كشف آثاري خارق العاده از تاريخ كاماداي (نام قديم جيرفت) طي 2 دهه گذشته باعث شد برخي از باستان شناسان و تاريخ نگاران جهان در خصوص ادعاهاي گذشته خود تجديد نظر كرده و جانب احتياط را رعايت كنند چرا كه در اين منطقه، تمدني همپاي تمدن بين‌النهرين شناسايي شده است.
يوسف مجيد‌زاده، سرپرست كاوش‌هاي باستان‌شناسي جيرفت بعد از بررسي آثار به دست آمده در اين منطقه عنوان كرده است، من تا چند سال پيش بر اين باور بودم كه بين‌النهرين (در عراق امروزي) مهد تمدن بوده اما اكنون نظرم تغيير كرده و به اين مي‌انديشم كه جيرفت در روزهاي اوج خود همپاي تمدن سومر بوده است.
همچنين ژان پرو باستان شناس فرانسوي هم عنوان كرده كه جيرفت اين تصور را در من ايجاد كرد كه باور كنم ايران تأثيري بسيار بيشتر از آن چه قبلا فكر مي‌كردم، بر بين‌النهرين داشته است.
حال جاي بسي تامل است منطقه اي با اين پيشينه كه سابقه اش به بيش از 2 هزار و 500 سال قبل از ميلاد بر مي گردد چرا در توسعه صنعت گردشگري ناموفق بوده است.
بي شك جيرفت جاذبه هايي دارد كه اگر مردم آنها را بشناسند يقين بدانيد كه با جمعيت زيادي از گردشگران داخلي و خارجي مواجه مي شويم به گونه اي كه در اين ديار ديگر جاي سوزن انداختن نخواهد بود.
براي بررسي بيشتر چرايي موفق نبودن جيرفت در جذب توريسم، ميزگرد ايرنا را با حضور ميثم شهسواري استاد دانشگاه و كارشناس ميراث فرهنگي، محسن كمالي ايرانگرد و باستان شناس، محمد سالاري رئيس اداره ميراث فرهنگي جيرفت و علي محبان نايب رئيس اتاق بازرگاني جنوب كرمان در محل خبرگزاري جمهوري اسلامي برگزار كرديم .
**جيرفت در جذب توريسم موفق نبوده است
كارشناس باستان شناسي و ايرانگرد جيرفتي گفت: طي 15 سال گذشته تقريبا از بيشتر محوطه هاي باستان شناسي ايران ديدن كردم ولي متاسفانه جيرفت با ظرفيت فوق العاده اي كه در بخش باستان شناسي و ميراث فرهنگي دارد نتوانسته به خوبي در جذب توريسم عمل كند.
محسن كمالي افزود: تمدني در زير شهر جيرفت خفته كه مربوط به بيش از پنج هزار سال قبل است و به نام هاي مختلفي از جمله ارت، قمادين، جيرفت و دقيانوس مشهور است و اين كشف موجب شد تا در باستان شناسي تحولات زيادي پديد آيد، زيرا اين تمدن كهن ممكن است الهام بخش تمدن بين النهرين نيز باشد.
وي تصريح كرد: داشته هاي استان كرمان در محوطه هاي اسفندقه، قلعه گنج، كهنوج، جيرفت و مطوط آباد از اهميت بسيار بالاي علمي برخوردار است كه مي تواند مسير تاريخ را تغيير دهد و موجب افتخار است كه شهر جيرفت چهارراهي براي برگزاري مجامع علمي ملي و بين المللي در زمينه باستان شناسي شده است.
كمالي عنوان كرد: هر ساله تعدادي از مردم براي ديدن آثار تاريخي جنوب به اين منطقه سفر مي كنند كه ظرفيت خوبي براي صنعت گردشگري و جذب توريسم به شمار مي رود و بايد براي معرفي بيشتر ظرفيت ها آنگونه كه انتظار مي رود تلاش كرد.
