آمارهای متفاوت از میزان نمازخوانان در جامعه

حجت‌الاسلام حسن مرادی، امام جمعه موقت شیراز، هفتم مهر ماه در دومین گردهمایی دبیران اقامه نماز دستگاه‌های اجرایی استان فارس با بیان این كه تنها 42 درصد جوانان در كشور نماز می‌خوانند، گفت: بر اساس آمار 24 درصد افراد مناسبتی نماز می‌خوانند و 17 درصد گاهی نماز می‌خوانند و مابقی كاملاً تارك نماز هستند.

محمد مظفر، قائم‌مقام ستاد اقامه نماز كشور در گفت‌وگو با «ایرناپلاس» با بیان اینكه آماری كه در خصوص وضعیت نماز در جامعه توسط امام جمعه موقت شیراز مطرح شد، آمار دقیقی نبوده و شاید آمار مربوط به خود آن استان بوده است، گفت: در تمام بررسی‌هایی كه ما انجام دادیم و پژوهش‌های كاربردی كه در حوزه اجتماعی از گذشته تا به حال انجام داده‌ایم و جدیدترینش هم در سال 1395 انجام شده است، وضعیت آماری یك مقدار متفاوت است.

**ماجرای ستاد اقامه نماز

ستاد اقامه نماز از دهه 70 و دوره دولت سازندگی برای پر كردن خلاها درباره نماز به همت حجت الاسلام محسن قرائتی شكل گرفت و و طی دو دهه اخیر اقدامات زیادی انجام داده، از توسعه نمازخانه های بین راهی و مراكز مختلف تا نشر كتاب و محتوای تبلیغی؛ با این حال به نظر می رسد شرایط جدید نسلی و فضای ارتباطی و اجتماعی كنونی، رویكردهای جدیدی را می طلبد. یك عامل مهم داشتن داده است كه ظاهرا این ستاد در این زمینه اقدام كرده است.

**جامعه آماری متنوع

مظفر درباره جامعه آماری تحت مطالعه این ستاد می‌گوید: چیزی حدود 4000 نفر را از مجموعه دانش‌آموزان و دانشجویان دختر و پسر را به‌عنوان گروه هدف انتخاب كردیم كه سنشان 15 تا 29 سال است. 10 استان انتخاب كردیم از 10 نقطه كشور كه از شمال و غرب و جنوب و شرق، همه را تحت پوشش قرار می‌داد و شرایط یكسانی هم داشتند. مجموعاً نتیجه‌ای كه حاصل شد این بود كه 92 درصد نماز می‌خوانند و به نماز اعتقاد دارند و آن را یك واجب الهی می‌دانند و معتقدند نماز می‌تواند نقش مثبتی در زندگی‌شان داشته باشد. فقط هشت درصد بودند كه اعلام می‌كردند اصلاً نماز نمی‌خوانند و اعتقادی هم به نماز ندارند.

** 60 درصد نماز صبح نمی‌خوانند

قائم‌مقام ستاد اقامه نماز با بیان اینكه از آن 92 درصدی كه گفتند نماز می‌خوانند حدود 47 درصد به‌صورت مستمر نماز می‌خواندند و گفتند ما همیشه نماز می‌خوانیم. آن‌هایی كه گفتند اكثر مواقع می‌خوانند 24 درصد بودند و آن‌هایی كه گفتند گه‌گاه نماز می‌خوانند 21 درصد بودند. این آمار را جزئی‌تر بررسی كردیم و به نماز صبح كه رسیدیم آمار پایین آمد و دیدیم درواقع آن‌هایی كه نمازهای صبحشان را نمی‌خوانند تقریباً 60 درصد هستند و متوجه شدیم باید روی نماز صبح كارهای بیشتری انجام داد.

** سه درصد در نماز جماعت صبح شركت می‌كنند

مظفر در ادامه با تأكید بر اینكه در نماز جماعت مشكل داریم اضافه كرد: در نمازهای جماعت هم حدود 60 درصد در نمازهای جماعت ظهر و مغرب و عشاء شركت می‌كنند. جالب است كه به نماز جماعت صبح كه می‌رسیم این رقم خیلی فاجعه‌آمیز می‌شود و فقط سه درصد در نماز جماعت صبح شركت می‌كنند كه رقم قابل‌تأملی است. نكته بعدی روی قرائت نماز بود و دیدیم 60 درصدشان قرائت نمازشان را بلد نیستند و درست نمی‌خوانند كه باید روی شرایط قرائت و تصحیح نماز بیشتر كار شود.

**نیمی از جامعه نماز اول وقت می‌خوانند

دكتر مظفر در ادامه تصریح كرد حدود 50 درصد از مردم نمازهایشان را اول وقت می‌خوانند. وقتی بررسی كردیم كه علت سستی و كاهلی نماز چیست، به دو یا سه مورد كه خیلی اهمیت داشت رسیدیم؛ یكی این بود كه نمی‌دانستند اثرات و بركات نماز چیست و از نماز آشنایی كاملی نداشتند. دوم این‌كه تنبلی و سستی را عامل مهم در این زمینه می‌دانستند. سومی رفتار بد یك معلم یا نمازگزاری كه یك خاطره یا رفتار بدی را از او دیده بودند و نسبت به نماز زده شده بودند.

**عوامل مؤثر در نمازخوانی

قائم‌مقام ستاد اقامه نماز ادامه داد: در خصوص دعوت‌كنندگان و آموزش‌دهندگان به نماز رسیدیم به اینكه اول خانواده و در خانواده اول مادر و دوم پدر مؤثر است. نقش مادران بسیار مؤثر است و عامل مهمی در نمازخوان كردن بچه‌ها هستند و موقعی كه به بچه‌ها تا سن راهنمایی كه می‌رسیم، می‌بینیم معلم تأثیر داد. اما از دوره راهنمایی به بعد بیشتر دوست است كه تأثیر می‌گذارد و این دوست است كه او را دعوت به نماز می‌كند یا مسخره‌اش می‌كند و از نماز دورش می‌كند. نقش معلم تا دوران راهنمایی و از آن به بعد، دوستان مؤثر است.

**راهكارهای مقابله با كاهلی

مظفر در پایان با بیان این‌كه سؤال كردیم چه كار كنیم كه همه نمازخوان شوند و كاهلی كم شود، به سه جواب رسیدیم، اضافه كرد: یكی این‌كه آموزش نماز از سنین پایین، یعنی همان 7-8 سالگی كه پدر و مادرها و معلم‌ها نماز را به فرزندان یاد می‌دهند شروع شود. آن‌هایی كه دائم‌الصلاة بودند بیشتر در این سن شروع به نمازخواندن كرده‌اند. دوم: تشویق؛ یعنی اگر كسی نماز می‌خواند هدیه بدهند و تشویقش كنند. این در نمازخواندن آن‌ها خیلی تأثیر دارد. نكته سوم اینكه الگوها و مروجانی كه توانستند با اخلاق و رفتار خوب و مهربانی به بچه‌ها نماز را یاد دهند تأثیر بیشتری می‌گذاشتند. روی طبقات اجتماعی و نه اقتصادی هم بررسی كردیم. طبقه اجتماعی یعنی خانواده‌ای كه تحصیل‌كرده و فهیم است. می‌بینیم كه هر چه طبقه اجتماعی بالاتر باشد، نسبت به نماز اهمیت بیشتری قائل هستند و وضعیت نمازهایشان بهتر است.

گفت‌وگو از سیدمهدی موسوی‌تبار

**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**