به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، عرفه روز تحول دروني و انقلاب معنوي با مزایا و ویژگي‌هاي ارزشمند براي هر مسلمان بیدار و آگاه است تا خود را برای رهایی به سوی كمال و سعادت آماده كند. از روایت ها و دعاهاي اهل‌بیت(ع) آنچه در این روز به دست مي‌آید نشانگر آن است كه پروردگار هستي این هنگامه را براي مناجات خود انتخاب كرده و نعمت‌هاي مادي و معنوي خود را در عرفه بر بندگانش ارزاني داشته است. همانگونه كه امام صادق(ع) در روایتی می فرماید: «هرفردی در این روز قبل از رفتن به مراسم دعاي عرفه در زیر آسمان دو ركعت نماز بخواند و در پیشگاه خداوند متعال به تمامي گناهان و خطاهاي خود اعتراف كند و از درگاه پروردگارش مغفرت طلب كند، خدای متعال آنچه را كه براي اهل عرفات مقدر كرده به او نیز عطا مي‌كند و تمام گناهان وي را مي‌آمرزد.»
** از عرفه تا عرفات
نخستین حركت حاجیان در سرزمین وحي پس از احرام با توقف در صحراي عرفات در روز عرفه آغاز مي‌شود. آنان وظیفه دارند كه از اذان ظهر روز نهم ماه ذي‌الحجه تا وقت نماز مغرب در آن بیابان وقوف كنند و به دعا، تفكر و نیایش بپردازند. پروردگار در آیه 198 سوره بقره در این باره مي‌فرماید: «هرگاه مي‌خواهید از بیابان عرفات كوچ كنید خدا را در مشعرالحرام یاد كنید، او را به یاد آرید همان طور كه شما را هدایت كرد گرچه شما قبل از آن از گمراهان بودید.»
** نیایش در عرفه
دعای عرفه جزو دعاهای بلند و منتسب به امام حسین(ع) به شمار می رود. این دعا در سال شهادت ایشان و پیش از واقعه كربلا، جاری و تا به امروز نیز مرسوم بوده است و پذیرش خطا، ادب و مراتب معرفت در هنگام دعا، خداشناسی، خودشناسی و مراتب عرفان را به انسان آموزش می دهد كه برای درك بهتر از روز عرفه و مقام والای آن، باید اندك تامل در دعای عرفه كرد.
دعا و نیایش به درگاه رب از ویژگي‌هاي روز عرفه محسوب می شود كه پیشوایان معصوم(ع) با استفاده از موقعیت معنوي روز عرفه مردم را به راز و نیاز و تقویت پیوند با سرچشمه كمالات ترغیب و تشویق مي‌كنند زیرا پایه شخصیت حقیقي انسان و ارزش او به اندازه ارتباط وی با خداوند متعال تعیین شده و امام حسین(ع) با استفاده از فضاي معنوي روز عرفه در صحراي عرفات و در دامنه كوه جبل‌الرحمه مناجات زیباي خود را زمزمه كرده كه در فرازي از این دعا آمده است: «پروردگارا، تفكر من در آثار و نشانه‌هاي تو موجب دوري دیدار مي‌گردد پس مرا به خدمتي وادار كه با تو پیوندم دهد، چگونه بر وجود تو به چیزي استدلال شود كه در وجودش به تو نیاز دارد؟»
** روز رحمت و مغفرت
در دعاي 47 صحیفه سجادیه پس از شكر و سپاس به پیشگاه خدای یگانه در مورد بزرگی این روز مقدس، آمده است: «پروردگارا امروز، روز عرفه است، روزي كه به آن شرافت، كرامت و عظمت بخشید‌ه‌اي و در آن روز، رحمت خودت را بر اهل عالم منتشر ساخته‌اي و با عفو و گذشت خود در این روز بر بندگان منت نهاده‌اي و عطیه و بخشش خود را در این روز نیكو گردانیده‌اي و به خاطر روز عرفه بر بندگانت تفضیل و لطف فرموده‌ای!» افزایش قدرت تحمل در برابر مشكلات، رهایي از وابستگي‌هاي مادي و دنیوی، پایین‌آمدن از مركب غرور و خودخواهی، انس با خدا، اعتماد به نفس، ایجاد تعادل و آرامش، مشخص شدن ارزش انسان و آموزش هاي اخلاقي و اجتماعي از دستاوردهاي ارزشمند دعاها به ویژه مناجات‌هاي روز عرفه محسوب می شود.
