در این میان برخی افراد فرصت طلب با ترویج روشهای درمانی غیرعلمی و غیرمتعارف پشت عنوان 'طب اسلامی، طب تصفیه و طب الائمه' از گرایش مردم به طب سنتی سوءاستفاده كرده و حاشیه های مختلفی را ایجاد كرده اند در حالی كه اینگونه اقدامات به ظاهر درمانها تبعات و مخاطراتی برای سلامت در پی دارد.
این در حالی است كه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به عنوان متولی اصلی سلامت 'طب اسلامی' را به رسمیت نمی شناسد و اقدامات به ظاهر درمانی اینچنینی را غیرمجاز اعلام كرده است. با این وجود روشهای طب سنتی و مكمل كه بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت 300 روش درمانی مانند حجامت، زالو درمانی، انرژی درمانی، هومیوپاتی، طب گیاهی و طب سوزنی را دربرمی گیرد، مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی دولت جمهوری اسلامی ایران است.
ترویج روشهای درمانی طب اسلامی از سوی عده ای مداخله گر پزشكی، گرایش مردم به درمانهای غیرشیمیایی و سنتی و بعضا مراجعه به ارائه دهندگان روشهای مدعی درمان طب اسلامی اكنون یكی از دغدغه ها و چالشهای مهم مسئولان دانشگاه علوم پزشكی مشهد به شمار می رود.
ایرنا در قالب میزگردی با دعوت از مسئولان و كارشناسان این حوزه به بررسی حاشیه ها و تبعات این جریان و خطراتی كه برای سلامت افراد جامعه دارد،پرداخته است.
این میزگرد با حضور معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی، مدیر طب سنتی و مكمل دانشگاه علوم پزشكی مشهد، استاد گروه معارف اسلامی و اخلاق دانشكده پزشكی مشهد، نایب رئیس انجمن طب سنتی خراسان رضوی و رئیس دانشكده طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد برگزار شد.
* روشهای ادعایی درمانی تهدیدگر سلامت
مدیر گروه طب سنتی و ایرانی در دانشگاه علوم پزشكی مشهد در میزگرد ایرنا گفت: درمان توسط افراد غیر پزشك به دلایل قانونی و شرعی قابل قبول نیست لذا درمانهایی با عنوان طب اسلامی، طب الائمه و طب النبی از نظر وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی سلامتی مردم و همچنین بسیاری از علمای مذهبی، مورد تایید نمی باشد.
دكتر سیدجواد مجتبوی افزود: طب به دو بخش 'طب رایج و طب مكمل' تقسیم می شود. طب سنتی بخشی از طب مكمل است. طب رایج در همه كشورها یكی است بطور مثال كتاب 'هاریسون پزشكی' برای دانشجویان پزشكی در ایران و آمریكا و اروپا یكسان تدریس می شود و اطبا بر اساس مطالب این كتاب درمان می كنند اما در عین حال هر كشوری طب سنتی خود را نیز دارد.
وی ادامه داد: این در حالی است كه طب سنتی ایرانی كه امروزه با عنوان 'طب ایرانی' شناخته می شود از سوی وزارت بهداشت تایید شده و در تعدادی از دانشگاههای علوم پزشكی نیز تدریس می شود.
مدیر گروه طب سنتی و ایرانی در دانشگاه علوم پزشكی مشهد گفت: همه متولیان وزارت بهداشت و درمان به دنبال این هستند كه طب سنتی و ایرانی مسیر قانونی خود را طی كند اما در این میان گروهی در مشهد و حتی دیگر شهرها و استانها با سوءاستفاده از اعتقادات مردم درمانهایی را تحت عنوان طب اسلامی ترویج می كنند.
وی درمانهای ادعایی این افراد را غیرعلمی و مغایر قوانین جاری جمهوری اسلامی توصیف و بیان كرد: حتی این افراد به طب رایج برچسب 'طب استعماری' زده و آن را از اساس رد می كنند. واكسیناسیون را قبول ندارند و داروهای شیمیایی را داروهای استعمارگران می دانند. آنها حتی طب سنتی ایرانی را نیز قبول ندارند و معتقدند كه طب از طریق انبیاء رسیده و وحیانی است و فقط نزد آنها به عنوان متولیان طب اسلامی است.
