گلیم نقش برجسته ایلام در یك قدمی جهانی شدن

به گزارش ایرنا، گلیم نقش برجسته تلفیقی از گلیم ساده و گره قالی در متن است، تركیب بافت گلیم (صوفی‌بافی) و نقوش آن با گره كامل قالی صنعت زیبا و اصیل ایلام را، گلیم نقش برجسته شكل داده است.
صنایع دستی از دیرباز تاكنون در بین مردم استان ایلام رواج داشته چرا كه نوع زندگی مردم در گذشته طوری بوده كه صنایع دستی را برای امور اصلی و بخش های مهم زندگی روزمره استفاده می كردند.
در گذشته كه فرشی وجود نداشت مردم از گلیم در خانه ها استفاده می كردند كه همین عامل موجب رونق بافت گلیم در استان ایلام شده است.
گلیم نقش برجسته ایلام نسبت به دیگر مناطق كشور متفاوت است چراكه بافنده ای به نام «سحر چلانگر» ساكن روستای زنجیره (از توابع شهرستان سرابله استان ایلام ) در قسمتی از گلیم بافته خود موفق به اجرای نقشی برجسته با استفاده از گره قالی می شود كه از آن پس زمینه ای برای رشد و ترویج گلیم نقش برجسته فراهم می آید.
حالا گلیم نقش برجسته در جای جای استان ایلام رواج یافته و بیش از چهار هزار نفر را در این صنعت دستی زیبا مشغول به كار كرده است، هرچند صنعتگران این حرفه با مشكلات زیادی مواجه هستند اما باعث شده نام و آوازه گلیم ایلام شهرت ملی و جهانی پیدا كند.
بانوان ایلامی از مادران خود بافت گلیم نقش برجسته را آموخته و این هنر زیبا را به ارث برده‌اند و بسیاری از بانوان ایلامی به راحتی با این هنر آشنا هستند.

*تولید سالانه 3 هزار متر گلیم
مدیر كل میراث فرهنگی استان ایلام در این ارتباط به خبرنگار ایرنا گفت: گلیم نقش برجسته از نظر اصالت و تولید مهمترین و شاخص ترین صنعت دستی و بومی استان ایلام است كه سالانه سه هزار متر از این نوع گلیم توسط بافندگان ایلامی تولید می شود.
عبدالمالك شنبه زاده اظهار داشت: در استان ایلام چهار هزار و 500 نفردر 52 كارگاه مشغول بافت گلیم نقش برجسته هستند.
وی افزود: 50 درصد از افرادی كه در حوزه صنایع دستی مشغول فعالیت هستند در حوزه تولید گلیم نقش برجسته كار می كنند.
وی ادامه داد: اكنون گلیم نقش برجسته استان ایلام در 20 كشور دنیا به فروش می رسد، البته با ذكر این نكته كه ارز آوری صنایع دستی استان طی یك سال گذشته 10 میلیون دلار بوده است.
شنبه زاده تصریح كرد: این محصول، هولوگرام ملی دریافت كرده و به عنوان سوغات و برند اختصاصی ایلام به عنوان استان ابداع كننده گلیم نقش برجسته ثبت شده است.

*ایلام شهر ملی گلیم نقش برجسته
به تازگی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، استان ایلام به عنوان شهر ملی گلیم نقش برجسته معرفی شد، شنبه زاده در این ارتباط نیز اظهار داشت: با توجه به شاخص هایی از جمله پیشینه و تعداد بالای افراد شاغل در این صنعت به عنوان شهر ملی گلیم نقش برجسته معرفی شده است.
وی تصریح كرد: باید فعالیت های گسترده ای در راستای تولید، توزیع، تكمیل زنجیره تولید و همچنین معرفی بیشتر این صنعت بومی استان انجام شود.
شنبه زاده بیان داشت: انتخاب ایلام به عنوان شهر ملی گلیم نقش برجسته نقش مهمی در جذب گردشگر و رونق صنایع دستی استان و همچنین معرفی بیشتر این صنعت در سطح ملی و جهانی دارد.
وی تصریح كرد: گلیم نقش برجسته امروزه جنبه بسیار كاربردی پیدا كرده و می توان با ایجاد كارگاه های تولید گلیم نقش برجسته در كنار آثار تاریخی نظیر «قلعه والی» زمینه جذب گردشگران رافراهم نمود چرا كه توسعه صنعت توریسم و مبادلات فرهنگی نقش موثری در ایجاد اشتغال و كارآفرینی دارد.