اين كارشناس اظهار داشت: نقش زيرساخت‌هاي گردشگري در توسعه منطقه جنوب كرمان مهم است اما به مقوله زيرساخت‌هاي گردشگري كمتر توجه شده و نياز است در اين مسير قدم‌هاي جدي‌تري برداشته شود و همچنين مناطق گردشگر پذير، بيشتر معرفي شوند.
بنا بر اعلام سازمان ميراث فرهنگي بيش از 6 هزار اثر تاريخي و باستاني در استان كرمان وجود دارد كه از اين تعداد يكهزار و 500 اثر در جنوب استان است و حدود 43 اثر اين منطقه شامل تپه، كاروانسرا، قلعه خانه و باغ به ثبت ملي رسيده است.
گردشگري در دنياي كنوني به صنعتي پر منفعت تبديل شده است كه اين مقوله سبب پويايي اقتصاد، ارزآوري و اشتغال زايي مي شود و بايد با برنامه ريزي مناسب در جهت بهبود كيفيت و تقويت گردشگري و جذب توريسم گام برداشت و با توسعه اين مهم در بخش داخلي و خارجي، جايگاه خويش را در عرصه بين الملل ارتقا بخشيد.
هويت بخشي در حوزه گردشگري و فرهنگي منطقه جنوب كرمان حائز اهميت است از اين رو اين هويت بخشي به گردشگري، منوط به استفاده بهينه از ظرفيت‌هاي موجود است و در اين مسير بخش دولتي، خصوصي و مردم بايد همكاري كنند.
**بايد زواياي ناشناخته تمدن جيرفت را كشف كنيم
مدرس باستان شناسي دانشگاه جيرفت گفت: طبق شواهد و فرضيات، شهر قديم جيرفت همان شهر دقيانوس است كه يكهزار و 900 هكتار وسعت دارد و از اواخر دوره سلجوقي روند متروكه شدنش شروع شده است.
ميثم شهسواري با بيان اينكه بر اساس كاوش هاي باستان شناسي، تمدن جيرفت به پنج هزار سال قبل بر مي گردد و اين تمدن همزمان با بين النهرين شكل گرفته است افزود: براي افكار عمومي مهم است كه بدانند اين تمدن قديمي تر است يا بين النهرين كه بايد در جواب بگويم اصلا مهم نيست كه كدام تمدن قديمي تر است چرا كه اين 2 تمدن همزمان با هم شكل گرفته اند و با يكديگر روابط فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي داشته و چيزي كه مهم است اين است كه بدانيم تمدن جيرفت چه راهي را در پيش گرفته و نوع مراودات آن 2 تمدن با هم چگونه بوده است.
وي بيان كرد: در صدديم با كاوش هاي جديد بتوانيم زواياي ناشناخته تمدن جيرفت را به خوبي كشف كنيم و اين تمدن را به خوبي به مردم نشان دهيم كه در اين راستا پراكندگي هاي اين تمدن به خوبي مشخص شده است و هم اكنون زمان آن فرا رسيده تا كاوش هاي لازم در مورد اسرار اين تمدن شكل بگيرد.
اين كارشناس باستان شناسي گفت: يكي از شاخه هاي فرعي جاده ابريشم نيز از طرف شهر قديم جيرفت جاده هرمز و ميناب به طرف سيستان بوده است.
شهسواري عنوان كرد: حفاري و كاوش در چند نقطه خاص جيرفت انجام شده است كه نخستين حفاري سال 80 در كنار صندل در 6 فصل انجام شد.
وي ادامه داد: كاوش هاي شهر قديم از سال 88 تا سال 94 متوقف بوده كه با پيگيري اداره كل ميراث فرهنگي استان كرمان سال 95 يك فصل كوتاه كاوش انجام شده است .
اين استاد دانشگاه تصريح كرد: سه فصل كاوش در محوطه گاوكشي بخش اسفندفه جيرفت انجام شده كه در اين بخش يك روستا با هشت هزار سال قدمت شناسايي شده است.
