اقداماتی انجام شده اما انتظار بیش از این است و در نقاطی مانند جنوب ایران كه خورشید بیشترین گرما و پرتوهایش را نصیب ساكنان می كند، ساخت نیروگاههای خورشیدی ضرورت دارد.
** هراس ها و مزایای خورشیدی
گاهی به بهانه های مختلف از جمله سخت بودن نگهداری از این تاسیسات، نبودن جا برای نصب تجهیزات، در معرض خطر سرقت بودن وسایل و حتی دردسرهایی كه با پریدن یك گربه بر روی پنل های خورشیدی بروز می كند، مخالفان یا دستكم رد كنندگان انرژی خورشیدی پا به میدان گذاشته اند.
نیروگاههای خورشیدی از جنس انرژی‌های تجدیدپذیر و پاك هستند، توسعه و احداث این پروژه‌ها باهدف حفظ محیط زیست صورت می‌گیرد.
طبق ماده 50 برنامه ششم توسعه تا پایان برنامه دولت مكلف است بخشی از ظرفیت برق كشور به میزان 500 مگاوات را از انرژی‌های تجدیدپذیر تأمین كند كه سهم استان فارس 6 درصد آن یعنی حدود 300 مگاوات تعیین شده است.
یكی از موضوعاتی كه با توجه به ظرفیت‌های استان فارس در برنامه‌های اقتصاد مقاومتی و تولید ملی در دست پیگیری است، احداث نیروگاههای خورشیدی و نیروگاههای مقیاس كوچك گازی است.
طی سال‌های 1395 و 1396، پروانه احداث 38 نیروگاه خورشیدی به ظرفیت 496 مگاوات و سرمایه‌گذاری 22 هزار میلیارد ریال و اشتغال زایی برای حداقل 270 نفر در استان فارس صادر شد.
جانمایی اغلب این نیروگاه‌ها نیز در شیراز، جهرم، لار، لامرد، داراب، اقلید، آباده، خرامه، صفاشهر، سعادت شهر، بوانات، فسا، سروستان، نی‌ریز، فراشبند و كازرون انجام شده است.
بر اساس گفته‌های مدیرعامل برق منطقه‌ای استان فارس، موافقتنامه اولیه برای ساخت 240 نیروگاه خورشیدی با هدف حمایت از انرژی‌های پاك با بخش خصوصی بسته شده است.
عبدالعزیز كریمی نوبندگانی گفت: از این موافقتنامه‌ها 29 مورد آن به مبادله قرارداد خرید تضمینی با ظرفیت 235 مگاوات رسیده است.
وی افزود: در هفته دولت سه پروژه دیگر توسط بخش خصوصی در حوزه تأمین برق ازطریق انرژی خورشیدی تأمین اعتبار شده است كه یكی از این پروژه‌ها در شهرستان خرامه و با ظرفیت 10 مگاوات و با سرمایه گذاری 60 میلیارد تومانی افتتاح شد.
مدیرعامل برق منطقه ای استان فارس به نیروگاه 10 مگاواتی اقلید نیز با سرمایه گذاری 60 میلیاردتومانی نیز اشاره كرد كه در هفته دولت به بهره برداری خواهد رسید همچنین نیروگاه چهارمگاواتی در سروستان نیز فردا با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به بهره برداری می‌رسد.
یدالله رحمانی معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری فارس نیز با بیان این كه برای احداث 38 واحد نیروگاه خورشیدی در فارس به 22 هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری نیاز است، گفت: برآورد سرمایه‌گذاری برای 100 نیروگاه خورشیدی با ظرفیت 2300 مگاوات، 115 هزار میلیارد ریال بود.
وی افزود: از مجموع 38 پروانه احداث نیروگاه خورشیدی، تاكنون مكان‌یابی 21 واحد با ظرفیت 170 مگاوات قطعی و احداث 5 نیروگاه آغاز و قرارداد خرید تضمینی برق تولیدی این 5 نیروگاه با ظرفیت 50 مگاوات، با سازمان انرژی‌های نو ایران، منعقد شده است.
كار احداث نیروگاه 10 مگاواتی خرامه كه 3 شهریور ماه به بهره برداری رسید، از 5 ماه قبل در شهرستان خرامه آغاز شده بود و گفته می‌شود این دومین نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی است كه پس از تجربه موفق در بهره برداری از نیروگاه خورشیدی 10 مگاواتی در اردكان یزد، توسط یك شركت داخلی با همكاری یك شركت مشاور آلمانی به بهره برداری رسیده است.
این در حالی است كه از یك طرف ادامه احداث این نیروگاه‌ها از سوی تحریم‌ها تهدید می‌شد و از طرفی نوسانات بازار ارزی موجی از نگرانی را ایجاد كرده بود.
