گره ارز بر تار و پود فرش دستباف

به گزارش ایرنا، افرادی كه با استفاده از بازار پرتلاطم ارز در ماه های اخیر از عرضه مواد اولیه برای قالی بافی خودداری كردند، تولید فرش دستباف و قالیبافان را دچار مشكل اساسی نمودند و این نوع مواد طی این مدت در بازار عرضه نشد یا به چند برابر قیمت به فروش رسید.
مواد اولیه فرش دستباف به رغم مزیت بسیار آن در صادرات و اشتغالزایی جزو رسته های مشمول حمایت ارزی نشد و مواد اولیه این رسته تولیدی با ارز آزاد وارد شده و در بازار به چند برابر قیمت فروخته شد.
دست اندركاران فرش دستباف در خراسان رضوی به عنوان یكی از استان های قدیمی در تولید فرش و صادركننده این كالا استدلال های متفاوت نسبت به علت كمبود مواد اولیه فرش و قیمت بالای آن در بازار دارند اما همگی بر ساماندهی این وضعیت و حمایت دولت از قالیبافان تاكید می كنند.

* سوء استفاده در عرضه مواد اولیه
صاحب یكی از كارگاه های تولیدی – صادراتی فرش دستباف در مشهد طی گفت و گو با خبرنگار ایرنا، اتفاقات 6 ماه گذشته برای صنعت فرش را هم خوب و هم بد ارزیابی كرد.
امید مقدم گفت: در 6 ماه گذشته افزایش قیمت ارز شرایط را برای صادرات بیشتر فرش دستباف فراهم كرد و چون ارزش پول ملی نسبت به دلار كاهش یافت، صادركنندگان فرش درآمد خوبی از صادرات كسب كردند.
وی افزود: در این مدت مشتریان خارجی به بازار صادراتی فرش دستباف ایران هجوم آوردند و این مساله باعث رونق تولید از نظر طرحها و نقش های جدید در فرش و صادرات آن شد.
وی اظهار داشت: اما در مقابل طی این مدت، قیمت مواد اولیه وارداتی مانند پیله ابریشم، نخ، پشم و رنگ چهار برابر شد و این امر نرخ تولید فرش دستباف را افزایش داد.
مقدم گفت: برخی عمده فروشان مواد اولیه در بازار داخل از شرایط بوجود آمده، سوء استفاده كرده و نرخ مواد اولیه را متناسب با نرخ روز دلار و به صورت نقدی با تولیدكنندگان محاسبه نمودند یا از عرضه آن خودداری كردند.
وی افزود: فرش در ازای چك های مدت دار فروخته می شود و نقد كردن این چك برای تولیدكننده چند ماه به طول می انجامد لذا طی ماههای اخیر
تولید كنندگان فرش پول كمتری برای خرید مواد اولیه مورد نیاز كه گران شده بود، در اختیار داشتند.
وی اظهار داشت: به عنوان مثال پیش از نوسانات قیمت ارز قیمت هر كیلو پیله ابریشم با ارز آزاد 700 هزار تومان بود اما اكنون این مبلغ به یك میلیون و 100 هزار تومان رسیده است.
مقدم گفت: مابه التفاوت نرخ ابریشم در نتیجه حباب قیمتی است كه فروشندگان داخلی مواد اولیه فرش دستباف با احتكار كردن و نفروختن آن بوجود آوردند، از سوی دیگر دولت كمك كرد تا پیله ابریشم با ارز دولتی وارد كشور شود اما هنوز ابریشم با همان قیمت دارای حباب به فروش می رسد.
وی افزود: در 6 ماه گذشته هر كیلو پشم وارداتی از 45 هزار تومان به 170 هزار تومان و رنگ نیل از هر كیلو 110 هزار تومان به كیلویی 400 هزار تومان رسید كه علاوه بر آن این كالاها در بازار به مقدار نیاز وجود ندارد و حتی در این مدت پشم داخلی نیز هر كیلو 22 هزار تومان تا 45 هزار تومان و پشم عادی از هر كیلو 17 هزار تومان تا 30 هزار تومان افزایش داشته است.
وی اظهار داشت: شرایط به گونه ای است كه تولیدكننده فرش باید هنگام صادرات، درآمد خود را از طریق سامانه نیما به نرخ دولتی ارز كسب كند اما مواد اولیه را به نرخ ارز آزاد خریداری نماید كه این امر باعث ضرر تولیدكننده می شود.
این تولیدكننده فرش دستباف گفت: مشكل فعلی تولیدكنندگان فرش، كمبود نقدینگی نیست بلكه مشكل بازار نابسامان و عدم ثبات آن است لذا بخش تولید نیازمند حمایت دولت برای تامین مواد اولیه می باشد.
وی افزود: اگر دولت به صورت مستقیم مواد اولیه را وارد و بین تولیدكنندگان فرش دستباف توزیع كند، تا تولیدكننده بتواند برای مدتی كوتاه مواد مصرفی مورد نیاز خود را تا زمانی كه بازار به ثبات برسد تامین نماید، از این بحران خارج خواهیم شد.
وی اظهار داشت: از سوی دیگر می توان مواد اولیه وارداتی مانند رنگ دانه های خارجی یا مواد اولیه پشم را در بورس عرضه كرد تا با قیمت مناسب به دست تولید كننده برسد.