دكتر مجتبوی ادامه داد: پرونده یكی ازهمین افراد كه ملبس به لباس مقدس روحانیت است و موسسه اش پارسال پلمب شد در دادگاه ویژه روحانیت مفتوح می باشد. وی هم اكنون با تجویز اقلامی با عناوین 'داروی جامع امام رضا، داروی امام كاظم و بخور حضرت مریم' و دیگر مواد دست ساز كه بهداشتی و علمی نیستند ظاهرا به درمان بیماران مبادرت می كند كه تبعات و عوارض زیادی برای سلامت مردم در پی دارد.
وی گفت: شاگردان این فرد نیز در سطح برخی مساجد و بین مردم به صورت غیرقانونی حضور یافته و مواد دست ساز را تحت عنوان داروهای طب اسلامی می فروشند كه هیچكدام مورد تایید وزارت بهداشت نیستند.
* روایات طبی در حوزه درمان اندك است
رئیس دانشكده طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز در ادامه میزگرد ایرنا به چیستی طب اسلامی اشاره و بیان كرد: وقتی می گوییم 'طب اسلامی' دو واژه طب و اسلامی را داریم. باید پرسید آیا به هر آموزه بهداشتی و درمانی می توان طب و مكتب طبی اطلاق گفت؟
دكتر علی یوسفی افزود: مجموعه نظام پزشكی از یكسری مبانی بر اساس تشخیص، درمان و پیشگیری نشات گرفته و مبنا و قاعده خاص خود را دارد لذا نمی توان چند گزاره روایی را 'مكتب طب اسلامی' نامید و هر گزاره ای را كه به سلامت انسان مرتبط است به طب و پزشكی نسبت داد.
وی ادامه داد: هیچكدام از حكمای پیشین نیز به جز در كتابهای 'ذخیره خوارزمشاهی و مجمع جوامع عقیلی خراسانی' به روایات طبی اشاره نكرده اند. شمار اینگونه روایات نیز به تعداد انگشتان دست نمی رسد و آن بزرگان هم هیچوقت از گزاره های طبی به عنوان گزاره های روایی استفاده نكرده اند.
این پزشك متخصص طب سنتی گفت: نتایج یك بررسی موسسه دارالحدیث نشان می دهد كه از بین شش هزار روایت غیرتكراری طبی استخراج شده فقط 15 درصدشان سند دارند. از این تعداد هم فقط 60 روایت مربوط به حوزه درمان است و بقیه روایات در خصوص آموزه های تغذیه ای، بهداشتی و پیشگیری هستند.
وی افزود: هركسی نمی تواند وارد حوزه پزشكی شود و اظهار نظر كند زیرا طب حوزه پیچیده ای است و متعقدیم كه كتب حكما مبدا حركتند و نه مقصد حركت. با كمال تاسف گروهی تحت عنوان طب اسلامی به ظاهر درمانهایی را ترویج می كنند كه هشداری برای سلامت جامعه است. این افراد مدعی هستند كه انواع بیماریها مانند سرطان پستان، تشنج و ناراحتی گوارشی را با موادی ظاهرا دارویی مانند بخورحضرت مریم و دوای جامع امام رضا درمان می كنند كه عوارض و تبعاتی را برای بیماران ایجاد كرده اند.
دكتر یوسفی به افراط و تفریط در طب مدرن و طب سنتی نیز اشاره و بیان كرد:در سالهای گذشته جنبه های معنوی طب دچار تفریط شد و از دل این تفریط ترویج به ظاهر درمانهایی تحت عنوان طب اسلامی بیرون آمد. من به عنوان عضو وزارت بهداشت اذعان می كنم كه این وزارتخانه در لحاظ كردن جنبه های معنوی طب سنتی سالها انكار كرد و دچار تفریط شد.
* رفتارهای فاقد مسئولیت پذیری در لوای طب اسلامی
استاد گروه معارف اسلامی و اخلاق دانشكده پزشكی مشهد نیز در ادامه میزگرد ایرنا طب سنتی را حاصل چند هزار سال علم و دانش بشری ذكر و بیان كرد: این مجموعه اخیرا در ایران با نام 'طب ایرانی' مطرح شده كه آن را نمی پسندم زیرا طب را نمی شود منتسب به یك قوم و یا ملت كرد.
حجت الاسلام شمس الدین دیانی افزود: با كمال تاسف در ایران وقفه ای 100 ساله در معالجات طب سنتی رخ داد و این موضوع باعث شد كه دانش تجربی سینه به سینه منتقل نشود.