*توسعه گلیم نقش برجسته در روستاهای ایلام
معاون صنایع دستی اداره كل میراث فرهنگی استان ایلام نیز در این ارتباط به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: با توجه به ناچیز بودن سابقه بروز خلاقیت بافندگان چیره‌دست این منطقه در امر بافت گلیم نقش برجسته، پیشرفت چشمگیری درزمینه‌های مختلف تولید حاصل‌شده است.
نورالدین محسنی اضافه كرد: طرح و نقشه گلیم نقش برجسته جزو هنرهای اصیل استان و دارای وزنی سبك است كه تلاش داریم این هنر را برای توسعه اشتغال در روستا، گسترش دهیم.
وی تصریح كرد: چون گلیم نقش برجسته تلفیقی از گلیم و قالی است، بافندگان استان می‌بایست به هر دو حرفه بافت گلیم و قالی تسلط داشته تا بتوانند این هنر زیبا را ایجاد كنند.
معاون صنایع دستی استان ایلام افزود: تاكنون 2 روستای پشت قلعه آبدانان و زنجیره چرداول به عنوان روستای هدف صنایع دستی در حوزه حصیربافی و گلیم نقش برجسته انتخاب شده اند.
محسنی راجع به مشكلات بافندگان گلیم در استان نیز گفت: مهمترین مشكل بافندگان فروش محصولات است، باید از ظرفیت های مرز مهران برای فروش استفاده كنیم.
وی افزود: تولیدهای گلیم نقش برجسته به استان های همسایه و همچنین كشورهای مانند آلمان، آمریكا، ژاپن و حوزه خلیج فارس صادر می شود كه راه اندازی واحد بسته بندی در توسعه صادرات صنایع دستی و افزایش درآمد صنعتگران این بخش استان نقش مهمی داشته باشد.
معاون صنایع دستی استان ایلام با اشاره به اینكه توسعه صنایع دستی می تواند با كمترین هزینه برای مردم روستا شغل ایجا كند، گفت: یكی از مهمترین برنامه های صنایع دستی وصل كردن تولیدكنندگان گلیم به تجار برای فروش محصولات است.
وی افزود: 33 رشته صنایع دستی در استان ایلام فعال است كه هشت هزار نفر در این رشته ها مشغول به فعالیت هستند.

*مشكلات گلیم بافان
به رغم همه ظرفیت ها و توانمندی های استان ایلام در زمینه تولید گلیم نقش برجسته این هنر صنعت دارای مشكلات بزرگی است.
زینب عباسی از بافندگان گلیم نقش برجسته در استان ایلام به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: نبود مواد اولیه، بازار فروش محصولات از جمله مشكلات بافندگان گلیم نقش برجسته در استان است.
وی گفت: بانوان زیادی در استان ایلام مشغول بافت گلیم هستند و از این طریق امرار معاش می كنند ولی برای تهیه مواد اولیه مشقت های زیادی را متحمل می شوند چراكه كارخانه ریسندگی و رنگرزی در استان وجود ندارد و مجبور هستیم به استان های دیگر مراجعه كنیم.
عباسی تصریح كرد: بیمه نبودن از مشكلات اصلی بافندگان گلیم نقش برجسته است، وقتی به تامین اجتماعی برای برقراری بیمه مراجعه می كنیم می گویند باید به صورت آزاد خود را بیمه كنید كه هزینه آن برای ما بسیار سنگین است.
وی بیان داشت: امكان فروش از دیگر مشكلات عمده گلیم بافان است، هم اكنون بسیاری از فروش محصولات ما توسط دلالان انجام می شود در حالی دلالان این گلیم ها را قیمت بسیار پایین از ما می خرند و با قیمت های بسیار بالا در مركز استان های دیگر به فروش می رسانند.
عباسی افزود: برای ترویج گلیم نقش برجسته نیاز است مشكلات بر سر راه گلیم بافان برداشته شود چراكه كه اگر این مهم محقق نشود ممكن است بانوان زیادی دست از كار بكشند.

