توسعه صنایع معدنی سنگان فخر دولت در خراسان رضوی

شاید كلید طرحهای فولادسازی در كشور از جمله منطقه سنگان شهرستان خواف از دولت دهم زده شد اما در آن زمان از این طرح فقط یك پروژه صنعتی با پیشرفت 10 درصد و به دور از اقدامات زیرساختی در سنگان اجرا شد و در نهایت یك طرح عظیم با مشكلات فراوان بر دوش دولت یازدهم گذاشته شد.
با رویكرد همگرایانه همراه با تدبیر دولت در جلب مشاركت بخش خصوصی، چهار شركت اپال پارسیان، شركت صنعتی، معدنی توسعه ملی، شركت فولاد سنگان و شركت فولاد خراسان وارد میدان شدند و بیش از 100 هزار میلیارد ریال برای فرآوری سنگ آهن، تولید گندله و كنسانتره سرمایه گذاری كردند.
سَنگان شهر مرزی در شهرستان خواف استان خراسان رضوی است كه به دلیل برخورداری از یكی از بزرگترین ذخایر سنگ آهن با عیار 63 درصد به عسلویه شرق كشور شهرت یافته و برآوردها گویای وجود 1.2 میلیارد تن ذخیره سنگ آهن در این منطقه است.
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدن ایران (ایمیدرو) كار بهره برداری از معادن پلاسری سنگ آهن این منطقه را برعهده گرفته و خوراك مناسب واحدهای صنعتی این بخش را تامین می كند.
آنچه در منطقه سنگان خواف توسط شركت های سرمایه گذاری در فرآوری سنگ آهن انجام شده و پروژه هایی كه در آینده توسط این شركت ها به بهره برداری خواهد رسید، نوید بخش تكمیل زنجیره فولاد در شرق كشور و توسعه منطقه ای و ملی است.

* گندله سازی اپال پارسیان
مدیر عامل شركت اپال پارسیان در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: این شركت در سال 1394 با مشاركت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) سرمایه گذاری خود در منطقه سنگان خواف را آغاز كرد و پروژه نیمه تمام گندله سازی با ظرفیت تولید پنج میلیون تن در سال را كه از سال 1388 در این منطقه آغاز شده بود و فقط 15 درصد پیشرفت اجرایی داشت، به دست گرفت.
شهرام سلطانی افزود: شركت اپال پارسیان با سرمایه گذاری 15 هزار میلیارد ریال واحد گندله سازی پنج میلیون تنی را در مدت 24 ماه در منطقه سنگان خواف ساخته و به بهره برداری رساند، این واحد با بهره گیری 40 درصدی از تجهیزات خارجی راه اندازی شده و از این نظر تنها واحد گندله سازی با سهم زیاد دانش مهندسان ایرانی در كشور است.
وی اظهار داشت: هم اكنون در گندله سازی شركت اپال پارسیان 2 میلیون و 700 هزار تن گندله تولید می شود و برای تولید این میزان، 2 میلیون و 700 هزار تن كنسانتره تولید داخل كشور مورد استفاده قرار گرفته و از خام فروشی كنسانتره جلوگیری می شود و گندله ساخته شده در این واحد برای تولید آهن اسفنجی و فولاد به واحدهای مختلف كشور ارسال می گردد.
وی گفت: راه اندازی واحد گندله سازی شركت اپال پارسیان برای 600 نفر به صورت مستقیم و هشت هزار نفر به صورت غیرمستقیم اشتغالزایی كرده است.
مدیر عامل شركت اپال پارسیان افزود: یك واحد تولید كنسانتره به ظرفیت 2 میلیون و 400 هزار تن در سال نیز جزو برنامه های این شركت است كه قرار بود ساخت آن 2 سال قبل در منطقه سنگان آغاز شود اما به دلیل بدقولی اروپایی ها در تامین فاینانس مورد نظر، هنوز این واحد ساخته نشده است.
سلطانی اظهار داشت: شركت سرمایه گذاری پارسیان تصمیم گرفت تامین مالی برای واحد تولیدی كنسانتره را از طریق منابع داخلی انجام دهد و هم اكنون آماده سازی سایت در حال انجام است و طبق برنامه ریزی انجام گرفته، واحد 2.4 میلیون تنی كنسانتره با 450 نفر اشتغالزایی مستقیم و پنج هزار نفر اشتغالزایی غیرمستقیم طی 24 ماه آینده در سنگان راه اندازی می شود.
وی با اشاره به بازچرخانی آب در واحد گندله سازی شركت اپال پارسیان گفت: سد باطله در 4.5 كیلومتری از كارخانه قرار گرفته و آب مصرفی این واحد پس از رفتن به سد باطله دوباره به كارخانه بازمی گردد و در سیستم مورد استفاده قرار می گیرد.
وی افزود: در سایت مربوط به شركت اپال پارسیان یك واحد تولید كنسانتره با ظرفیت 2 میلیون و 600 هزار تن در سال در حال فعالیت است كه فقط تولید كنسانتره آن در ماه گذشته 260 هزار تن بود.
سلطانی با بیان اینكه تولید شركت اپال پارسیان در سنگان طی پنج ماه گذشته ماهیانه 259 هزار تن كنسانتره و 360 هزار تن گندله بود، اظهار داشت: این محصولات به واحدهای فولادسازی و تولید آهن اسفنجی در اصفهان، سبزوار، اهواز و نیشابور ارسال می شود.