وی ادامه داد: اصل طب وحیانی را نباید زیر سئوال برد زیرا روایات بهداشتی، تغذیه ای و درمانی مختلف در زمینه طب اسلامی در دست هستند سند دارند اما در 'حوزه درمان' روایتها اندك است اما نباید همان مقدار كم را هم زیر سئوال برد.
استاد گروه معارف اسلامی و اخلاق دانشكده پزشكی مشهد گفت: مشكلی كنونی این است كه گروهی از عنوان 'طب اسلامی' سوءاستفاده می كنند و بدون اینكه تحصیلات حوزوی و یا تحصیلات پزشكی داشته باشند دم از طب اسلامی می زنند. این درحالی است كه بسیاری از روایاتی كه بدان استناد می كنند سند ندارند و از نظر دلالت نیز دچار مشكل هستند.
وی افزود: در سالهای اخیر بسیاری از مردم بخاطر احساس ناكامی نسبت به طب جدید با این تصور كه طب سنتی خطری ندارد به سمت آن گرایش یافته اند و همین فضا زمینه سوءاستفاده گروهی از فرصت طلبان را در لوای طب اسلامی فراهم كرده است اما رفتارهای فاقد پذیرش مسئولیت در این حوزه از هیچ فرد و گروهی قابل پذیرش نیست.
* طب اسلامی نداریم
نایب رئیس انجمن طب سنتی خراسان رضوی نیز در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد گفت: افزون بر 1400 سال از ظهور دیم مبین اسلام می گذرد اما طی این مدت مدید در مراكز دینی مكتبی تحت عنوان طب اسلامی مطرح نشده بنابراین چنین عنوانی كه یكباره طرح شده جای تامل و تدبر دارد.
دكتر سعید اسكندری افزود: گرچه واژه ها و گزاره هایی از روایات در قالب آموزشهای بهداشتی و تغذیه وجود دارند كه مورد قبول است اما نام آن را نمی توان طب اسلامی گذاشت زیرا طب مكتب است و باید ساختار و فرآیند داشته باشد.
وی 'طب ایرانی' را یك ضرورت در جامعه توصیف و بیان كرد: در قالب طب ایرانی گنجینه های زیادی از منابع كهن در زمینه تشخیص و درمان بیماریها موجود است لذا نامگذاری 'طب ایرانی' اقدامی به جا و صحیح از سوی وزارت بهداشت می باشد.
نایب رئیس انجمن طب سنتی خراسان رضوی ادامه داد: با توجه به مصوبه وزارت بهداشت تحت عنوان 'افزایش توانمندی پزشكان عمومی' و غیر از پزشكانی كه در دانشكده طب سنتی در سطح پی.اچ.دی دانش آموخته شده اند هم اینك 50 پزشك با گذراندن دوره های آموزشی شش ماهه در قالب طب سنتی در مشهد فعالیت دارند. آموزش گروه جدید در این حوزه نیز به زودی آغاز می شود.
وی گفت: یكی از تبعات اقدات به ظاهر درمانی مدعیان طب اسلامی غیر از عوارضی كه بر سلامتی دارد، بحث دین ستیزی و دین گریزی است زیرا وقتی با موادی تحت عنوان نام ائمه از اعتقادات دینی مردم سوءاستفاده می شود اگر این به ظاهر داروها موثر واقع نشوند مردم نسبت به دین و اسلام بدبین می شوند.
* قانون ملاك مقابله با مداخله گران پزشكی
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی هم در میزگرد ایرنا در مشهد گفت: در اینكه آیا طب اسلامی وجود دارد یا خیر اختلاف نظرهایی وجود دارد اما آنچه بسیاری از آیات عظام از جمله جوادی آملی، فاطمی نیا و ری شهری بدان معتقدند حاكی از آن است كه طب اسلامی به معنای آنچه تلقی شده وجود ندارد.
امیر مرتضوی افزود: بر اساس نظرات این آیات عظام طب اسلامی به معنای مجموعه ای كه پاسخگوی نیاز بشر با توجه به پیچیدگی بیماریهای كنونی باشد وجود ندارد و بیشتر احادیث وارده در این زمینه نیز در باب 'حفظ الصحه' می باشد و این استنباطی از طب اسلامی كه می تواند تمام نیازهای تشخیصی و درمانی فرد را پاسخگو باشد، كاملا غلط است.
