تهدید گونه های جانوری با بی مهری به طبیعت

به گزارش ایرنا، قزوین با وسعت 15 هزار و 821 كیلومتر مربع، از جمله استان های كم وسعت كشور محسوب می شود ولی به دلیل دارا بودن سه چهره كوهستانی، تپه ماهوری و دشتی از تنوع مطلوبی زیستی بالایی برای گونه های جانوری برخوردار بوده و در حال حاضر نیز به عنوان ویترینی از تنوع گونه های شمال غرب كشور محسوب می شود.
زیستگاه های حیات وحش ارزشمندی در قزوین وجود دارد كه تا قبل از مداخله انسان در آنها، گونه های جانوری موجود در آن نقاط نگرانی بابت ادامه حیات و نیز تامین غذا نداشتند اما با ورود انسان ها به طبیعت، عرصه برای ادامه زندگی آنها تنگ و تنگ تر شد تا جایی كه روز به روز شاهد نابودی و حتی خطر انقراض بعضی از گونه های جانوری هستیم.

** 19 گونه جانوری استان قزوین در معرض انقراض است
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره كل حفاظت محیط زیست استان قزوین گفت: در حال حاضر و براساس فهرست سرخ اتحادیه جهانی، 19 گونه جانوری در معرض انقراض و در شرایط آسیب پذیری در منطقه شناسایی شده است.
سیاووش رضا زاده ادامه داد: خروس كولی دشتیدر، پلنگ ایرانی، كركس كوچك، بالابان در معرض خطر انقراض (EN) و گونه های مختلف آهو، كل و بز، قوچ و میش ارمنی، زرده پر، اردك مرمری، عقاب شاهی، هوبره، افعی زنجانی، لاك پشت مهمیزدار، آگامای سر وزغی ایرانی و سس ماهی در شرایط آسیب پذیر (UV) قرار دارند.
این مسئول ادامه داد: مهمترین علت انقراض و در معرض خطر بودن گونه های جانوری و پرندگان، تخریب زیستگاه های این گونه ها همچون تالاب ها و جنگل ها هستند.
رضازاده در ادامه نماد تنوع زیستی استان قزوین را پرنده هما دانست و یادآور شد: تمركز حیات وحش بیشتر در مناطقی است كه تحت مدیریت اداره كل حفاظت محیط زیست استان قرار دارند.
به گفته این مسئول، در حال حاضر سه منطقه حفاظت شده باشگل، الموت و طارم سفلی و چهار منطقه شكار ممنوع شامل رودبار الموت شرقی و غربی، آوج و الله آباد با مساحت 459هزار و 184 هكتار مامن حیات وحش در استان قزوین محسوب می شوند.

**جمعیت پستانداران وحشی 30 درصد رشد داشته است
رییس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره كل حفاظت محیط زیست استان قزوین نیز در این رابطه گفت: براساس سرشماری سال گذشته، جمعیت پستانداران شاخص علفخوار (میش و بز وحشی به همراه آهو) در مناطق تحت مدیریت منطقه نسبت به سال 95 حدود 30 درصد رشد داشته است.
به گفته رضازاده، گونه های شاخص جانوری مناطق تحت مدیریت استان كه در حال حاضر دارای برنامه حفاظتی هستند شامل پلنگ، خرس قهوه ای، قوچ و میش (گوسفند وحشی)، بز وحشی، آهو، سیاه گوش، گرگ، كفتار، هوبره و اغلب پرندگان شكاری با ارزش نظیر بالابان و شاهین هستند.

**تجارت گونه های جانوری و اجزای بدن آنها بزرگترین چالش مدیریت حیات وحش
رییس اداره امور حیات وحش اداره كل حفاظت محیط زیست قزوین، بزرگترین چالش‌ مدیریت حیات وحش كشور و استان را تخریب زیستگاه، شكار غیر قانونی، سلاح ‌های غیرمجاز، زنده ‌گیری و تجارت غیر قانونی گونه ‌های جانوری و اجزای بدن آنها، حضور دام بیش از ظرفیت مراتع در زیستگاه های حیات وحش، خشكسالی و كاهش منابع غذایی و آبی دانست.
این مسئول اضافه كرد: نقش مردم، به خصوص جوامع محلی در حفاظت از حیات وحش بسیار مهم و حایز اهمیت بوده و سازمان حفاظت محیط زیست نیر تلاش دارد تا با جبران خسارت های وارد شده توسط حیات وحش به كشاورزان و دامداران و جلب مشاركت آنان در حفاظت از حیات وحش، تعارض موجود را به فرصت حفاظتی تبدیل كند.
رضازاده ادامه داد: به طور كلی در جهان امروز افزون بر 61 هزار گونه مهره‌ دار داریم كه از این تعداد 9.7 درصد، یعنی حدود 6 هزار گونه در معرض خطر و تهدید انقراض نسل قرار دارند.
وی خاطرنشان كرد: در ایران نیز یك هزار و 150 گونه جانوری وحشی مهره ‌دار زیست می كنند كه 7.4 درصد از آنها، یعنی حدود 87 گونه در فهرست سرخ IUCN در سال 2017 قرار گرفته‌اند.
رضازاده یادآور شد: در بخش مهره داران تاكنون 197 گونه پستاندار، 535 گونه پرنده، 227 گونه خزنده، 174 گونه ماهی و 22 گونه دوزیست در كشور شناسایی و ثبت شده كه سهم استان قزوین از گونه های شناسایی شده 66 گونه پستاندار، 187 گونه پرنده و 11 گونه ماهی است.
این مسئول با اشاره به اینكه اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت هشدار داده كه بیش از یك سوم گونه های جانوری و گیاهی جهان در معرض خطر یا انقراض قرار دارند، تاكید كرد: براساس گزارش این اتحادیه در مجموع 47 هزار و 677 گونه گیاهی و جانوری وارد فهرست قرمز این اتحادیه شده اند كه از این تعداد 17 هزار و 291 گونه، برابر با 36 درصد با تهدید جدی مواجه هستند.

