خیز ناتمام كندوان برای جهانی شدن

به گزارش ایرنا، شهرت روستای «كندوان» با خانه های كله قندی آرمیده در دامنه سهند، موسوم به «كران»، سال هاست كه مرزهای ملی را در نوردیده و به یكی از جاذبه های اصلی گردشگری آذربایجان شرقی و بلكه ایران تبدیل شده است.
كران های روستای كندوان از دور به افراد لشكری می مانند كه با نظم و ترتیب در كنار هم قد برافراشته اند و از یكهزار سال قبل به مانند نگهبانی در دامنه «سهند» به صیانت از زیبایی های «عروس كوهستان های ایران» مشغول هستند.
زیبایی های طبیعی همراه با آوازه «كندوان»، موجب شده است كه ایده ثبت آن در فهرست جهانی یونسكو از سال ها قبل مطرح و برای همین منظور «پایگاه» تخصصی این جاذبه گردشگری نیز تشكیل شود، اما این ایده در طول سال های گذشته متاثر از عواملی مانند وجود ساخت و سازهای غیرمجاز، اجرایی نشدن كامل طرح جامع و بروكراسی های رایج هنوز جامه عمل نپوشیده است.
با وجود اینكه مسعود سلطانی فر، رییس وقت سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سه سال قبل در سفر خود به استان آذربایجان شرقی در بازدید از روستای كندوان ابراز امیدواری كرد كه مشكلات ثبت جهانی این روستای تاریخی رفع شود، اما هنوز این وعده محقق نشده است.
نماینده مردم تبریز، اسكو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی و عضو كمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به تعلل ۶ ساله در ثبت جهانی تنها روستای صخره‌ای جهان (كندوان) می گوید: این موضوع را از پایتخت پیگیر هستیم و پرونده از استان آذربایجان‌شرقی خارج شده است.
محمداسماعیل سعیدی اضافه می كند: امیدواریم هر چه سریع‌تر مركز نسبت به ثبت جهانی این اثر بی‌بدیل در دنیا اقدام كنند.
وی با اشاره به اینكه روستای كندوان یك اثر تاریخی بی‌نظیر در جهان می باشد كه قرن‌ها به شكل سنتی شامل سكنه است، تشریح می كند: كندوان تنها روستای سنگی و صخره‌ای دارای سكنه جهان است و به حق ارزش ثبت جهانی شدن را دارد.
این نماینده مجلس بیان كرد: سازمان میراث فرهنگی در مركز باید سریع‌تر اقدام كند تا این اثر به جایگاه خود در جهان برسد و ثبت جهانی شود؛ تعلل و كم‌كاری در این موضوع قابل قبول نیست.
وی افزود: ما تمام سعی خود را بر ثبت این اثر در سریع‌ترین زمان انجام داده و فشار روی میراث فرهنگی آورده‌ایم و مسوولان ذیربط باید پاسخگو باشند تا بلكه تا پایان سال پرونده جهانی شدن كندوان تمام شود.
فرماندار اسكو نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه فرآیند ثبت كندوان در فهرست میراث یونسكو طولانی خواهد بود، دلیل این امر را مداخلات انسانی به شكل ساخت و سازهای غیرمجاز و اجرای طرح نیمه تمام كنارگذر جنوبی روستا به ویژه در دهه 1370 اعلام می كند.
مرتضی محمدزاده با اشاره به ممكن بودن رفع مشكل ساخت و سازهای غیرمجاز از طریق همسان كردن آنها با بافت طبیعی و تاریخی روستا می گوید: البته حدود 20 روز پیش جلسه ای در دفتر معاون عمرانی استانداری آذربایجان شرقی با حضور مدیران كل میراث فرهنگی و بنیاد مسكن برگزار شد و همه متفق القول شدیم كه پرونده ثبت جهانی كندوان را تا 9 ماه آینده نهایی كنیم.
وی اضافه می كند: در آن جلسه مقرر شد طرح جامع روستای تاریخی كندوان با اندكی توسعه و به روزسازی پیرامون روستا از جمله روستای حیله ور را نیز شامل شود.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اسكو و مدیر پایگاه تاریخی كندوان نیز به ایرنا می گوید: پرونده كندوان در فهرست موقت آثار پیشنهادی كشورمان برای ثبت در یونسكو قرار گرفته است، اما با مشكلات موجود تحقق این خواسته دشوار است.
احد نعمتی تشریح می كند: در زمان حاضر 80 باب ساخت و ساز غیرمجاز در محدوده روستای تاریخی كندوان وجود دارد و با اینكه بنیاد مسكن بتون ریزی (شناژ) روستای سرریز این تعداد را در ورودی كندوان اجرا كرده است، اما ساكنان واحدهای مسكوی غیرمجاز حاضر به جابجایی نیستند.
وی در تبیین دلیل این امر می گوید: ساكنان واحدهای مسكونی غیرمجاز، شرط انتقال به روستای سرریز را احداث مغازه های خود توسط نهادهای مسوول در روستای سرریز در نزدیكی خانه هایشان اعلام كرده اند كه آن نیز مستلزم هزینه بالاست.
مدیر پایگاه تاریخی كندوان تشریح می كند: البته در بین 713 كران (خانه های تاریخی كله قندی سنگی) روستای كندوان جای خالی برای جا دادن ساكنان واحدهای مسكونی غیرمجاز وجود دارد، اما برای این منظور باید اعتبار تخصیص یابد.
نعمتی در خصوص بودجه سالانه پایگاه متاریخی كندوان نیز می گوید: ما امسال 100 میلیون تومان بودجه داریم كه آن را صرف مرمت حمام تاریخی روستای كندوان و مرمت كران ها كرده ایم.
وی یادآور می شود: یكی دیگر از مشكلات روستای تاریخی كندوان برای ثبت در فهرست جهانی یونسكو، اقدام برخی نهادهای دولتی و غیردولتی در ایجاد ساخت و سازهای مخصوص به خود در محدوده 10 هكتاری روستاست كه منظر طبیعی و تاریخی آن را به هم می زند.
مدیر پایگاه تاریخی كندوان اضافه می كند: تاكنون 80 كران روستای تاریخی كندوان مرمت و درب و پنجره شان تعویض شده است.
دهیار روستای تاریخی كندوان نیز مهم ترین مشكل در خصوص ساخت و سازهای غیرمجاز را ناهماهنگی بین نهادهای مسوول برای تصمیم گیری واحد در این زمینه می داند و می گوید: البته از دهه 1350 شمسی چند واحد آجری در روستا وجود داشت، اما تعداد آنها در دهه های 1370 و 1380 افزایش یافت.
مهدی صدری در پاسخ به این سوال كه آیا مردم برای كمك به ثبت جهانی كندوان همراهی می كنند، تشریح می كند: مالكان واحدهای مسكونی غیرمجاز می گویند زندگی شان از مغازه هاشان در داخل روستا می گذرد و حتی حاضرند طبقه بالایی خانه هایشان را تخریب كنند، اما میراث فرهنگی می گوید كاربری تجاری یك طبقه باقی مانده نیز مجاز نیست.
وی با اشاره به اخذ 90 مورد حكم تخریب واحدهای مسكونی غیرمجاز تاكید می كند: واقعیت این است كه بالاخره پس از تخریب نیز حق مالكیت مردم از بین نمی رود و از این رو باید تدبیری اندیشیده شود كه هم اهداف میراث فرهنگی در ثبت جهانی كندوان محقق و هم معیشت مردم تثبیت شود.
روستای تاریخی كندوان در 20 كیلومتری جنوب شهرستان اسكو واقع شده است.
گزارش از: محمد عزیزی راد
518