شهسواري همچنين اظهار داشت: در حال حاضر يك كاوش در قلعه منوجان در حال انجام مي باشد و هدف اصلي آن طرح ترميم اين بناي تاريخي است.
وي گفت: جيرفت به لحاظ باستان شناسي بسيار غني بوده و يكهزار و 500 محوطه باستاني در اين شهر داريم كه از جمله آنها مي توان به قلعه دولت آباد و مقبره ميرحيدر اسفندقه، كنار صندل، شهر قديم، موزه، قلعه سليمان و 2 مقبره ميربدرالدين گوراشاره كرد.
شهسواري ادامه داد: قلعه سموران و قلعه طبق در عنبرآباد، قلعه دوساري، مقبره گرم سالار رضا و قلعه گرم در عنبرآباد، قلعه كهنوج در شهرستان كهنوج، تپه خرگ در رودبار جنوب، محوطه باستاني كشيت در شهرستان قلعه گنج، قلعه هاي كوهستاني و قلعه منوجان در شهرستان منوجان و قلعه گلاشگرد و جنگل مهروئيه در شهرستان فارياب نيز از جمله آثار تاريخي هفت شهرستان جنوب كرمان است.
**احداث موزه جيرفت در انتظار اعتبار است
رئيس اداره ميراث فرهنگي جيرفت هم احداث ساختمان موزه را يكي از نيازهاي مهم جنوب كرمان برشمرد و گفت: طي سال هاي گذشته محل ساخت موزه، گود برداري و حصار كشي شده است و هم اكنون در صف اعتباري قرار دارد كه اميدواريم اين مهم هر چه سريع تر محقق شود.
محمد سالاري اظهار داشت: پنج هزار اثر تاريخي در جيرفت وجود دارد كه در صورت ساخته شدن موزه جديد در معرض ديد عموم قرار مي گيرد.
وي ادامه داد: استان كرمان همواره در زمينه بوم گردي پيشتاز بوده و در شهرستان جيرفت هم خانه هاي بوم گردي به اقتصاد روستائيان كمك كرده كه اين مورد براي گردشگران اتفاق خوبي بود چرا كه با زندگي ناب روستايي آشنا شدند.
سالاري افزود: 50 پرونده در حال انتظار تسهيلات براي راه اندازي خانه بوم گردي است كه هم اكنون پيگير رفع مشكلات آنها هستيم.
وي تصريح كرد: تپه باستاني كنارصندل بيشترين بازديد كننده را بين جاذبه هاي تاريخي جنوب كرمان دارد و در ايام نوروز روزانه يكهزار نفر از اين تپه ها بازديد كردند.
رئيس اداره ميراث فرهنگي جيرفت ادامه داد: در تعطيلات نوروز سال گذشته 2 هزار و 300 گردشگر از موزه جيرفت بازديد كردند كه اين ظرفيت بسيار خوبي براي بخش گردشگري منطقه جنوب كرمان به شمار مي رود.
**15 روستاي گردشگري براي ساخت خانه هاي بوم گردي مشخص شد
نايب رئيس اتاق بازرگاني جنوب كرمان نيز گفت: تا اين لحظه 15 روستاي هدف گردشگري در شهرستان هاي جيرفت و عنبرآباد براي ايجاد خانه هاي بوم گردي مشخص شده است.
علي محبان افزود: با راه اندازي خانه بوم گردي در اين 15 روستا ضمن اشغالزايي براي 500 نفر موجبات معرفي هر چه بيشتر آثار تاريخي و گردشگري منطقه خواهد شد .
وي تصريح كرد: روستاهاي مسكون، مهرگان، ميجان، دلفارد، سربيژن، گور، دره رود، اسفندقه، باغباغوئيه، قلاطوئيه و كنار صندل در شهرستان جيرفت و روستاهاي دوساري، گرم سالار رضا، رودفرق و اَمجز هم در شهرستان عنبرآباد براي ايجاد خانه هاي بوم گردي مشخص شده است.
