پروژه های ملی تشنه بودجه، سود 1400درصدی در جیب قاچاقچیان

به گزارش ایرنا، وضعیت قاچاق بنزین و انواع دیگر سوخت به صورت غیر قابل كنترلی در حال افزایش است، به طوری كه روزانه ده ها میلیارد تومان از منابع و ثروت های كشور در داخل گالن های بنزین به آن سوی مرزها قاچاق می شود.
در حالی كه پروژه های متعدد اقتصادی كشور به علت كمبود بودجه و اعتبار نیمه كاره رها شده اند، حجم عظیمی از منابع ملی صرف تامین بنزینی می شود كه قرار است سود آن عاید قاچاق چیان و كشورهای همسایه شود. بنابراین باید فكری برای مقابله با این معضل ملی شود، زیرا در غیر این صورت، باید ادامه مشاهده خروج منابع ملی در گالن های بنزین قاچاق باشیم.

** قاچاق روزانه 10 میلیون لیتر بنزین
آمار دقیق و رسمی از میزان قاچاق بنزین و انواع سوخت در كشور وجود ندارد، اما بر اساس برخی تخمین ها و پس از در نظر گرفتن شرایط و عوامل مختلف، تخمین زده می شود كه میزان قاچاق بنزین حدود 10 میلیون لیتر در روز باشد.
مصرف روزانه بنزین در فصل تابستان كه به روزانه بیش از 100 میلیون لیتر رسیده بود، پس از ورود به فصل پاییز و كاهش سفرهای تابستانی به حدود 90میلیون لیتر در روز كاهش یافته است.
بر این اساس می توان گفت كه اكنون حدود 80 میلیون لیتر از بنزین عرضه شده در داخل كشور مصرف شده و بقیه به كشورهای همسایه صادر می شود.
البته باید توجه داشت كه رقم روزانه 10 میلیون لیتر به قاچاق بنزین اختصاص دارد و میزان قاچاق گازوییل بحثی جداگانه دارد كه باید در جای خود بدان پرداخت.

** ایران دارنده دومین بنزین ارزان جهان
ایران دارنده دومین بنزین ارزان جهان است؛ جایگاه نخستین بنزین ارزان به ونزوئلا (با نرخ یك سنت) اختصاص دارد كه اكنون با مشكلات و چالش های بی سابقه اقتصادی مواجه است
در حالی كه بنزین معمولی در ایران لیتری یك هزار تومان (معادل هشت سنت) به فروش می رسد، میانگین قیمت این سوخت در جهان در اول اكتبر امسال (9 مهر) حدود یك دلار و 17 سنت بود.
جایگاه سوم ارزان ترین بنزین جهان به سودان تعلق دارد كه در آن بنزین معادل لیتری 34 سنت به فروش می رسد.

**بهای بنزین در كشورهای همسایه ایران
نگاهی به قیمت بنزین در بازارهای جهانی و كشورهای همسایه، به خوبی علت جاذبه بالای قاچاق بنزین را نشان می دهد.
بالاترین قیمت بنزین در میان همسایگان ایران به تركیه اختصاص دارد كه در تاریخ اول اكتبر (9 مهر)، بنزین لیتری یك دلار و 16 سنت به فروش رسیده است؛ بهای بنزین در عراق، دیگر همسایه غربی كشورمان نیز 63 سنت بوده است.
بهای بنزین در همسایگان شرقی ایران یعنی پاكستان و افغانستان نیز لیتری 75 سنت به فروش رسیده است.
در همسایگان شمالی یعنی جمهوری آذربایجان و تركمنستان نیز بنزین به ترتیب لیتری 47 و 43 سنت بوده است.
یاد آور می شود كه مهم ترین مقصد قاچاق بنزین، كشورهای تركیه، عراق، پاكستان و افغانستان هستند و به سایر همسایگان (جمهوری آذربایجان، ارمنستان و تركمنستان) قاچاق این نوع سوخت كمتر انجام می شود.

** سود 8 تا 14 برابری قاچاق بنزین
مقایسه قیمت سوخت در ایران و كشورهای همسایه نشان می دهد كه قاچاقچیان سوخت با در نظر گرفتن ریسك های مختلف، سود سرشاری را از انتقال این فراورده استراتژیك به كشورهای همسایه می برند.
بر این اساس هر قاچاقچی در صورت حمل یك گالن 20 لیتری بنزین قاچاق به تركیه 23 دلار و 2 سنت كسب می كند كه معادل 276 هزار تومان ارزش دارد در حالی كه تنها 20 هزار تومان در داخل ایران خرج خرید این بنزین كرده است.
البته باید گفت قیمت دلار در زمان تنظیم گزارش در بازار آزاد حدود 12 هزار تومان بوده است.
در صورتی كه این سوداگران اقدام به قاچاق بنزین به عراق كنند هشت برابر و در صورت قاچاق بنزین به پاكستان و افغانستان تا 10 برابر سود كسب می كنند.

**مقصران قاچاق سوخت
مهم ترین علت افزایش قاچاق سوخت در كشور، بالا رفتن نرخ ارز و ارزانی قیمت بنزین و سوخت در ایران نسبت به كشورهای همسایه است.
بنابراین تا زمانی كه این 2 معضل رفع نشوند، چالش قاچاق بنزین و انواع دیگر سوخت همچنان ادامه داشته و ثروت های كشور را روانه جیب همسایگان می كند.
بر اساس برآوردها، پرداخت یارانه انرژی و پایین بودن قیمت سوخت در ایران، علاوه بر بار مالی 480 هزار میلیارد ریالی برای دولت، آسیب های زیست محیطی غیرقابل جبرانی را در پی داشته و موجب شدت گرفتن قاچاق سوخت شده است.

** راه حل كنترل قاچاق: احیای سهمیه بندی و كارت سوخت
برای كنترل قاچاق سوخت انواع ابزارهای قیمتی، جریمه، مالی و سهمیه بندی وجود دارد كه باید مورد توجه سیاستگذاران قرار گیرد.
تجربه سال های گذشته نشان داده كه كارت سوخت و سهمیه بندی، بهترین كارآمدی را در كنترل و مدیریت مصرف سوخت داشته اند.
از طریق احیای كارت سوخت، میزان مصرف همه دارندگان خودرو مشخص شده و امكان قاچاق گسترده سوخت از بین می رود.
اقتصام**2022**2025