وی ادامه داد: مردم در ایران دارای اعتقادات و باورهای دینی هستند كه متاسفانه برخی از آن سوءاستفاده و با نام اسلام به طبابت ورود كرده اند و مشكلات و معضلاتی را ایجاد نموده اند كه دخالت غیرقانونی در امر پزشكی محسوب می شود.
معاون دادگستری كل خراسان رضوی 'قانون' را ملاك دستگاه قضایی در برخورد با مداخله گران پزشكی اعلام و بیان كرد: قانون برگرفته از فقه و شرع انور است لذا هر چیزی كه قانون به رسمیت بشناسند ما نیز آن را به رسمیت می شناسیم. بنابراین منكر طب اسلامی به معنای عام آن نیستیم اما اكنون گزارشهای واصله در این زمینه حكایتگر سوءاستفاده افراد غیرمتخصص و مداخله گر در امور پزشكی است.
وی بر حساسیت دستگاه قضایی و قانون نسبت به بحث سلامت و جان انسانها تاكید و بیان كرد: بطور مثال بر اساس ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشكی، دارویی، مواد خوردنی و آشامیدنی، هركس بدون داشتن پروانه در این امور مداخله نماید یا بدون اجازه موسسه ایجاد كند، تخلف كرده و با وی برخورد قانونی صورت می گیرد.
مرتضوی به برخورد با افرادی كه با نام طب اسلامی اقدام به فعالیتهای به ظاهر درمانی اما غیرعلمی می كنند نیز اشاره و بیان كرد: اتهام فردی كه در امور پزشكی مداخله می كند دارای هر دو جنبه خصوصی و عمومی است لذا رسیدگی قضایی به آن نیازی به شاكی خصوصی ندارد.
وی افزود: تخلفات صورت گرفته در حوزه طب اسلامی كه از روحانیون سر می زند در دادسرای ویژه روحانیت بررسی می شوند لذا دادگستری اجازه ورود به آن را ندارد اما غیر از مشهد پرونده هایی از مداخلات پزشكی تحت عنوان طب اسلامی در سایر شهرستانها و مربوط به دانشگاههای علوم پزشكی نیشابور، گناباد و سبزوار در خراسان رضوی وجود دارد كه گزارش آن در كمیسیون پیشگیری از جرایم استان مرتبط با بهداشت ارائه شده است.
معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان گفت: برخورد قضایی همیشه جوابگو نیست. دانشگاههای علوم پزشكی باید در حوزه آموزش و اطلاع سانی قویتر عمل كنند زیرا وقتی آگاهی مردم ارتقا یافته و خودشان نسبت به مضرات مداخلات پزشكی آگاه شوند به دنبال چنین مباحثی نمی روند لذا باید سرمنشا را ریشه یابی و علت یابی نمود.
* 70 پزشك دانش آموخته دانشكده طب سنتی مشهد
رئیس دانشكده طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز در ادامه میزگرد ایرنا بر لزوم افزایش تربیت پزشكان متخصص طب سنتی تاكید و بیان كرد: تاكنون 600 پزشك در دانشكده های طب سنتی سطح كشور پذیرش شده و 200 نفر از این تعداد در تخصص طب سنتی دانش آموخته اند.
دكتر علی یوسفی تعداد پزشكانی را كه تاكنون در دانشكده طب سنتی مشهد پذیرش شده اند70 نفر اعلام و بیان كرد: 20 نفر از این تعداد تاكنون دانش آموخته شده اند و شش نفر نیز هم اینك عضو هیات علمی هستند. پنج 'سلامتكده' زیرمجموعه دانشكده طب سنتی مشهد فعالیت دارند.
و همچننی گفت: بخشی از گرایش جامعه به موضوع طب اسلامی واقعی نیست زیرا در واقع افراد فعال در این حوزه بین مردم گرفتار و بیمار نیاز كاذب ایجاد كرده و بهبودی آنان را از این طریق وعده و وعید می دهند.
3027/1858
مشهد- ایرنا- در پی اقدامات و رویكردهای مثبت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی روشهای درمان طب سنتی و مكمل كه در سالهای اخیر تحت عنوان 'طب ایرانی' شناخته می شود با اقبال گسترده مردم روبرو شده است.