*مشكل بیمه بافندگان
مدیركل تامین اجتماعی استان ایلام نیز در مورد مشكل بیمه بافندگان به خبرنگار ایرنا گفت: بار مالی بیمه بافندگان باید مشخص شود، برنامه جدید و مجوز خاصی در این خصوص وجود ندارد.
وی گفت: هم اكنون نزدیك به چهار هزار و 500 نفر از بافندگان قالی و گلیم در استان بیمه هستند كه در گذشته بوده و مربوط به الان نیست و هنوز مجوزی برای بیمه افراد جدید وجود ندارد.
ملكشاهی اظهار داشت: از سال 1393 تاكنون هیچ گونه بخشنامه‌ای در این خصوص ابلاغ نشده است.
معاون صنایع دستی اداره كل میراث فرهنگی استان ایلام نیز در ارتباط با مشكلات بیمه صنعتگران صنایع دستی، از بیمه شاغلان صنایع دستی در مناطق روستایی عشایری و شهرهای زیر 20 هزار نفر استان ایلام خبر داد و گفت: تفاهم نامه ای بین سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری كشور و صندوق بیمه اجتماعی كشاورزان و روستاییان منعقد شده است.
محسنی افزود: طبق بند 2-6 ماده 6 تفاهم نامه كه صنعتگران ساكن روستاها و شهرهای زیر 20 هزار نفر بیمه می شوند.
وی گفت: صنعتگران ساكن این روستاهای و شهرها می توانند با مراجعه به میراث فرهنگی شهرستان و دریافت معرفی نامه برای كارگزاری روستا، در صورت داشتن شرایط و تهیه مدارك برای بیمه اقدام كنند.

* لزوم برنامه ریزی برای جهانی شدن
كارشناس مسائل اقتصادی در استان ایلام در این باره به خبرنگار ایرنا اظهار داشت: استان ایلام دارای ظرفیت های بیشماری برای مطرح شدن در سطح كشوری و جهانی است، گلیم نقش برجسته یكی از آن ظرفیت ها است.
رضا احمدی گفت: حال كه ایلام شهر ملی گلیم نقش برجسته شده و در فروش محصولات گلیم استان اثر گذار است و مردم كشور گلیم را به اسم ایلام می شناسند یكی از مهمترین راهكارهای فروش بیشتر این محصول در سطح بازارهای جهانی، ثبت جهانی آن است كه اگر این اتفاق بزرگ در استان رخ دهد در حوزه اشتغال و درآمد زایی به مردم استان كمك خواهد كرد.
احمدی اظهار داشت: صنایع دستی و به خصوص گلیم نقش برجسته بسیار مورد توجه مردم دیگر كشورهای جهان قرار می گیرد و باید از این فرصت برای فروش جهانی محصول گلیم در استان استفاده كرد.
گلیم نقش برجسته ایلام در سال 1366 از تلفیق گلیم و قالی در یك دگردیسی مصرف كه به وجود آمد و در سال 1367 در ردیف 42 فهرست آثار ملی كشور به نام گلیم نقش برجسته ایلام به ثبت رسیده است.
گلیم ساده، جاجیم بافی، احرامی بافی، بافت سیاه چادر، پای پوش سنتی (گیوه بافی)، نمد مالی، معرق نمد، حصیربافی، چیغ یا چیت بافی، محرق، سفالگری، كاشی معرق، معرق و منبت چوب، پیكرتراشی، خراطی نقاشی روی سفال، نگارگری، طراحی سنتی، چرم سازی و سرمه دوزی از دیگر رشته های صنایع دستی در این استان است.
بدون شك وجود صنایع دستی مختلف از جمله گلیم نقش برجسته برای استان كم برخورداری مثل ایلام برای اشتغال و درآمد مردم بسیار حائز اهمیت است كه البته این مهم نیازمند برنامه ریزی، حل مشكلات بافندگان، آینده نگری و برندسازی است.
7177/6034/1630