**حذف آهو از محیط زیست طبیعی قزوین
معاون پایش و سلامت اداره كل حفاظت محیط زیست قزوین نیز در این باره گفت: هجوم صنایع كوچك و بزرگ و استقرار آنها در عرصه های طبیعی استان، منجر به حذف این گونه جانوری از بخش وسیعی از محیط زیست طبیعی منطقه شده است.
عبدالحسین مظفری اضافه كرد: عرصه های دشتی استان طی سال های نه چندان دور پهنه جولان غزال های تیز پا بوده تا جایی كه گزارش های مكتوب دهه های 50 و 60 به گله های بزرگ آهو در دشت افشاریه بوئین زهرا (جنوب شرق تا جنوب غرب استان) اشاره دارد.
وی اظهار داشت: گزارش هایی از حضور آهو در حاشیه 2 رودخانه شاهرود و قزل اوزن طی سال های دهه 40 و 50 و وسعت پراكنش این پستاندار زیبا، نشان از استعداد بالقوه زیستگاه های دشتی و تپه ماهوری استان قزوین داشته است.
به گفته این مسئول، تغییر كاربری اراضی، ایجاد راه های دسترسی و عبور راه های ارتباطی از مناطق دشتی استان و مهم تر از همه هجوم صنایع بزرگ و كوچك برای استقرار در عرصه های طبیعی، گونه آهو را حذف كرده تا جایی كه هم اكنون و پس از گذشت سه دهه تنها اداره كل حفاظت محیط زیست استان توانسته تعداد معدودی از آنها را در زیستگاه دشتی منطقه حفاظت شده باشگل مورد حفاظت قرار دهد.
مظفری با بیان اینكه بی گمان ادامه روند شتاب بخش توسعه صنعتی، راه ها و تغییر كاربری اراضی ها عرصه را بر این گونه تنگ تر خواهد كرد، افزود: از دیگر عوامل تهدید كننده جمعیت آهوان استان شكار بره ها در فصل زایمان توسط گرگ، سگ های گله و ولگرد در منطقه بوده كه ادامه حیات جمعیت آن را با خطر جدی روبرو كرده است.

**وجود 48 گونه جانوری در محیط زیست قزوین
معاون پایش و سلامت اداره كل حفاظت محیط زیست قزوین ادامه داد: محیط طبیعی و زیستی این استان دارای 48 گونه جانوری از رده پستانداران با 19 خانواده بوده كه راسته جانوری این گونه ها شامل خارپشتان، حشره خواران، خفاش ها، جوندگان، خرگوش ها، گوشتخواران و زوج سمان بوده و پلنگ ایرانی نیز از جمله گونه جانوری پستاندار در معرض خطر است.
به گفته مظفری، همچنین از گونه های جانوری پستانداران گونه زرده پر، آهو، كل و بز، قوچ و میش ارمنی از جمله گونه های آسیب پذیر در مناطق زیستی استان قزوین به شمار می روند.
استان قزوین بین رشته كوه های البرز و زاگرس واقع شده و جلوه زیبایی از طبیعت را در خود به نمایش گذاشته كه مناطق حفاظت شده باشگل، رودبار الموت و طارم سفلی نمونه هایی از این زیبایی های به شمار می رود.
استان قزوین دارای یك منطقه حفاظت شده به نام باشگل در شهرستان تاكستان با 25 هزار و 198 كیلومتر مربع وسعت و 2 منطقه حفاظت شده الموت و طارم سفلی به ترتیب هر یك با وسعت 118 و 49 هزار كیلومتر مربع است.
همچنین دشت الله آباد، منطقه فتح آباد بویین زهرا و منطقه كوهستانی عرشه كوه همگی در استان قزوین قابل تبدیل شدن به منطقه تیراندازی و شكار ممنوع هستند.
3013/8054