* كنسانتره سازی شركت توسعه ملی
مدیر شركت صنعتی و معدنی توسعه ملی در سنگان خواف نیز به خبرنگار ایرنا گفت: این شركت 2 واحد تولیدی گندله و كنسانتره هر یك به ظرفیت 2.5 میلیون تن در سال در منطقه سنگان دارد كه تاكنون واحد كنسانتره سازی راه اندازی شده و واحد گندله سازی در آذر ماه امسال به بهره برداری می رسد.
مهدی زمانی افزود: خوراك اصلی تمام واحدهای كنسانتره سازی در منطقه سنگان از معادن سنگ آهن سازمان ایمیدرو است كه روزانه 16 هزار تن سنگ آهن مورد نیاز واحد كنسانتره سازی شركت صنعتی – معدنی توسعه ملی را تامین می كند.
وی اظهار داشت: محصول كنسانتره مجتمع صنعتی – معدنی توسعه ملی به واحد فولاد سنگان، واحد اپال پارسیان و واحد فولاد خوزستان ارسال می شود اما با راه اندازی واحد گندله سازی این مجموعه، همه كنسانتره تولیدی تبدیل به گندله خواهد شد.
وی گفت: واحد تولیدی جدیدی به نام 'رطوبت گیری' در این مجتمع طراحی شده تا رطوبت باطله ها به كمتر از 15 درصد برسد، برای راه اندازی این واحد هزار و 240 میلیارد ریال هزینه شده تا با بهره برداری از آن در فرآیند ساخت كنسانتره 80 درصد از آب مصرفی، بازچرخانی شود.

