دیپلماسی برجامی در نیویورك

به گزارش ایرنا، اززمان خروج آمریكا ودولت ترامپ ازتوافق برجام، تحولات مربوط به این توافق تاریخی بین المللی روز به روزشتاب بیشتری می گیرد. درحالی كه بیشتر كشورها عضو گروه 1+4با تایید پایبندی خود به برجام به دنبال انجام تعهدات برجامی خود هستند، اما خروج یكجانبه دولت ترامپ به طور عملی شرایط دشواری را برای همه طرف ها به ویژه اروپایی ها ایجاد كرده است.
در این چارچوب، جمهوری اسلامی ایران تلاش می كند تا از فرصت های پیش رو برای احقاق حق خود در صحنه بین المللی استفاده كند. سازمان ملل متحد و سخنرانی در مجمع عمومی ازجمله این فرصت ها برای فشار و مذاكره با طرف های دیگر برجام است.
«حسن روحانی» رییس جمهوری اسلامی ایران كه برای ششمین بار در سازمان ملل و هفتاد و سومین نشست آن شركت می كند، در پنج دوره پیشین نیز، توافق برجام را به عنوان یكی از موضوعات اساسی صلح جهانی پیگیری كرده است.
در این میان، در نشست هفتادم موضوع ایران و برجام یكی از مهمترین موضوعات سازمان ملل و یكی از كلیدواژه های مذاكرات میان اعضای جامعه جهانی تبدیل شد تا جایی كه جمهوری اسلامی ایران توانست برجام را تبدیل به نقطه عطف دیپلماسی دوجانبه و چندجانبه در سازمان ملل متحد و به تبع آن صحنه جهانی تبدیل كند.
توافق هسته ای ایران در سال 1394 میان جمهوری اسلامی ایران وگروه 1+5 متشكل از روسیه، چین، آلمان، انگلیس، فرانسه، آمریكا و هماهنگ كننده اتحادیه اروپا امضا و آمریكا پس از روی كار آمدن «دونالد ترامپ» در مقام رییس جمهوری اردیبهشت ماه 97 از این توافق بین المللی به طور یكجانبه خارج شد.
همچنین نشست وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و گروه 1+4 روز گذشته و در هفتاد و سومین دوره نشست مجمع عمومی در مقر سازمان ملل متحد پس از مذاكرات فشرده'محمد جواد ظریف' و 'فدریكا موگرینی' هماهنگ كننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا برگزار و پس از این نشست بیانیه نهایی آن توسط ظریف و موگرینی قرائت شد.
ازنكات مهم این بیانیه می توان به ابراز تاسف خروج آمریكا ازبرجام، دستاورد بسیار مهم درحوزه دیپلماسی چندجانبه، مدرن سازی رآكتور تحقیقاتی اراك، برخورداری ایران از منافع اقتصادی برجام، حمایت از به‌روزسانی«قانون انسداد» اتحادیه اروپا، تاسیس یك «ساز و كار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران اشاره كرد.
بیانیه وزرای خارجه ایران و كشورهای 1+4 دیگر كشورها را نیز به اتخاذ سیاست ها و ایجاد ساز وكارهای مشابه در روابط اقتصادی خود با ایران تشویق كرده و خواهان حفظ و تقویت روابط دوجانبه اقتصادی با ایران و بسیج همه امكانات از جمله از طریق همكاری باكشورهای ثالث برای عادی سازی موثر روابط تجاری و بازرگانی با ایران شده ‌است كه بیان آشكار اراده اعضا برای حفظ برجام است و آشكارا در مقابل اراده آمریكا برای نابودی برجام و اعمال مجدد تحریم ها بر ایران قرار دارد.
موگرینی نیز پس از پایان نشست، از تدوین نهایی راه حل عملیاتی برای تامین خواسته های ایران خبر داد و گفت این راه حل ها به زودی اجرایی می شود.
اكنون توپ درزمین اروپایی ها و دیگر اعضای مشاركت كننده در این توافق است، توافق برجام براساس قطعنامه 2231 با اتفاق آرا مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته و آژانس بین المللی انرژی اتمی در12 گزارش خود بر پایبندی ایران تاكید كرده است. اروپایی ها پیش از آغاز دور تازه تحریم های دولت ترامپ در نوامبر(15 ابان) باید ساز و كارهای ویژه خود را به شكل فوری عملیاتی كنند.
همانطور كه در بند 10بیانیه نهایی نشست وزرای خارجه 1+4 نیز آمده است؛ نظربه فوریت و ضرورت حصول به نتایج ملموس، اعضا از پیشنهادات عملی برای حفظ و توسعه كانال‌های پرداخت و به طور مشخص ابتكار تاسیس یك «ساز و كار ویژه» برای تسهیل پرداخت‌های مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران كه فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت كرده و به آنها اطمینان مجدد می‌دهد، استقبال كردند.
پیش از این نیز در نخستین نشست كمیسیون مشترك در 15 تیرماه 1397، اعضای 1+4، تداوم تعهد خود به اهداف مندرج در بیانیه وزرا ، به ویژه پیگیری اقدامات مشخص و موثر برای تضمین كانال‌های پرداخت با ایران و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی را مجددا مورد تایید قرار داده بودند.
اكنون در سازمان ملل مسیرهای تعهدات برجامی اروپا باید مرور دوباره شود و افزون برآن، اروپا باید تعهدات برجامی خود را نه در چارچوب «برجام كوچك» بلكه درچارچوب ساز و كار واقعی عملیاتی كند. همچنین در جلسه شورای امنیت كه قرار است روز چهارشنبه به ریاست ترامپ در سازمان ملل متحد برگزار شود، گروه كشورهای 1+4 مسیر آینده دیپلماسی و پیامدهای خروج از این توافق بین المللی را برای دولت ترامپ تعیین كنند.
در این زمینه، 'متئو رید' معاون موسسه 'گزارش خارجی' در آمریكا می گوید: شكی ندارد كه ترامپ منزوی خواهد شد و او قصد دارد در نشست شورای امنیت ایران را محور مذاكرات قرار دهد و این فرصتی برای كشورهای اروپایی ازجمله روسیه و چین برای تاكید بر تعهدات شان در قبال توافق هسته ای خواهد بود.
اروپام**2040**1590