مردم افغانستان با خستگي از 40 سال جنگ و خونريزي و دادن هزاران قرباني و تحمل رنج انواع ناامني همچون تشنگان هر منادي صلحي را مي پذيرند و حداقل در سه سال گذشته گروه ها، افراد و كشورهاي مختلفي براي تحقق صلح درافغانستان تلاش كرده اند و گام هايي هم به جلو برداشته شده است .
پس از حضور نظاميان آمريكا و همپيمانان غربي آنها از سال 2001 ميلادي در افغانستان، براي اولين بار در زمان دولت «حامد كرزي» رئيس جمهوري سابق افغانستان در سال 1389 خورشيدي نشست صلحي را در كابل راه اندازي كرد و در آن نشست پيشنهاد شد تا «شوراي عالي صلح» تشكيل شود و تمام امور گفت و گوهاي صلح در اين شورا به پيش رود.
دولت وقت افغانستان اين پيشنهاد را پذيرفت و تعداد اعضاي اين شورا را 68 تن تعيين كرد كه «برهان الدين رباني» به عنوان اولين رئيس اين شورا انتخاب شد و فعاليت خود را براي گفت و گو با طالبان آغاز كرد، وي پيگير انجام همين ماموريت بود كه در 29 شهريور سال 1390 يكي از افراد مذاكره كننده طالبان با انتحار خود در منزل رباني او را قرباني راه صلح كرد.
از آن زمان تاكنون شوراي عالي صلح با هزينه كشورهاي خارجي فعاليت هايش را براي تأمين صلح و حاضر كردن طالبان پاي ميز گفت وگو ادامه داده است اما طالبان گفت و گو با دولت افغانستان را همواره رد كرده و خواستار مذاكره مستقيم با آمريكا است.
افغانستان كه در سال هاي اول از طالبان مي خواست سلاح هاي خود را بر زمين گذاشته و به زندگي عادي برگردند سال گذشته اعلام كرد كه بدون هيچ پيش شرطي حاضر به گفت و گو با آنهاست و از تعديل قانون اساسي تا برسميت شناخته شدن طالبان به عنوان يك گروه سياسي از حد تمايل به صلح سخن گفت اما بازهم طالبان جواب رد داد.
آمريكا با عقب نشيني از موضع سابق خود كه تنها از گفت و گوي صلح با مالكيت افغان ها حمايت مي كرد، طي شش ماه گذشته وارد ميدان مذاكره با طالبان شده و گفت وگوهاي پنهاني و اين اواخر آشكاري را آغاز كرده است كه اكنون با انتصاب «زلمي خليل زاد» به عنوان نماينده ويژه آمريكا براي افغانستان با ماموريت مشخص بستر سازي براي گفت و گوي صلح با طالبان ، مي توان گفت اين تلاش ها جدي تر شده است.
خليل زاد پس از آغاز بكارش در اين سمت ، روز يكشنبه گذشته در يك سفر 10 روزه به منطقه ، وارد كابل پايتخت افغانستان شد و با مقامات دولت افغانستان و ديگر رهبران سياسي و احزاب ديدارهايي انجام داد كه برخي منتشر شد و برخي پنهان ماند.
برخي از رسانه ها نوشته اند كه خليل زاد در اين سفر گفته است كه دولت افغانستان و طالبان نمايندگان با صلاحيت خود را براي گفت وگوي صلح معرفي كنند كه اگر اين گزارش درست باشد، بيانگر آن است كه همه تلاش ها و هزينه هاي گذشته و هويت هايي كه از متوليان پيگيري امر صلح در ساختار دولت افغانستان بود يا آدرس هايي كه از طالبان در دست بود ، كنار گذاشته شده اند و دوباره از ابتدا بايد مذاكره كنندگان تعيين شوند.
البته با توجه به اين كه امروز چهارشنبه «سعيد احسان طاهري » سخنگوي شوراي عالي صلح افغانستان از تعيين نمايندگاني به زودي براي معرفي به خليل زاد سخن گفته است ، مي توان يقين كرد كه اين درخواست براي شروع با افراد جديد قطعيت دارد.
