دامپزشكان، زمینه ساز امنیت غذایی

به گزارش ایرنا،صدها نوع بیماری مشترك یا قابل انتقال از دام به انسان شناخته شده است كه می توانند از طرق مختلف به انسان منتقل شود و خطری جدی برای سلامت انسان ایجاد كنند؛ دامپزشكان به عنوان حافظان سلامت غذایی این خطر را از جامعه دور می كنند.
دامپزشكان در صف اول مبارزه با بیماری های مشترك بین انسان و حیوان هستند، زیرا خطر ابتلا به بیماری های هولناكی مانند هاری، جنون گاوی، آنفولانزای پرندگان را برای حفظ سلامت انسان ها به جان می خرند.
در جوامع غربی، دامپزشك همردیف با یك پزشك در بهداشت عمومی جامعه قابل احترام است؛ اما با اظهار تاسف در كشورمان هنوز جایگاه واقعی و اصلی دامپزشكان بدرستی تبیین نشده است.
عده زیادی از مردم پس از گذشت سال ها از تربیت دامپزشك در دانشگاه ها و اشتغال آنان در بخش های مختلف هنوز با زمینه ها، وظایف و نوع عملكرد دامپزشكان آشنایی ندارند.
دامپزشك در جوامع شهری و روستایی نقش مهم و مؤثری در تأمین سلامت عمومی جامعه ایفا می كند؛ هر چند پیشوند دام در كنار نام پزشك در نگاه عمومی، نشانه سروكار داشتن دامپزشك با دام است اما واقعیت این ست كه در چرخه بیماری ها و جلوگیری از روند ایجاد یك بیماری به خصوص بیماری قابل انتقال بین دام و انسان و نیز كنترل و بازرسی صنایع غذایی بخصوص، دامپزشك نقش اول را بازی می كند.

** دامپزشكان در جامعه مهجور هستند
مدیركل دامپزشكی آذربایجان شرقی، دامپزشكی را یكی از سخت ترین شغل ها دانست و گفت: با توجه به جمعیت مخاطب (دام) كه نه زبان ما را می فهمند و نه دامپزشك زبان دام را می فهمد، تشخیص و درمان بیماری دام یكی از مشكل ترین كارهاست.
دكتر امیرحسین بهداد برقراری ارتباط برای حل مشكل را از ضروری ترین و ابتدایی ترین روش در درمان اعلام كرد و افزود: تشخیص بیماری دام و واكسینه كردن آن یكی از سختی های شغل دامپزشكی است.
وی خاطرنشان كرد: متاسفانه به رغم مشكلات كار و سختی های این شغل، جایگاه دامپزشكی نه در سطح ملی و نه استانی ارتقا نیافته و شاغلان این عرصه بعد از كار سخت از جمله مبارزه بی امان با بیماری های واگیر، نه تنها مورد تشویق قرار نمی گیرند، بلكه هم از بعد معنوی و هم از نظر مادی همچنان مهجور مانده اند.
مدیركل دامپزشكی آذربایجان شرقی اظهار داشت: این مساله در مورد پزشك فرق می كند، زیرا با وجود فوت مریض بستگان آن از تلاش های پزشك و كادر درمانی تقدیر می كنند در حالی كه این امر در دامپزشكی كاملا برعكس است.
بهداد گفت: با شیوع بیماری به جای كمك به دامپزشك برای پیشگیری و كنترل شیوع بیماری، اولین كار به دنبال مقصر گشتن و دامپزشك را مقصر جلوه دادن است و اینكه چرا این بیماری به وجود آمد.
وی با تاكید بر اینكه فلسفه وجود دامپزشك بیماری است، یادآوری كرد: وقتی انسان مریض می شود نمی پرسند چرا مریض شد، بلكه از پزشك می خواهند كه درمان كند ولی در دامپزشكی برغم تلاش ها، بخاطر شیوع بیماری، نه تنها مردم، بلكه مسئولان ارشد در مورد شیوع بیماری پرسش می كنند.
مدیركل دامپزشكی آذربایجان شرقی بحث فرهنگی را مهم ترین مشكل و سختی كار این شغل عنوان كرد و افزود: در زمان شیوع بیماری تب برفكی، با وجود تلاش های شبانه روزی دامپزشكان و ایثارگری در كنترل و درمان دام ها، برخی اظهار نظرها آزار دهنده بود.
بهداد با بیان اینكه هنگام تحصیل در دانشگاه نیز دانشجویان دامپزشكی نه تنها بسیاری از دروس پزشكی عمومی را می گذرانند بلكه تعداد سنوات ما بیشتر از آنها و سخت تر از پزشكی نیز است، ادامه داد: با این حال حقوق و دریافتی دامپزشكان قابل مقایسه با پزشكان عمومی نبوده و بسیار كمتر از آنهاست.
بهداد با بیان اینكه 1700 جِرم بیماری زا در دنیا وجود دارد كه از این تعداد 832جِرم بین انسان و دام مشترك است، افزود: اگر این تعداد بیماری مشترك در دام كنترل نشود فجایع انسانی بی شماری به وجود می آید.
مدیركل دامپزشكی آذربایجان شرقی تعداد مرگ و میر انسان ها به خاطر بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، انتقال یافته از دام در سال 1918 را 50 میلیون نفر و در سال 1970 ، دو میلیون نفر اعلام كرد و گفت: دامپزشكان با نمونه برداری های بسیار مشكل از بسیاری حیوانات از جمله سگ های هار ولگرد مانع از انتقال بیماری به انسان می شوند.
وی معدوم سازی و دفن بهداشتی فراورده های دامی را یكی از سخت ترین كارهای این شغل دانست و افزود: همكاران ما بدون هیچ چشمداشتی این كارهای سخت را انجام می دهند و حتی كار حفر و دفن را نیز در اكثر مواقع خودشان انجام می دهند.
بهداد خاطرنشان كرد: وقتی همكار دامپزشكی برای بازرسی به واحد گوشتی مراجعه می كند، در هنگام ملاحظه گوشت فاسد و معدوم سازی آن با تهدید و ضرب و شتم مغازه دار مواجه می شود.
وی سلامتی جامعه را بطور مستقیم مرهون تلاش دامپزشكان دانست و گفت: سال گذشته 480 تن، سال 1395 ،388 تن و سال 1394، 318 تن فراورده دامی فاسد در استان معدوم شد.
مدیركل دامپزشكی آذربایجان شرقی، بازرسی از مراكز عرضه فراورده های دامی و به ویژه مراكز عرضه لبنیات خام و شیرسراها را از جمله وظایف این سازمان برشمرد و افزود: سال گذشته با بازرسی های انجام شده بیش از 67 تن شیرخام فاسد را در استان معدوم كردیم.
بهداد، مردم و رسانه ها را بهترین حامی دامپزشكی در برقراری سلامت غذایی جامعه دانست و خاطرنشان كرد: شهروندان به محض مشاهده گوشت و یا سایر فراورده های دامی فاسد بی درنگ با سامانه 1512 در تمام ساعات شبانه روز همكاران ما را مطلع كنند.