در این باره متین رضاییان فعال بخش خصوصی نیروگاههای خورشیدی چندی پیش گفته بود كه وضعیت حاكم بر بازار ارز، موجب شده تا هزینه‌های تمام شده سرمایه گذاری و تولید برق تجدیدپذیر توجیه اقتصادی خود را از دست بدهد.
اسماعیل تبادار در حاشیه بهره برداری از نیروگاه 10 مگاواتی خورشیدی خرامه گفت: باید با تسهیل روند سرمایه گذاری و تشویق سرمایه گذاران به سمتی حركت كنیم كه در پهنه فارس زمینه ایجاد و استفاده از انرژی پاك خورشید برای تامین برق مورد نیاز فراهم شود.
استاندار فارس با تصریح اینكه پیش از این در سروستان شاهد بهره‌برداری از نیروگاه 4 مگاواتی خورشیدی بوده‌ایم، گفت: نیروگاه خورشیدی خرامه اولین نیروگاه 10 مگاواتی است كه به همت سرمایه‌گذار بخش خصوصی احداث و راه‌اندازی شد.
وی بیان كرد: با توجه به اینكه نیروگاه برق خورشیدی زمینه ذخیره سوخت فسیلی و حفاظت محیط زیست را فراهم می‌كند از اهمیت دو چندانی برخوردار است.
تبادار گفت: انرژی خورشیدی از انرژی‌های نو محسوب می‌شود كه براساس وارسی‌ها و كار حرفه‌ای انجام شده، مجال برای توسعه نیروگاههای خورشیدی در سراسر این استان وجود دارد.
استاندار فارس گفت: وزارت نیرو زمینه ای را فراهم كرده تا انرژی برق تولیدی نیروگاههای خورشیدی را با سوبسیدی مناسب از سرمایه‌گذار خریداری كند.
تبادار با اشاره به اینكه در آینده هم شاهد افتتاح نیروگاه خورشیدی اقلید خواهیم بود، ابراز امیدواری كرد كه زمانی فرا برسد كه انرژی مورد نیاز برق شهرستان‌های استان با بهره گیری از نیروگاههای خورشیدی تأمین شود.
** این همه گرما و هیچ
همه این موارد در حالی است كه با توجه به نوع اقلیم، آب و هوا و شدت تابش خورشید در جنوب فارس، هنوز هیچ نیروگاهی در این منطقه به بهره برداری نرسیده است و لازم است كار ساخت نیروگاههای خورشیدی در جنوب فارس با سرعت و جدیت بیشتری دنبال شود.
به گفته محققان، هم اكنون هر متر مربع از اراضی جنوب ایران، توان دریافت شش كیلووات انرژی خورشیدی را در هر ساعت دارد در حالی كه در باقی نقاط ایران، این میزان پنج كیلووات است.
سال 1396، نشست كمیته جذب و حمایت از سرمایه گذاری در استان به منظور ساخت نیروگاه خورشیدی در جهرم در 193 كیلومتری جنوب شرقی شیراز برگزار شد.
در این نشست‌ها، احداث نیروگاه خورشیدی در شهرستان جهرم توسط سرمایه‌گذاران خارجی با حضور مدیرعامل شركت بلغاری سولار اند بنفیت (solar & Benefit) نماینده، فرماندار و مدیران منطقه ویژه اقتصادی و پتروشیمی جهرم پیگیری شد.
علیرضا صحراییان معاون استاندار فارس و فرماندار ویژه جهرم در این باره از نهایی شدن مجری ساخت نیروگاه برق خورشیدی جهرم سخن گفت و در مصاحبه با خبرنگار ایرنا اعلام كرد: این نیروگاه با سرمایه گذاری 10 میلیون یورویی طرف بلغارستانی احداث می‌شود.
وی با بیان اینكه بررسی‌های میدانی نقاط پیشنهادی برای نیروگاه خورشیدی با حضور كارشناسان و نمایندگان سرمایه گذار خارجی در جهرم انجام شده است، افزود: آذرماه سال گذشته جلسه‌ای با حضور محمد رضایی، رئیس كمیسیون عمران مجلس، مشاور سرمایه گذاری استانداری فارس، مدیرعامل منطقه ویژه اقتصادی جهرم و معاون رئیس سازمان حفاظت محیط زیست كشور و سفیر كشور بلغارستان در ایران برگزار شد.
او اضافه كرد: این جلسه در سفارت‌خانه این كشور برگزار شد و مدیرعامل شركت( solar and benefit ) از كشور بلغارستان به عنوان مجری ساخت نیروگاه برق خورشیدی در منطقه ویژه اقتصادی جهرم توسط مقامات رسمی این كشور تأیید شد.
معاون استاندار فارس افزود: در این نشست كه برای كسب اطمینان خاطر و تأئیدیه شروع به كار شركت بلغاری ترتیب یافته بود مقرر شد طبق تفاهم نامه قبلی 18 هكتار اراضی فاز دوم منطقه ویژه اقتصادی جهرم برای ساخت نیروگاه خورشیدی در اختیار شركت بلغاری قرار گیرد.
