روضه الاحباب؛ روايت داستاني و منظوم مقتل امام حسين (ع)

به گزارش ايرنا تاريخ سرايش و سراينده كتاب «روضه الاحباب» ناشناس است، هرچند درمورد نام شاعر، كاتب و تاريخ كتابت، مطالبي در نسخه نيامده است اما در فهرست نسخه‌هاي خطي مجلس، كاتب نسخه، 'قاسم بن ابوبكر بن كرد' معرفي شده است.
به نظر مي‌ رسد اين منظومه، اولين اثري است كه درباره واقعه كربلا به زبان هورامي سروده و كتابت شده است، هرچند د مورد رسول اكرم (ص)، خاندان و اهل بيت ايشان نسخه‌هاي فراواني موجود است كه نشان از ارادت و علاقه مردم هورامان به اين خاندان دارد.
(هورامان سرزميني است در دو كشور ايران و عراق كه ميان مناطق كردنشين واقع شده‌است. هورامي‌ها در ايران در دو استان كرمانشاه و كردستان و در عراق در استان سليمانيه حضور دارند).
نسخه خطي روضه‌الاحباب كه به خط نستعليق نوشته شده در كتابخانه مجلس شوراي اسلامي به شماره 13721 نگهداري مي‌شود. در آغاز روضه‌الاحباب هورامي آمده كه اين كتاب ترجمه هورامي روضه‌الاحباب است.
داستان كلام تمام سرانسر جه روضه‌الاحباب هر چه بويكسر
منيچ كل چني راويان كردم بعضي جه كتاب به نظم آوردم
روضه‌الاحباب هورامي يك روايت داستاني از كربلا بيان مي‌كند و از شخصيت‌هايي نام مي‌برد كه در واقع وجود خارجي ندارند و به اين ترتيب، جنبه داستاني واقعه كربلا به ويژه پس از پايان روز عاشورا بسيار پر رنگ مي‌شود، يعني جنبه داستاني و ادبي واقعه عاشورا بيشتر و روال تاريخي آن تا حدود زيادي قطع مي‌شود.
اين كتاب از منظر حفظ كلمات و مفاهيم قرآني بسيار ارزنده است و مترجم موفق شده اين اثر ارزشمند را از نابودي حفظ كند.
اين نسخه در 100 برگ كتابت شده و 3873 بيت دارد و به طور ميانگين، در هر برگ، 39 بيت كتابت شده است. نسخه با خط نستعليق كتابت شده و به دليل كهنگي، افتادگي و رطوبت، برخي ابيات و حتي عناوين آن، به طور كامل از بين رفته است. نسخه مذكور، مانند ديگر نسخه‌هاي خطي هورامي، بر خلاف متن نسخه كه به زبان هورامي است، تمام عناوين را به زبان فارسي آورده است.
آغاز نسخه خطي، با ابيات زير آغاز مي‌شود:
داماد رسول شير خداوند بند بربرگير درجه خيبر كند
شادي دلدل سوار نه برو نه شط موجب ملعون به تيغ كرد دولت
بنا به خاطر فاطمه زهرا فرزند عزيزشان معارج سوار
بنا به خاطر ايمان حسين جانشين جاي شاي بوالحسين
سپس شاعر با آوردن بيت «يك رو نشته بي يزيد بدبخت / به وينه ضحاك او نه بان تخت» خواننده را وارد فضاي داستان مي‌كند. اولين عنوان نسخه «نامه نوشتن يزيد به خدمت سيدالشهدا» است.
يزيد نامه‌اي براي امام حسين (ع) مي‌نويسد تا با او بيعت كند و پس از عدم پذيرش نامه و پاسخ‌ندادن امام به آن، وقايع بعدي ذكر مي‌شود كه به طور مفصل در نسخه آمده است.
نسخه با عنوان «ناخوش افتادن حضرت زينب (س)» به پايان مي‌رسد. شاعر در ابيات پاياني نسخه، پيش از سلام و صلوات بر پيامبر، در 4 بيت خطاب به خواننده كتاب مي‌گويد:
عبرت بگيران جه كار يزيد مالش ويران بي او گبر پليد
اينه چند وختن اي رنجه بردم دعواي كربلا به نظم آوردم
آورم به نظم من نه گوراني پي اهل اسلام تعزيه داني
هر ايدم زانا به شعور ويم به خيرويت رحمت كرون ليم
روضه الاحباب منتشر شده توسط بنياد پژوهش هاي اسلامي برگزيده رشته «ترجمه به فارسي» دومين جايزه دعبل كتاب سال عاشورا شد.
مظهر ادواي متولد 67 دانشجوي دكتراي تاريخ است كه ترجمه «شاهنامه هورامي»، تصحيح «جنگنامه نادر» و تصحيح «دو رساله تاريخي و ادبي هورامان (از دوران افشاريه و قاجاريه)» از گزيده آثار اين نويسنده است.
فراهنگ**3009** 1701