* جلو خروج مواد اولیه فرش از كشور گرفته شود
رئیس اتحادیه صادركنندگان و تولیدكنندگان فرش دستباف خراسان رضوی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: در شرایطی كه تولیدكنندگان فرش دستباف با گرانی و كمبود مواد اولیه مواجه هستند باید از خروج این مواد از ایران توسط تجار دیگر كشورها جلوگیری شود.
هادی مخملی افزود: نوسانات نرخ ارز باعث افزایش قیمت مواد اولیه مورد نیاز فرش دستباف از جمله نخ، رنگ و ابریشم شده و این روند قیمت تمام شده تولید را افزایش داده است.
وی اظهار داشت: از سوی دیگر تجار كشورهایی مانند چین و پاكستان مواد اولیه تولید فرش دستباف از قبیل نخ و پشم ایرانی را به دلیل پایین بودن قیمت آن، بیش از گذشته خریداری و از كشور خارج می كنند. حجم بالای خروج این مواد اولیه تولیدكنندگان داخلی را با كمبود و مشكل مواجه كرده است.
وی گفت: ابریشم داخلی كفاف نیاز تولیدكنندگان فرش دستباف را نمی دهد و از سوی دیگر 98 درصد ابریشم وارداتی یا تولیدی در كشور برای فرش دستباف مصرف می شود.
مخملی افزود: بهتر است تعرفه ابریشم وارداتی با شرایط تولید فرش دستباف در كشور مطابقت داشته باشد. گرانی بیش از حد ابریشم، نخ و رنگ در مجموع قدرت تاب آوری تولیدكنندگان فرش دستباف را كاهش داده كه این امر بر كیفیت فرش دستباف، تولید و صادرات آن اثر خواهد گذاشت.
وی اظهار داشت: بازار داخلی فرش دستباف با ركود شدید مواجه شده و فرش ماشینی رقیب فرش دستباف شده است، از سوی دیگر به دلیل كاهش ارزش پول ملی در مقابل دلار، صادرات فرش دستباف رونق داشته اما این بازار كاذب است و قابلیت اتكا ندارد.
وی گفت: شرایط تولید فرش دستباف در داخل كشور باید تسهیل شود در غیر این صورت ذخایر صادراتی و اشتغال در این عرصه روز به روز ضعیفتر می شود لذا باید از نوآوری و سلایق مختلف در تولید فرش حمایت كرد.
رئیس اتحادیه صادركنندگان و تولیدكنندگان فرش دستباف خراسان رضوی افزود: هدفگذاری در حوزه فرش این استان برای امسال تقویت جنبه هنری و تجاری این كالاست تا با حضور پرقدرت و پاسخگویی به همه سلایق در بازار بتوان جایگاه اصلی آن را در بازار جهانی تثبیت كرد.

