به گزارش ایرنا پارچه بافی سنتی به زبان محلی توبافی یكی از مهمترین صنایع دستی استان خراسان جنوبی است. این هنر به عنوان تنها صنعت دستی استان نامزد دریافت مهر اصالت از سازمان میراث فرهنگی و گردشگری كشور شده است.
برای بافتن پارچه به روش سنتی توباف، ابتدا مواد اولیه از قبیل پنبه، ابریشم یا كرك را تهیه می كند و پس از آن از این مواد نخ می ریسد. در مرحله بعد نخ های به دست آمده را می جوشاند و برای ضخیم كردن آنها از آرد استفاده می كند، سپس به كمك این پارچه ها و چرخ پارچه بافی، محصول نهایی به دست می آید.
احیای هنر پارچه بافی سنتی از روستای خراشاد شهرستان بیرجند آغاز شد و اكنون در سایر شهرستان ها نیز هنرمندانی مشغول این حرفه هستند.
مدیر عامل شركت تعاونی زنان خراشاد كه توانست از حدود 12 سال پیش این هنر 300 ساله را احیا كند اكنون دستبافته های هنرمندان خراسان جنوبی را راهی بازارهای جهانی كرده است.
فاطمه ذاكریان كه از همان ابتدای سال های فعالیت حضور موفقی در نمایشگاه ها برای عرضه پارچه های سنتی داشته است به خبرنگار ایرنا گفت: یك اتفاق شیرین در نمایشگاه نوروزگاه مشهد رقم خورد و آن استقبال تاجران دبی از پارچه های سنتی خراسان جنوبی بود.
وی افزود: تاجران كشور دبی ضمن بازدید از غرفه شركت تعاونی زنان خراشاد و كیفیت اجناس ارائه شده سفارش تولید شال سر به تولیدكنندگان پارچه های سنتی روستای خراشاد بیرجند دادند.
این بانوی كارآفرین ادامه داد: تاجران با بازدید از محصولات موجود و بررسی كیفیت اجناس 20 شال رنگی كه از محصولات گیاهی تهیه شده بود را خریداری كردند و بعد از اطمینان كیفیت محصولات، سفارش تولید 300 شال سر در رنگ های مختلف را دادند اما به دلیل تولید محدود آن زمان توانستیم 60 شال را برایشان ارسال كنیم.
وی در خصوص كیفیت شال های تولید شده، تصریح كرد: این شال ها از نخ های پنبه ای تهیه و رنگ ریزی آن ها نیز به صورت سنتی و گیاهی توسط اعضای شركت تعاونی انجام می شود.
ذاكریان گفت: رنگ ریزی سنتی از پوست انواع محصولات مانند پوست انار، گردو، پیاز، گلرنگ، پرتقال، كلاله زعفران، پیاز، سیر و پودر سنگ انجام می شود.
وی با اشاره به تمایل آلمان ها برای خرید پارچه های سنتی خراسان جنوبی افزود: علی رغم اینكه بازار خوبی در این كشور برای محصولات سنتی فراهم شده بود اما به دلیل نداشتن كارت بازرگانی در آن زمان از تامین درخواست هایشان عاجز ماندیم اما اكنون با فراهم شدن این زمینه مجدد در تلاش هستیم كه محصولات را به آن كشور ارسال كنیم.
** تولید تنها پنبه رنگی در شهرستان خوسف
یكی از مزیت های پارچه های سنتی خراسان جنوبی استفاده از الیاف طبیعی و رنگی است كه تنها نوع پنبه رنگی در شهرستان خوسف تولید می شود.
فرماندار خوسف در این خصوص گفت: برای ساخت لباس های سنتی این شهرستان از رنگ شیمیایی استفاده نمی شود.
محمد شفیعی با اشاره به كشت تنها پنبه رنگی مله در شهرستان خوسف آن را از ویژگی های خاص این منطقه عنوان كرد و افزود: هم اكنون پارچه های طبیعی با پنبه مله توسط هنرمندان موسسه خیریه حضرت رسول(ص) در این شهرستان تهیه می شود.
** حوله سنتی خراسان جنوبی در چمدان حجاج
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره كل میراث فرهنگی خراسان جنوبی نیز از استفاده حوله سنتی خراسان جنوبی به عنوان لباس احرام حجاج خبر داد و گفت: امسال 300 عدد از حوله های سنتی استان به عنوان لباس احرام استفاده شده است.
حسین عباس زاده اظهار داشت: استفاده از پنبه و بافت دستی، حجم كم ، جذب فوق العاده و ضد حساسیت از ویژگی های مهم این حوله های سنتی است.
وی بیان كرد: حوله بافی كه دراصطلاح محلی به آن ( تُو بافی و یا تون بافی) اطلاق می شود از قدیمی ترین صنایع دستی جنوب خراسان بوده و بر اساس مستندات تاریخی، از معروفیت دستبافته ها و پارچه های پنبه ای و ابریشمی تولید شده در ایالت قهستان قدیم در قرون اولیه اسلامی فراوان یاد شده است.
عباس زاده اضافه كرد: بافت حوله های سنتی در خراسان جنوبی، امروزه نیز همانند گذشته با دستگاه های سنتی 2 یا چهار وردی و ابزار كار ساده، صورت می گیرد.
به طوری كه با كمك این دستگاه ایجاد دهنه، پود گذاری( با تنوع رنگی نامحدود) و دَفتین زدن با حركات منظم دست و پا، باعث تولید انواع پارچه بر اساس نوع ماده اولیه می شود.
وی گفت: از انواع نقوش به كار رفته در حوله بافی می توان به كُلو ، گِنتی ، چَپَر بافت، جِناغی و ساده اشاره كرد.
معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی اداره كل میراث فرهنگی خراسان جنوبی، تولیدات مختلف حوله بافی را شامل انواع حوله دست ، صورت و حمام، سفره نان، صافی، دستمال ،چادرشب ،شال سر و لُنگی عنوان كرد و افزود: تولید حوله در بسیاری ازشهرستان های خراسان جنوبی از جمله خوسف، نهبندان، درمیان ،سرایان ، قاینات و بیرجند هم اكنون رواج دارد.
حوله بافی روستای خراشاد سال 1395 در فهرست میراث معنوی كشور به ثبت رسید و جشن ثبت ملی شدن آن شهریور سال 96 با حضور مسئولان كشوری و استانی در این روستا برگزار شد.
خراشاد در 25 كیلومتری جنوب شرقی بیرجند واقع شده است.
گزارش : عصمت برزجی
9893 * 6054
بیرجند - ایرنا - پارچه بافی یا « تُوبافی» یكی از هنرهای سنتی و بومی خراسان جنوبی است كه با تلاش های فراوان احیا شده و محصولات آن در بازارهای جهانی به فروش می رسد.
