به گزارش روز پنجشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، در كند و كاو و مداقه در بین گونه‌ها و شیوه‌های مراسم عزاداری ماه محرم ایرانیان و در خلال سفر به میان قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف با مظاهر متفاوتی از شیوه‌های عزاداری مواجه هستیم؛ یكی از سنتی‌ترین آیین‌های مذهبی دهه نخست ماه محرم به مراسم آیینی «خیمه‌كوبی» بازمی‌گردد.
مراسم آیینی «خیمه‌كوبی» در شمالی‌ترین نقطه شهرستان آران و بیدگل استان اصفهان، در شهر نوش‌آباد برگزار می شود. فاصله زمانی برگزاری این آیین هم هشتم تا یازدهم ماه محرم را در برمی‌گیرد.
مراسم آیینی «خیمه‌كوبی» در حقیقت بیان و بازتاب حماسه و اتفاقی است كه از ورود حضرت امام حسین علیه السلام و یارانش به صحرا و دشت كربلا تا آخرین روز این تراژدی عظیم تاریخ - یعنی روز عاشورا و به اسارت بردن بازماندگان خاندان اباعبدالله - را شامل می‌شود.
در برگزاری آیین «خیمه‌كوبی» شاهد حضور یك راوی در پیشاپیش خیل شركت‌كنندگان این آیین كه جمعیتی افزون بر دو تا سه هزار نفر را شامل می‌شود هستیم. این راوی در حقیقت قصه و غصه آغاز سفر قافله حضرت حسین بن علی علیه السلام را از مدینه تا كربلا شروع به روایت می‌كند.
قصه و روایت مراسم خیمه‌كوبی در حقیقت از بارِ نامه‌هایی بر شتر كه بیشترشان از كوفه روان شدند تا به دست حضرت امام حسین علیه السلام برسد، است كه محتوای آنها بازتاب بیعت كوفیان با حضرت امام حسین علیه السلام است.
در بیان روایت حركت این قافله، راوی این آیین به شكل نعل به نعل به معرفی اصحاب و یاران سپاه امام حسین (ع) می پردازد. چه یاران باوفایش و چه افراد و كسانی كه در میانه راه حق‌طلبی امام، او را رها كردند و امیال و لذت دنیوی را بر رسیدن به اجر اخروی و نوشیدن شربت شهادت در كنار اسوه حقانیت و ایستادگی ترجیح دادند.
در این میان، راوی در بیان افرادی كه امام و اصحابش را در میانه راه تنها گذاشتند رو به جمعیت عزادار نهیب می‌زند كه چگونه می توان از دعوت و بیعت فرزند رسول خدا دلسرد شد و انتظار داشت در كنار جوار رحمت الهی آرامش گرفت؟
در فرازی دیگر از اجرای آیین «خیمه‌كوبی» و در خیل حركت قافله، با رسیدن وقت نماز، راوی به خواندن اذان می‌پردازد و همزمان با آن دسته عزادار و همراه قافله و تمام هیات آیین خیمه‌كوبی، در هر منطقه‌ای كه هستند شروع به برگزاری نماز جماعت همراه با عزاداری و نوحه خوانی می‌كنند و بعد از اتمام بار دیگر مسیر قافله را به سمت روستای نوش‌آباد دنبال می‌كنند.
راوی در كنار همراهی با لشكر اولیا به لشكر اشقیا نیز می پردازد و سعی می‌كند در این بین با تأكید بر شخصیت «حر بن یزید ریاحی» كه ابتدا در رویارویی با لشكر حضرت امام حسین در گروه دشمنان قرار گرفت می پردازد. تا آنكه در نهایت به پذیرفتن و سر خم كردن در برابر بزرگی مقام، جلال، هدف و رسالت حضرت امام حسین (ع) و بیم رسوایی از سربرگرداندن از دستورات نماینده رسول خدا به سپاه امام حسین (ع) می پیوندد و تا رسیدن به معراج شهادت در ركاب حضرت به نبرد با سپاه كفر مشغول می‌شود.
روایت راوی ادامه دارد تا آنكه در روز هشتم ماه محرم هیات و دسته عزادار به نوش‌آباد می‌رسد و در این بین شاهد رویارویی دو سپاه اولیا و اشقیا روبه‌روی یكدیگر هستیم. محل توقف كاروان اجرا كننده آیین «خیمه‌كوبی» جایی است كه در كنار رود كه گروه اجرایی آن را به «فرات» تعبیر می‌كنند و شاهد بستن آب بر لشكر امام حسین (ع) هستیم.
در نهایت آیین سنتی و مذهبی «خیمه‌كوبی» در عصر روز یازدهم ماه محرم همزمان با به اسارت رفتن برخی از افراد و خاندان حضرت اباعبدالله در میان اشك و زاری و ماتم اهالی روستا كه مشغول مویه و روضه و عزاداری هستند به پایان می‌رسد.
آن گونه كه در تاریخ ثبت شده است، برپایی مراسم آیینی «خیمه‌كوبی» سابقه 250 ساله در منطقه آران و بیدگل و همچنین شهر نوش‌آباد دارد و در حقیقت می‌توان آن را نمادی از تصور و تجسم شعار «كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا» دانست، می‌تواند برای هر یك از بازدیدكنندگان و یا حتی شنوندگان چنین رخدادی یادآور جفا و ظلمی باشد كه بر حضرت امام حسین علیه السلام و یاران باوفایش رفته است.
فراهنگ** ا.خ**1055
شیوه های عزاداری ماه محرم در اقوام ایران؛ (2)
«خیمه‌كوبی»، تجسمی از عزاداران حسینی پا به پای قافله كربلا
۲۲ شهریور ۱۳۹۷، ۱۷:۴۴
کد خبر:
83032502
تهران- ایرنا- عزاداری‌های ماه محرم به ویژه در دهه نخست آن در سراسر كشورمان شور و حال غریبی را از ارادت ایرانیان به ساحت حضرت اباعبدالله الحسین(ع) ترسیم می كند. یكی از تجلی های این شیوه‌های عزاداری در فلات مركزی ایران به آیین «خیمه‌كوبی» مربوط می‌شود.