* چالش تامین آب
مدیر شركت صنعتی و معدنی توسعه ملی در سنگان خواف افزود: براساس قانون معادن، تامین زیرساخت هایی مانند آب و برق و گاز برای واحدهای تولیدی از وظایف دولت است اما هنوز این مهم در منطقه سنگان خواف به طور كامل اجرا نشده و با كمبود آب مواجه هستیم.
وی اظهار داشت: بخشی از آب مصرفی واحدهای تولیدی این شركت توسط سازمان ایمیدرو تامین می شود و بخشی هم از خارج مجتمع با تانكر به داخل منتقل می گردد و با این حجم آب فقط 60 درصد از ظرفیت تولیدی واحدهای این شركت مورد استفاده قرار می گیرد.
وی گفت: برای تولید 2.5 میلیون تن كنسانتره در سال، روزانه چهار هزار مترمكعب آب مصرف می شود كه اگر كارخانه آبگیری این مجتمع راه اندازی شود، 80 درصد از میزان مصرف آب به چرخه بازمی گردد.
زمانی افزود: این مجموعه 2 سرمایه گذار شامل شركت فولاد خوزستان و صندوق بازنشستگی بانكها دارد كه تاكنون 30 هزار میلیارد ریال در سنگان سرمایه گذاری كرده اند.
وی اظهار داشت: فاز اول واحد كنسانتره سازی این مجتمع برای 400 نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد كرده و در صورت راه اندازی واحد گندله سازی برای 650 نفر به صورت مستقیم شغل ایجاد می شود.
وی گفت: 80 درصد كاركنان این شركت بومی شهرستان خواف هستند و ظرفیت اسمی تولید كنسانتره این مجتمع هشت هزار تن در روز است كه به دلیل كمبود آب روزانه پنج هزار و 500 تن كنسانتره تولید می شود.
زمانی افزود: در صورت عدم تامین آب، فاز دوم واحد كنسانتره سازی مجتمع توسعه ملی اجرا نمی شود، هرچند توافقاتی برای تامین آب از خارج از سنگان انجام شده اما بوروكراسی اداری مانع از تحقق این توافقات است لذا مسئولان باید برای تامین آب چاره ای بیاندیشند.

* گذشتن از مرز 2 میلیون تن تولید در گندله
مدیر بخش تولید شركت فولاد سنگان نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: این شركت، یك واحد گندله سازی با ظرفیت پنج میلیون تن در سال با همكاری شركت فولاد مباركه اصفهان و با هزینه 25 هزار میلیارد ریال راه اندازی كرده و یك واحد كنسانتره سازی با ظرفیت پنج میلیون تن در سال در دست ساخت دارد كه این پروژه تاكنون 72 درصد پیشرفت اجرایی داشته است.
محمد حیدرپور افزود: با راه اندازی واحد كنسانتره سازی این شركت در سنگان، در كل مجموعه برای هزار و 300 نفر به صورت مستقیم و برای پنج هزار نفر به صورت غیرمستقیم شغل ایجاد شده است.
وی اظهار داشت: در طول یك سالی كه از بهره برداری واحد گندله سازی شركت فولاد سنگان می گذرد، تولید گندله توسط این واحد از مرز 2 میلیون تن گذشته است كه نویدبخش آینده خوبی برای این شركت می باشد.
وی گفت: شركت فولاد سنگان همچنین اقدام به ساخت 2 استوك پایل ذخیره كنسانتره در منطقه معدنی سنگان كرده كه ظرفیت ذخیره هر استوك پایل 100 هزار تن است و به زودی به بهره برداری می رسد.

* آینده سنگان در چشم انداز 1404
مدیر كل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در افق برنامه چشم انداز 1404 قرار است 30 درصد از ظرفیت فولاد سازی كشور به این استان اختصاص یابد.
علی رسولیان افزود: هم اكنون ظرفیت گندله سازی در استان 23 میلیون و 500 هزار تن و ظرفیت كنستانتره 27 میلیون و 800 هزار تن در سال است.
وی اظهار داشت: میزان تولید خراسان رضوی 12 میلیون و 500 هزار تن گندله، 6 میلیون تن كنسانتره و یك میلیون و 600 هزار تن فولاد خام در سال می باشد كه قرار است ظرفیت تولید فولاد خام در این استان سالانه به 10 میلیون تن برسد.
وی گفت: هدف از اجرای طرحهای فولادی در منطقه سنگان خواف، جلوگیری از خام فروشی بوده و اكنون این اتفاق در این منطقه افتاده است و زنجیره فولاد از خردایش سنگ تا تولید آهن اسنفجی و فولاد در حال تكمیل است.