** بیماری دام مانع جدی پیشرفت جامعه است
یك دامپزشك مالك دامداری نیز از عشق و علاقه خود به این شغل گفت و افزود: در عین حال این شغل یك كار سخت و زیان آور است.
دكتر احمد قویدل افزود: حدود ‪ ۷۵‬درصد از بیماری‌های جدیدی كه طی ‪ ۱۰‬سال اخیر دامنگیر انسان‌ها بوده است، به طور مستقیم از حیوانات یا محصولات و فرآورده‌های آنها نشات گرفته و تعداد زیادی از بیماری های شناخته شده و قابل پیشگیری مانند سل، تب مالت، هاری و كیست هیداتید هنوز هم در بسیاری از نقاط جهان و به ویژه در كشورهای توسعه نیافته باعث مخاطرات جدی و مرگ و میر افراد می‌شوند.
قویدل با بیان آنكه بیشتر بیماری‌های دامی مانعی جدی بر سر راه تجارت جهانی دام و محصولات آنها ایجاد كرده و حتی صنعت گردشگری را نیز تحت تاثیر قرار می دهند، اظهار داشت: بر این اساس بیماری‌های دامی می‌توانند مانعی اساسی در جهت پیشرفت و توسعه بسیاری از كشورها باشند و اینجاست كه نقش دامپزشكان در مبارزه با این معضلات بیش از پیش آشكار می‌شود.
وی خاطرنشان كرد: دامنه اصلی فعالیت‌های دامپزشكی شامل تشخیص، مبارزه، مراقبت، پیشگیری، كنترل و ریشه كنی بیماری‌ها است و نباید نقش اساسی دامپزشكی در سلامت جامعه را فراموش كرد.
قویدل گفت: موضوع انتقال بیماری‌ها از انسان به حیوان و بالعكس موضوع جدیدی نیست، بلكه به تدریج كه یافته‌ها و آگاهی‌های بشر بیشتر شده، این مقوله نیز گسترش یافته است.
وی با بیان اینكه كار دامپزشك به مراتب سخت تر از یك پزشك عمومی و حتی متخصص جراح است، افزود: جالب است بدانید یك دكتر دامپزشك كه به كار بالینی و درمانی اشتغال دارد، توانایی ویزیت و معاینه حدود 59 گونه حیوان از دام های بزرگ، كوچك و پرندگان را دارد.
قویدل خاطرنشان كرد: یك دكتر دامپزشك عمومی با گذراندن دروس جراحی، اكثر جراحی های معمول دام نظیر سزارین، جراحی دستگاه گوارش، ادراری - تناسلی، چشم ، گوش و غیره را با تسلط كامل انجام می دهد.

** كاهش خسارات مادی و روحی روستاییان در سایه ترویج خدمات دامپزشكی
اصغر عبداللهی، ساكن روستای «قینر» شهرستان مرند نیز با اشاره به رواج نسبی استفاده از خدمات دامپزشكان در این روستا در سال های اخیر گفت: تا چند سال قبل ما با خدمات دامپزشكی آشنا نبودیم، اما پس از دریافت خدمات دامپزشكان و مشاهده كاهش تلفات احشام و طیور به اهمیت حضور دامپزشكان در كنارمان پی بردیم.
وی افزود: تا یك دهه قبل، مردم روستای «قینر» فقط با استفاده از روش های سنتی و با تكیه بر تجربه های سینه به سینه، به درمان بیماری های دامی اقدام می كردند كه در اغلب موارد نیز كارآمد نبود، اما در سال های اخیر این وضعیت تغییر یافته و به دلیل حضور متناوب دامپزشكان، مردم روستا به اهمیت كار آنها پی برده اند.
عبداللهی یادآور شد: در دهه های قبل كه خدمات دامپزشكی در روستای ما موجود نبود، گاه شیوع یك بیماری دامی بخش عمده احشام روستا را به كام مرگ می برد و روستاییان را دچار خسارات جدی مادی و روحی می كرد.
وی ادامه داد: البته هنوز خدمات دامپزشكی در روستای ما به اندازه كافی ارایه نمی شود، اما در مقایسه با قبل، شرایط بسیار متفاوت شده است و مردم حتی با هزینه شخصی نیز در مواقع ضروری، دامپزشك به روستا می آورند.
گزارش: نعمت مرادپور
6132/518