روز عرفه چنان اهمیت دارد كه با شب قدر برابري مي‌كند. امام صادق(ع) فرمود: «اگر شخصي گناهكار نتواند در شب‌هاي با بركت ماه رمضان به ویژه شب‌هاي قدر، خود را معرض نسیم رحمت الهي قرار دهد و آمرزیده شود، او تا سال آینده بخشوده نمي‌شود مگر اینكه عرفه را درك كند و از امتیازات آن روز بهره گیرد.» در روز عرفه شناخت حقیقي خدای متعال است.
** چهار عنصر تعلیمی در دعای عرفه
خداشناسی به عنوان نكته ای قابل تامل در این دعا است كه در همین زمینه امام حسین(ع) در فرازی از دعای عرفه می فرماید: «معبودا! آیا برای غیر تو ظهوری هست كه برای تو نیست تا آن، تو را آشكار و ظاهر سازد؟ خدایا! تو كی غایب بوده ای كه تا نیاز به راهنما و دلیلی باشد كه به سوی تو رهنمون شود؟ و كی دور بوده ای تا نشانه ها و آثار بندگان را به تو رساند؟». لازمه خداشناسی رسیدن به ذات الهی و پیداكردن اصل وجودی است كه در خلال خواندن دعای عرفه می توان به آن رسید.
تسلیم شدن در برابر تقدیر، حكمت و قضا و قدر به گونه ای ریشه در اصول عمیق اسلامی دارد كه به عنوان دومین عنصر تعلیمی در دعای عرفه است. از این رو مومن آگاه در برابر ناملایمات پیش رو باید روحیه تسلیم در امر الهی داشته باشد و با آنكه تلاش و جهد در بهبود وضعیت در قرآن كریم به نوعی سفارش شده است اما در برابر رخداد نهایی و نتیجه به دست آمده باید جانب رضا و تسلیم را گرفت.
چشم دوختن به غیر به عنوان سومین عنصر تعلیمی شناخته می شود و آن تلاش برای دنیا است به قدری كه مسلمان را از یاد آخرت غافل كند و راه رسیدن به «مقام فقر مومن» را هموار كند. چیزی كه امام حسین (ع) با دعای خویش به مسلمانان یادآوری می كند؛ «خداوندا! مرا به مرحله بی نیازی از درون برسان...» كه این فراز می تواند گره گشای برخی گرفتاری ها باشد. امید الهی به عنوان چهارمین عنصر تعلیمی دعای عرفه محسوب می شود كه مومن به غیر از امید به خدا دل به امید دیگری نبندد. در فرازی دیگر از دعای عرفه آمده است: «كسی كه تو را یافته، همانا محروم شد. فردی كه به جای تو به دیگری راضی گردید و زیانكار شد كسی كه از تو به دیگری رو آورد، چگونه به غیر تو امید بست و حال آنكه احسانت را بریده نساختی و چگونه از غیر تو خواسته شود، در صورتی كه تو شیوه نعمت بخشی ات را تغییر نداده ای؟ ای كه به عاشقانش شیرینی همدمی خود را چشانده ای».
عرفه و عرفات روز و مكانی مقدس هستند كه از حضرت آدم كه در آن مكان توبه كرد و خلیل الرحمان كه در جوار خانه تازه ساخته شده كعبه راز و نیاز فرمود، مقدس و منزه است زیرا پیامبر اكرم (ص) بر امت خود از این روز و از این مكان سخن هایی گفته كه امید به خدا و پذیرش توبه را پر رنگ تر كرده و امام حسین(ع) در این روز و در آن صحرا، فریاد عدالت خواهی و غربت خود در میان اهل زمین با بهترین كلمات به سوی پروردگار بی همتا فرستاده است.
پژوهش**9117**2002**9131
تهران- ایرنا- عرفه روزی كه پروردگار بی همتا در فرصتی دوباره بندگان را به طرف خویش فرامی خواند تا آنها با توبه و استغفار غبار غفلت را از قلب های خود بزدایند و اینگونه خود را از سرگشتگی و گمراهی برهانند و از احسان و كرم بی نهایت او برخوردار شوند.