* راهكارهای تامین آب برای سنگان
مدیر كل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی با بیان اینكه هشت پروژه باقیمانده صنعتی در منطقه سنگان خواف تا پایان سال 98 به بهره برداری می رسد افزود: شركت هایی كه در منطقه سنگان خواف سرمایه گذاری كرده اند، در گذشته چاه آب خریده یا اخیرا اقدام به خرید چاه نموده اند لذا اگر قرار بر بهره برداری از پروژه های جدید و ادامه فعالیت واحدهای فعلی در سنگان باشد، باید آب مورد نیاز را از 2 طریق تامین كرد.
رسولیان اظهار داشت: نخست اینكه مصرف آب را كاهش داد بطوریكه فناوری های جدید، مصرف آب را در گندله سازی، كنسانتره سازی و فولاد سازی تا میزان قابل توجهی كاهش داده است.
وی گفت: به عنوان مثال واحدی كه پنج سال قبل در سنگان راه اندازی شده به ازای تولید هر تن كنسانتره هشت متر مكعب آب مصرف می كند اما واحد مربوط به شركت توسعه ملی كه سال گذشته راه اندازی شد به ازای تولید هر تن كنسانتره هفت دهم مترمكعب آب مصرف دارد.
وی افزود: علاوه بر آن برخی واحدهای تولیدی از روشهای جدید بهره گرفته اند، به طوری كه واحدی در سنگان درصدد است كنسانتره را به روشی تولید كند كه به هیچ وجه مصرف آب نداشته باشد و از سوی دیگر عمل بازچرخانی آب كه توسط برخی واحدها در سنگان انجام می شود نوعی صرفه جویی در مصرف آب است.
رسولیان اظهار داشت: برنامه میان مدت برای تامین آب مورد نیاز منطقه سنگان، استفاده از پساب شهرهای خواف، سنگان و تربت حیدریه، تامین سه میلیون مترمكعب آب از دشت زوزن، تجمیع و هدایت روان آبهایی كه از مرز خارج می شود و به دلیل شوری زیاد قابل استفاده نیست، در نظر گرفته شده است.
وی گفت: برنامه درازمدت استان برای تامین آب نیز انتقال آب از دریای عمان است كه مطالعات آن انجام شده و تلاش می شود از این طریق مشكل كمبود آب خراسان رضوی در همه بخشها حل شود.
فرماندار خواف نیز با اشاره به اقلیم خشك منطقه گفت: میزان بارندگی در شهرستان خواف كمتر از میانگین بارندگی در استان است و از ابتدای امسال تاكنون 70 میلی متر باران در این منطقه باریده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته كه 180 میلی متر بوده، افت قابل ملاحظه ای داشته است.
محمد رضا پهلوان نژاد افزود: كمبود آب، كشاورزان شهرستان خواف را به سوی كشت محصولات كم آب بر مانند پسته، گل محمدی و زعفران سوق داد به طوری كه هم اكنون 40 هكتار سطح زیر كشت زعفران، 350 هكتار سطح زیر كشت پسته، 12 هكتار سطح زیر كشت گل محمدی در خواف وجود دارد.
وی اظهار داشت: بیش از 2 هزار هكتار اراضی كشاورزی در شهرستان خواف با روشهای نوین آبیاری می شود و همچنین در دولت تدبیر و امید بیش از 60 كیلومتر لوله گذاری چاه های كشاورزی در این شهرستان انجام شده است.
وی گفت: طبق برنامه ریزی انجام شده پروانه بهره برداری از آب به بخش كشاورزی شهرستان خواف داده نمی شود و 40 درصد از محل صرفه جویی در مصرف آب این بخش برای صنعت در نظر گرفته خواهد شد.
فرماندار خواف افزود: به مناسبت هفته دولت پروژه تامین آب شهری منطقه سنگان نیز به بهره برداری رسید تا شهروندان این بخش نیز سهم مساوی از آب داشته باشند.
7489 / 6053