نايب رئيس اتاق بازرگاني جنوب كرمان ادامه داد: اين روستاها با توجه به ظرفيت گردشگري انتخاب شدند و از سرمايه گذراني كه در اين روستاها تمايل به ايجاد خانه بوم گردي داشته باشند با ارايه تسهيلات حمايت مي شود.
وي با اشاره به اينكه اتاق بازرگاني به عنوان معين اقتصادي در اين 2 شهرستان توانسته اقدامات مناسبي را انجام دهد، افزود: با توجه به ظرفيت مناسبي كه اين منطقه در توليد گياهان دارويي دارد، در صدد هستيم تعداد 15 باغ مخصوص پرورش گياهان دارويي در روستاهاي هدف گردشگري راه اندازي كنيم.
** نقشه راه گردشگري جيرفت تدوين مي شود
نايب رئيس اتاق بازرگاني جنوب كرمان در ادامه از رايزني با بخش گردشگري دانشگاه صنعتي شريف خبر داد و گفت: به زودي تيمي از اين دانشگاه براي شناسايي ظرفيت هاي منطقه جنوب كرمان و تهيه نقشه گردشگري وارد منطقه مي شود.
علي محبان افزود: اين تيم درمدت 10 روز بايد نتيجه بازديدها و طرح خود را به اتاق بازرگاني ارايه كند و بعد از ارايه اين طرح و مشاوره با كارشناسان بخش گردشگري نقشه راه گردشگري اين منطقه تدوين مي شود.
وي گفت: اتاق بازرگاني به منظور شناسايي و بهره برداري از توانمندي هاي گردشگري جنوب كرمان پيگير ايجاد تفاهمنامه اي بين كميسيون گردشگري اين اتاق و دانشكده گردشگري، جهاد دانشگاهي و معاونت فناوري رياست جمهوري است.
وي خاطرنشان كرد: هم اكنون با راه اندازي انجمن فرش در برخي شهرستانهاي جنوب استان زمينه شناسايي و محصولات دست بافت بافندگان فراهم شده است.
محبان با بيان اينكه انجمن فرش شهرستان هاي جيرفت و عنبرآباد 150 عضو دارد، بيان كرد: در اين زمينه از فرش بافان اين منطقه با معرفي به بانك براي دريافت تسهيلات حمايت مي كنيم.
از گفته هاي بالا چنيني برمي آيد كه نبود زير ساخت هاي گردشگري، فقدان اطلاع رساني مستمر و گيرا، كمبوداعتبارات مالي مناسب و همچنين خلاء وجودي يك نقشه راه مناسب براي گردشگري از جمله موارد مهمي هستند كه دست و پاي صنعت توريسم را در جنوب كرمان بسته است و از آنجا كه خشكسالي اثرات خود را بر اقتصاد مبتني بر كشاورزي اين خطه نمايان كرده مي طلبد هر چه سريع تر، نوك پيكان اقتصاد اين ديار را به سمت صنعت پر درآمد گردشگري بچرخانيم.
فراموش نكنيم، شهرستان جيرفت داراي محوطه هاي تاريخي و باستاني شگفت انگيز و متعددي است و تپه هاي باستاني كنار صندل، شهر قديم جيرفت، مقبره ميرحيدر مهني اسفندقه، امامزاده سلطان سيد احمد ساردوئيه و جاذبه هاي طبيعي ديگر از جمله مكان هاي گردشگري اين شهرستان به شمار مي روند كه مي توانيم از قِبل آنها گردشگري منطقه را به خوبي رونق دهيم.
/ 50547450/7429
جيرفت - ايرنا - شهرستان جيرفت در جنوب استان كرمان، به لحاظ ارزش هاي باستان شناسي و سابقه تاريخي، بسياري از متخصصان اين حوزه را مبهوت خود كرده اما به راستي چرا اين ديار اسرار آميز با وجود چنين ظرفيت هايي، در توسعه صنعت گردشگري خود آنگونه كه بايد موفق نبوده است.
