبل در تركمنستان آغاز شد و اكنون وارد مرزهای شمالی افغانستان در استان هرات شده است و اگر چه شماری از كارشناسان ورود چین به تاپی را به عنوان پنجمین كشور در این طرح مشاركتی مفید می دانند اما با توجه به وقفه ای كه در اجرای تاپی ایجاد می كند آن را تنها سخنانی در حد مذاكرات دیپلمات ها می دانند .
قرار است طرح تاپی طبق برنامه تا سال 2019 تكمیل شود و سالانه 33 میلیون مترمكعب گاز تركمنستان را از مسیر افغانستان به پاكستان و از آنجا به هندوستان انتقال دهد.
«ضیا دانش» استاد دانشگاه و كارشناس مسائل اقتصادی افغانستان در باره تمایل چین برای پیوستن به تاپی گفت كه این خبرهر چند تاكنون در حد گفت وگوی دیپلماتیك بین چین و پاكستان مطرح شده است اما اگر محقق شود خبر خوشی برای افغانستان خواهد بود.
وی افزود كه پیوستن چین علاوه بر تقویت این پروژه، كار آن را تسریع خواهد كرد و در ضمن موجب تقویت همگرایی اقتصادی بیشتر در منطقه خواهد شد.
دانش باور دارد كه ورود چین ، كمك اقتصادی بزرگی به تاپی خواهد بود و از لحاظ سیاسی و امنیتی نیز آینده آن را تضمین خواهد كرد، زیرا چین با اقتصاد قوی و رابطه نزدیكی كه با پاكستان دارد می تواند در این مورد موثر واقع شود.
به باور این استاد دانشگاه ورود چین به پروژه تاپی می تواند باعث تقویت طرح های دیگر منطقه ای از جمله انتقال برق تاجیكستان به پاكستان و دیگر طرح های بزرگ اقتصادی نیز شود.
به گفته وی چین كشوری كه بسرعت در حال توسعه است، در برخی از مناطق كشور خود با كمبود انرژی مواجه است كه می تواند از مسیر تاپی این كمبودی را رفع سازد و وصل شدن چین به تاپی در پاكستان برای آن كشور مزیت اقتصادی نیز خواهد داشت.
البته برخی افراد باور دارند كه اگر چین به روند طرح تاپی بپیوندد كار انتقال لوله گاز تاپی با تأخیر مواجه خواهد شد ، زیرا این كار نیازمند بازنگری در فرآیندهای های همكاری است.
از طرفی هم چین به دلیل حضور پرقدرت آمریكا و هند در افغانستان كه دو رقیب عمده آن كشور محسوب می شوند ، نمی تواند از فعالیت كناره گیری كند، زیرا از یك طرف چین نیاز به رصد عملكردهای این كشورها در افغانستان دارد و از طرف دیگر حضور مخالفان «اویغوری» در كنار طالبان و داعش نیز نگرانی های امنیتی را در چین بوجود آورده است.
سال گذشته گزارش هایی از ایجاد یك نیروی چند هزار نفری از ارتش افغانستان در استان بدخشان در مرز چین منتشر شد كه با كمك نظامی چین فعالیت های مرزی بین دو كشور را تحت نظر داشته باشند، هرچند وزارت دفاع افغانستان این خبر را تائید كرد اما گام های عملی آن هرگز برداشته نشد و علت آن نیز نامعلوم باقی ماند هرچند می توان آن را با نگاه آمریكا به افغانستان مرتبط دانست.
در افغانستان باور بر این است كه چین هرگز در مسائل نظامی و سیاسی این كشور مداخله نخواهد كرد اما برای تأمین امنیت مرزهایش با افغانستان نگرانی های مشترك دارد كه نمی تواند بطور كامل آن را فراموش كند.
در همین راستا چین تلاش دارد با كمك های بشر دوستانه ، حضور خود را تنها به حوزهای اقتصادی محدود نكند و نقش موثر خود را به دیگر بخش ها نیز تسریع بخشد كه در آخرین نمونه وعده كمك به آسیب دیدگان خسكسالی افغانستان را در دستور كار خود قرار داد.
هفته گذشته سفیر چین در كابل اعلام كرد كه كشورش برای كمك به آسیب دیدگان از خشكسالی در كشور افغانستان متعهد به ارایه كمك غذایی شده و سند ارسال سه هزار و 12 تن برنج و 816 تن آرد را در این قالب با مقامات دولتی افغان امضا كرده است.
«لیو جین سونگ»، سفیر چین در افغانستان گفته كه چین افزون بر بسته كمك غذایی به آسیب دیدگان ناشی از خشكسالی در افغانستان، قرار است در آینده نزدیك ارایه یك بسته كمك های اقتصادی را نیز فراهم سازد.
وی اضافه كرده است كه چین افزون بر این كمك ها در بخش های رشد اقتصادی و روند تحقق صلح در افغانستان سهیم است و دراین زمینه ها نیز نقش خود را به درستی ایفا خواهد كرد.
چین حضور خود را در افغانستان جدا از معبر اقتصادی در مسیرهای ارایه كمك های بشر دوستانه و تعهد آموزش و تجهیز مرزبانان به شك موازی پیش می برد كه در نهایت برآیند همه این اضلاع تقویت كننده ضلع اصلی سیاست خارجی چین یعنی تامین منافع ملی در بستر آرام و سكوت هیجانی است.
كشور چین در شمال شرق افغانستان و از طریق «سنكیانگ» (سنجان) به شهرستان «واخان» در استان بدخشان افغانستان مرز مشترك دارد و تمام طول 93 كیلومتر مرز دو كشور كوهستانی و سخت گذر است.
آساق*291*1104*1663**
كابل - ایرنا - قدمت روابط تجاری چین با افغانستان به عبور راه باستانی ابرایشم از استان «بدخشان»، «بامیان» و «بلخ» به آسیای میانه و غرب باز می گردد و تلاش برای احیای آن جایگاه، رویكرد اقتصادی چین در برابر افغانستان است كه این روزها دیده می شود.