از طرفي هم هويت افغان تبار خليل زاد باعث شده است كه شماري از كارشناسان از اين ماموريت وي استقبال كنند و آن را عامل مهم براي موفقيت وي بشمارند و شروع از ابتدا را اقدامي درست فرض كنند اما برخي نيز اين هويت افغان را براي مامور آمريكا مانع صلح مي دانند.
رئيس مجلس سناي افغانستان از جمله نهادهايي است كه از ماموريت خليل زاد به عنوان يك آمريكايي افغان تبار استقبال كرده و آن را عامل موفقيت او مي داند اما از خليل زاد مي خواهد كه بسيار واضح موضع آمريكا را در مقابل پاكستان روشن اعلام كند.
«فضل هادي مسلميار» رئيس مجلس سناي افغانستان روز سه شنبه گفت كه از منصوب شدن خليل زاد براي ماموريت صلح استقبال مي كند اما وي روشن شدن موضع آمريكا در قبال پاكستان را تبيين كننده گام هاي بعدي در مسير گفت وگوها دانست.
مردم افغانستان باور دارند تا زماني كه اسلام آباد حمايت خود را از گروه هاي مخالف دولت افغانستان كه با افغان ها در حال جنگ هستند، قطع نكند صلحي تأمين نخواهد شد و تحقق چنين چيزي را تنها در توان واشنگتن مي دانند.
«حامد كرزي» رئيس جمهوري سابق افغانستان كه 10 سال در اين كشور سكان دولت را برعهده داشت و از خود چهره اي ضد آمريكايي ارايه مي كند نيز در ديدار با خليل زاد او را چهره اي موثر براي صلح خوانده و از ماموريت وي حمايت كرده است.
كرزي گفته است كه از هر تلاشي كه براي تحكيم حاكميت ملي و همبستگي افغان ها موثر باشد، حمايت مي كند.
«سيد اكبرآغا» يكي از فرماندهان بلند پايه سابق گروه طالبان البته دراين مورد نگاه متفاوتي دارد و در تاثير افغان الاصل بودن خليل زاد مي گويد كه اگر خليل زاد با استفاده از هويت افغاني خود با طالبان وارد گفت و گو شود، طالبان آن را نخواهند پذيرفت.
او معتقد است كه اگر طالبان مذاكره با يك طرف افغان برايش موجه مي بود در گذشته همواره گفت و گوي صلح با دولت يا شخصيت هاي افغان را رد نمي كردند و بر گفت و گو مستقيم با آمريكا به عنوان طرف اصلي جنگ در افغانستان تأكيد نداشتند.
وي گفته است كه خليل زاد بايد از آدرس يك آمريكايي و به عنوان نمايندگي دولت آن كشور با طالبان وارد گفت وگو شود تا بتواند اميدي به همنشيني پشت يك ميز با آنها داشته باشد.
نماينده دولت آمريكا پس از ديدارهاي فشرده در كابل روز گذشته عازم پاكستان شد و با معاون وزير خارجه و «شاه محمود قريشي» وزير خارجه آن كشور ديدار كرده و گزارش هاي رسيده از اسلام آباد حاكي است كه او امروز با «عمران خان نيازي» نخست وزير پاكستان هم ملاقات خواهد كرد.
اكنون كه تلاش هايي آغاز شده و آمريكا نماينده اي براي صلح راهي منطقه كرده تا علاوه بر مقامات افغانستان و پاكستان با خاندان آل سعود ، شاهان امارات متحده عربي و قطر در مورد گفت و گوي صلح با طالبان ديدار كند، بايد انتظار كشيد كه طالبان پس از اين همه ديدارها چه واكنشي نشان خواهد داد و آيا خليل زاد در اين سفر 10 روزه برنامه اي هم براي ديدار با طالبان در دستور كار دارد؟
آساق*291**1337
كابل- ايرنا- افغانستان بعد از چهار دهه ناامني براي رسيدن به صلح راههاي مختلفي را امتحان كرده وتازگي به نقش آفريني نماينده ويژه آمريكا براي ميانجيگري بين دولت و گروه طالبان اميد بسته اما آن طور كه رسانه ها از اين نماينده نقل كرده اند او تازه از دوطرف خواستار معرفي نماينده شده است.