*رونق صادرات، مشكل واردات
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: میزان تولید فرش دستباف در كشور مشخص است لذا شرایط به نحوی نیست كه یك شبه در تامین مواد اولیه فرش دستباف دچار مشكل شویم.
مهدی كلالی افزود: نوسانات قیمت ارز در ماه های گذشته باعث شد بسیاری از عرضه كنندگان مواد اولیه به قصد سوء استفاده و برخی نیز به خاطر نداشتن اطمینان از وضعیت آینده، مواد اولیه كافی را در بازار عرضه نكنند.
وی اظهار داشت: برخی از آنان، مواد اولیه را كه از قبل خریداری كرده بودند، در انبارهایشان مخفی و از عرضه آن خودداری كردند كه این امر نیز باعث افزایش قیمت مواد اولیه در بازار شد.
وی گفت: قیمت اغلب مواد اولیه مانند ابریشم كه وارداتی هستند یا حتی پشم و كرك در ماه های اخیر تحت تاثیر قیمت دلار قرار گرفت و افزایش یافت.
كلالی افزود: مواد اولیه در انبارهای توزیع كنندگان مواد اولیه فرش دستباف به حد كافی وجود داشت و این طور نبود كه همه مواد اولیه متناسب با نرخ روز دلار وارد كشور و به صورت گران در بازار عرضه شود اما بسیاری از عمده فروشان یا از عرضه آن خودداری كرده یا آن را به قیمت بیشتر می فروختند.
وی اظهار داشت: افزایش یا كاهش تعرفه گمركی برای پیله ابریشم، آنقدر در نرخ تمام شده مواد اولیه فرش دستباف اثرگذار نیست.
وی گفت: برای حل مشكل مواد اولیه فرش دستباف بهتر است مركز ملی فرش ایران یك تشكل حقوقی را در نظر بگیرد تا واردات مواد اولیه از ابتدا تا انتها به صورت كنترل شده، نظام مند و سیستماتیك انجام شود و به دست تولیدكننده برسد.
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: اگر ارز دولتی نیز به مواد اولیه فرش دستباف اختصاص نیافت، اشكالی ندارد اما فقط واردات مواد اولیه باید به صورت كنترل شده و نظام مند صورت گیرد تا دست سوء استفاده كنندگان در این بخش كوتاه شود.
وی اظهار داشت: از سوی دیگر افزایش قیمت دلار برای بخش صادرات فرش دستباف یك فرصت خوب به شمار می رود زیرا بدون اینكه قیمت تمام شده فروش فرش را در بازارهای خارجی افزایش دهیم، تجار صادركننده سود بسیار به دست آوردند.
وی گفت: سال گذشته میزان صادرات فرش دستباف از خراسان رضوی 450 هزار دلار بود اما در چهار ماه نخست امسال كل صادرات فرش به 450 هزار دلار رسید و این مهم نشان دهنده رونق صادرات فرش از استان در نتیجه افزایش قمیت ارز است.

* راهبرد دولت برای حمایت از قالیبافان
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: راهبرد این سازمان برای حوزه قالیبافی، تولید بر مبنای سفارش و هدایت تك بافت ها و ساماندهی آنها در قالب كارگاه های متمركز و غیرمتمركز و تولید كارگاهی است.
كلالی افزود: در صورتی كه تك بافت ها در كارگاه ها سازماندهی شوند، از تامین مواد اولیه گرفته تا فروش فرش خود مشكل نخواهند داشت و فقط دستمزد خود را دریافت خواهند كرد، تولیدات با بازار هدف تناسب خواهد داشت و فرش متناسب با نیاز تولید خواهد شد.
وی اظهار داشت: در این صورت تجار فرش و عمده فروشان و تولیدكنندگان عمده مدیریت این كارگاه ها را برعهده خواهند داشت و قالیباف دغدغه فروش ندارد و فقط دستمزد خود را می گیرد.
وی با اشاره به وجود 350 كارگاه متمركز و غیرمتمركز و كارگاه تولیدی در خراسان رضوی گفت: بسیاری از این كارگاه ها غیرفعال است یا پروانه آنها تمدید نشده است.
رئیس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: برای شهرستان ها سامانه الكترونیكی فرش دستباف طراحی شده تا اطلاعات مربوط به كارگاه ها و قالیبافان خود را در آن ثبت كنند و اطلاعات به روز و بانك اطلاعاتی در این زمینه تهیه شود.
وی اظهار داشت: به محض ایجاد بانك اطلاعاتی معتبر برای ارتقای سطح كارگاه ها و تولید كارگاهی فرش در خراسان رضوی اقدام خواهیم كرد.
وی گفت: براساس آماری كه از قبل در سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی به دست آمده 90 هزار قالی باف در استان شناسایی شده كه از این تعداد 14 تا 15 هزار نفر زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند.
كلالی افزود: مركز ملی فرش ایران نیز برای بیمه قالیبافان تفاهم نامه ای با صندوق بیمه كشاورزان و عشایر و روستائیان به امضا رسانده كه در این تفاهم نامه درآمد 400 تا 900 هزار تومان برای قالیبافان در نظر گرفته شده است.
وی اظهار داشت: هر چند مود اولیه قالی بافی در گروه های سه گانه وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تخصیص ارز دولتی قرار نگرفته است اما از طریق اداره بازرگانی خارجی این سازمان مكاتباتی برای كاهش تعرفه گمركی مواد اولیه فرش، افزایش واردات پیله ابریشم و فراهم كردن زمینه واردات آن توسط تجار شناخته شده انجام گرفته است.
7489 / 6053