عنقا: مدعیان سیاه‌نمایی سینما شناختی از این هنر ندارند

به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، مرز میان فیلم سیاه با آثار اجتماعی كه به قصد نشان دادن یك معضل و آگاه سازی جامعه ساخته می شود، همچنان بحث داغ منتقدان و سینماگران است و هنوز هم معیار مشخص و درستی برای تبیین این موضوع مطرح نشده است.
مساله این است كه فیلم‌ساز به ویژه در فیلم‌های اجتماعی تا چه اندازه در روایت معضلات صادق بوده و در نمایش آنها اغراق نكرده است. یعنی خالق یك اثر سینمایی با هدف آگاه كردن مسئولان و مردم از سیاهی‌ها و معضلات برای حل آنها دست به تولید فیلم زده یا تنها با پیدا كردن یك موضوع تلخ، ناامید كردن مخاطبان، ایجاد یاس در جامعه و جلب توجه بین المللی را مد نظر داشته است.
پای این بحث به فیلم «بدون تاریخ بدون امضا» نماینده ایران در اسكار امسال نیز كشیده شده است كه برخی آن را فیلمی سیاه خوانده و ارسال آن به عنوان نماینده ایران به اسكار را اقدامی اشتباه می‌دانند و در مقابل جمعی از منتقدان نیز آن را بهترین گزینه سینمای ایران برای حضور در این رقابت بین المللی برشمرده اند.
اكنون در خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) قصد داریم در سلسه گفت ‌و گوهایی با كارشناسان و منتقدین سینما این موضوع را بررسی كنیم كه به واقع مرز بین روایت صادقانه و سیاه نمایی كجاست؟ و اینكه فیلم «بدون تاریخ بدون امضا» می تواند نماینده خوبی برای سینمای ایران در دنیا باشد؟
سعی شده هم‌ راستا با رسالت رسانه‌ای خود صادقانه نظر موافقان و مخالفان این موضوع را به بحث بگذاریم تا شاید از این مجموعه بحث‌ها به راهكار درست و سندی برای مرزبندی سیاه نمایی در سینمای ایران دست یابیم. در ادامه این بحث به سراغ حامد عنقا نویسنده، كارگردان و تهیه كننده سینما و تلویزیون رفته ایم تا نظر وی را در این خصوص جویا شویم.
عنقا در گفت وگو با ایرنا اظهار داشت: قبل از اینكه به موضوع سیاه نمایی در سینمای ایران اشاره كنم می‌خواهم سینمای هالیوود و اروپا كه آثار شاخصی در آن ساخته می شود و در ایران نیز طرفدارنی دارد را بررسی كنم.
وی افزود: حتما همه كسانی كه سینمای هالیوود و اروپا را دنبال می‌كنند آثاری كه به موضوع بزهكاری، فساد در اقتصاد آمریكا یا اروپا، فقر، نژادپرستی و مشكلات اجتماعی پرداخته را دیده‌اند، بنابراین حالا سوال از دوستان كه به سینمای ایران انگ سیاه‌نمایی می‌زنند،این است كه نظرشان درباره این آثار چیست؟
این نویسنده و كارگردان تاكید كرد: گاهی اوقات در آثار هالیوودی پرده از خیانت‌هایی از طرف سران آمریكایی برداشته می شود كه اگر سینماگران ایرانی ذره‌ای بخواهند به این موضوعات نزدیك شوند انواع و اقسام تهمت‌ها را خواهند شنید در حالی كه كاركرد اصلی سینما همین شفاف سازی است.
كارگردان مجموعه تلویزیونی «به همین سادگی»، گفت: ماهیت سینما در دنیا همسو بودن با اتفاقات جامعه است یعنی یكی از رسالت های هنر هفتم علاوه بر سرگرمی و تفنن، روشنگری است.
عنقا با اشاره به اینكه آنهایی كه به سینما انگ سیاه نمایی می‌زنند حتما توقع دارند سینما فقط باید جنبه سرگرمی داشته باشد، افزود: متاسفانه این نوع نگاه آنقدر سطحی است كه نمی‌توانم بیشتر درباره آن صحبت كنم.
نویسنده «قلب یخی»، گفت: برخی نیز سینما را با ابزاری برای رپورتاژ و آگهی اشتباه گرفته اند و گمان می كنند سینما هم باید مانند آگهی های بازرگانی در خدمت نهاد یا گروهی خاص باشد درحالی كه هنر هفتم ماهیتی مردمی دارد و باید مطالبات مردم را در قالب آثار سینمایی مطرح كند.
عنقا تاكید كرد: كسانی كه درباره سیاه نمایی در سینمای ایران صحبت می كنند فقط به دنبال اثبات بی اطلاعی خود از این مقوله هستند.
نویسنده مجموعه «تنهایی لیلا» با بیان اینكه اصولا وظیفه سینما، تئاتر یا رمان و كتاب تنها معرفی یك جامعه نیست، افزود: این هنرها رسالت‌هایی هم به دلیل مردمی بودن برای آگاهی بخشی به جامعه دارند كه در هیچ كجای دنیا نسبت سیاه نمایی به آن زده نمی شود به همین خاطر معتقدم این اصطلاحات تنها كارگرد داخلی برای ما دارد.
وی درباره انتخاب فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» به عنوان نماینده سینمای ایران در اسكار نیز توضیح داد: اینكه این فیلم خوب است یا بد نمی‌خواهم نظری بدهم اما دوستانی كه به فیلم‌های ایرانی معرفی شده در اسكار انتقاد می‌كنند هنوز تفاوت جشن و جشنواره را نمی‌دانند.
عفقا خاطرنشان كرد: اسكار در واقع یك جشن است و فیلمی كه از ایران به عنوان نماینده به آن فرستاده می‌شود تنها برای داوران جشن نمایش داده می‌شود. اینطور نیست كه ماننده جشنواره كن یا برلین به مدت یك هفته یا 10 روز در جشنواره نمایش داده و داوری شود.
فراهنگ**9246** 1701