وی با بیان اینكه این شركت قرار است با سرمایه گذاری 10میلیون یورو ساخت نیروگاه خورشیدی منطقه ویژه اقتصادی جهرم را آغاز كند، گفت: نیروگاه مد نظر توان تولید 7 مگاوات برق را دارد و قرار است انرژی برق تولیدی را در اختیار شركت برق منطقه‌ای فارس قرار می‌دهد.
** روش جدید تولید انرژی خورشیدی
در زمان حاضر بیشتر نیروگاههای خورشیدی ساخته شده در ایران از پنل‌های تولیدكننده الكتریسته استفاده می‌كنند كه یكی از اعضای هیات علمی دانشگاه جهرم معتقد است توان بسیار پایینی دارند.
دكتر حامد دهدشتی به ایرنا گفت: تكنولوژی نیروگاههای خورشیدی با استفاده از متمركز كننده سهموی خطی، بهترین روش در بین روش‌های حرارتی- برقی برای تولید انرژی تجدیدپذیر است.
او افزود: این تكنولوژی برای اولین بار از سال 1984 در صحرای مجاور كالیفرنیای آمریكا به كار گرفته شد ولی بعدها، هم به صورت خورشیدی و هم به صورت هیبرید، در كشورهایی مانند اسپانیا، مصر، مراكش و عمارات به كار گرفته شد. این نیروگاه‌ها كه بر اساس ویژگی‌های آب و هوای روزانه كار می‌كنند، حدود 14 تا 80 مگاوات برق تولید می‌كنند.
دهدشتی بیان كرد: آیینه ها و باتری‌های پنل‌ها پس از مدتی مستهلك می‌شوند و اتلاف انرژی در آنها بالا است، نیروگاه برق خورشیدی خلیج فارس در همدان به عنوان نمونه، تنها هفت مگاوات ظرفیت دارد.
وی با رد تصور رایج كه بهترین روش در زمینه تولید برق خورشیدی « پنل‌های تولیدكننده الكتریسته» می‌داند، اظهار كرد: مؤثرترین راه تولید برق از خورشید كه در كشور مراكش نیز اجرا شده، استفاده از آینه‌های سهموی است و مشابه این روش، در ابعادی وسیع تر و با تكنولوژی به روزتر، تا چندسال آینده در عربستان اجرا خواهد شد.
وی با توضیح اینكه در نیروگاه‌هایی مانند نیروگاه مراكش از آینه‌های مقعر استفاده می‌شود كه به تمركز نور می‌انجامد و سبب تولید درجه حرارت بالا می‌شود، اضافه كرد: یكی از مؤثرترین روش‌ها كه در مراكش هم از آن استفاده شده، این است كه از میان آینه‌های مقعر یا آینه‌های سهموی شكل، لوله‌هایی رد شود كه در آن نمك مذاب جریان دارد. تمركز نور خورشید توسط آینه‌های مقعر روی این لوله‌ها، دمای نمك مذاب را تا 550 درجه سانتی گراد بالا می‌برد و نمك مذاب پس از جذب انرژی و رسیدن به این دما در مجاورت لوله‌های آب قرار می‌گیرد.
دهدشتی افزود: آب توسط حرارت نمك مذاب بخار می‌شود و بخار آب نیز توربین‌های بخار را می چرخاند كه در نهایت انرژی این توربین‌ها، ژنراتورهای برق را برای تولید الكتریسته به حركت در می‌آورد، البته بخشی از این نمك مذاب با دمای بالا در مخازن بزرگی ذخیره می‌شود تا در هنگام شب و نبود نور خورشید، لوله‌های آب را گرم و تولید بخار كند.
گفتنی است كه ایران هم در زمان حاضر پتانسیل بالایی برای تولید برق خورشیدی دارد.
وزارت نیرو اعلام كرده است كه ایران تا سال 2030 میلادی 7500 مگاوات برق از انرژی خورشیدی تولید خواهد كرد. این میزان بیش از هفت برابر برق تولیدی از نیروگاه اتمی بوشهر است.
باید زمینه های تولید این نوع انرژی در ایران فراهم شود تا شاهد روشن شدن خانه ها از انرژی خورشیدی باشیم و با مقوله خاموشی ها و هدردادن منابع، خداحافظی كنیم.
از: فاطمه تسلیم جهرمی
9910 /1876
شیراز- ایرنا - این همه آفتاب، گویا فقط برای تابیدن بر شهرها و گرم كردن زمین و زمان خلق شده و به نظر می رسد روش های پیگیرانه محكمی برای به دام انداختن انرژی خورشیدی و استفاده بهینه از این موهبت الهی به كار گرفته نشده است.
