به گزارش ايرنا، عرضه مواد غذايي سالم در بوفه مدارس يكي از موضوعاتي است كه همواره از سوي كارشناسان و متخصصان امر مورد تاكيد قرار گرفته تا جايي كه علاوه بر متوليان امر، مسئول سازمان دانش آموزي وزارت آموزش و پرورش نيز بر اين موضوع بيش از گذشته متمركز شده است.
بر اساس دستورالعمل اعلام شده پايگاه تغذيه سالم بر اساس ماده سه آيين نامه اجرايي تامين، حفظ و ارتقاي سلامت جسمي، رواني و اجتماعي دانش آموزان مصوب هيات وزيران در سال 84، با هدف تامين بخشي از انرژي و مواد مغذي مورد نياز دانش آموزان، ارائه موادغذايي سالم و با كيفيت و جلوگيري از عرضه موادغذايي بي ارزش، تهيه و تنظيم شده است.
اين در حالي است كه در سال هاي گذشته از تنقلات چشم نواز و وسوسه انگيز در اشكال و بسته بندي هاي رنگارنگ خبري نبود و والدين با مواد غذايي سالم و مفيد از قبيل نان، پنير و گردو دانش آموز خود را روانه مدرسه مي كردند، هر چند باباي مدرسه نيز اقلام ديگري مي فروخت كه چندان به مذاق بچه ها خوش نمي آمد، اما مضراتش به مراتب كمتر بود.
**ضرورت وجود ميان وعده هاي مقوي
كارشناس مسئول گروه بهبود تغذيه جامعه دانشگاه علوم پزشكي زنجان در اين ارتباط به خبرنگار ايرنا گفت: به منظور ارتقاي سلامت تغذيه اي دانش آموزان اين دستورالعمل بايد در تمامي پايگاه هاي تغذيه در مدارس ابتدايي، متوسطه اول، دوم، مدارس دولتي و غير دولتي اجرا شود.
عصمت عباسي افزود: طبق تعاريف، پايگاه تغذيه سالم به مكاني اطلاق مي شود كه تهيه و يا عرضه و فروش مواد خوردني و آشاميدني آماده مصرف به صورت سرد و گرم در آن انجام گرفته و فاقد سالن پذيرايي باشد.
وي ادامه داد: ميان وعده نيز مواد غذايي است كه در فواصل بين غذاهاي اصلي مصرف مي شود كه با انجام اين كار بخشي از مواد مغذي مورد نياز روزانه دانش آموزان تامين مي شود.
اين كارشناس تغذيه ادامه داد: تغذيه سالم نيز بدين معني است كه تمام نيازهاي تغذيه اي بدن را تامين كند، سالم، كافي، متنوع و متعادل باشد و از طرفي غذاي سالم يا ايمن، نيز غذايي است كه از مواد اوليه سالم و ايمن تهيه شده و عاري از مواد زيان بخش و مضر باشد.
** عرضه مواد غذايي سرد و گرم طبق دستورالعمل وزارت بهداشت
عباسي اظهار داشت: در صورت تهيه لقمه سالم در محل پايگاه تغذيه ، نان به طور روزانه بايد تهيه شود، كپك زده و بيات نباشد و توصيه مي شود بجاي نان هاي سفيد از انواع نان هاي سبوس دار و غني شده استفاده شود.
وي بيان كرد: از بسته بندي و عرضه مواد خوراكي در كاغذهاي باطله، روزنامه و كيسه هاي پلاستيكي مصرف شده و رنگي بايد خودداري شود علاوه بر آن در صورت استفاده از ظروف يك بار مصرف نيز بايد مخصوص مواد غذايي گرم يا سرد باشند.
كارشناس مسئول گروه بهبود تغذيه جامعه دانشگاه علوم پزشكي زنجان ادامه داد: محصولات غذايي بسته بندي شده بايد از توليدات كارخانه هاي معتبر تهيه و داراي پروانه ساخت، سري ساخت و تاريخ توليد و مصرف باشد.
وي اظهار داشت: غذا بايد در محلي تميز و عاري از گرد و خاك، مگس، حشرات و جانوران موذي نگهداري شود و غذاهايي كه از بيرون (مراكز پخت) تهيه مي شوند، وضعيت بهداشتي مركز پخت و شرايط حمل و نقل غذا بايد مطابق با آيين نامه مركز سلامت محيط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي باشد.
عباسي افزود: در مورد اين نوع غذاها بايد به نكاتي از قبيل كم نمك بودن، كم چرب و روغن به كار رفته اسيدچرب ترانس كم تر از 2 درصد رعايت شده، غذا در حجم مناسب، يكبار مصرف مناسب استفاده و از توزيع نوشابه هاي گازدار و ماءالشعير همراه با غذا يا مجزا خودداري شود.
** عرضه مواد غذايي ناسالم ممنوع
اين كارشناس در ادامه گفت: طبق دستورالعمل اعلام شده مواد غذايي قابل عرضه در پايگاه هاي تغذيه سالم در هشت بخش شامل خشكبار، خرما و انواع مغزها و دانه ها از نوع (كم نمك)، شير و فرآورده هاي آن، نوشيدني، ميوه، بيسكويت، كيك و كلوچه، لقمه سالم، غذاهاي پخته، انواع نان ها اعلام شده است.
وي خاطرنشان كرد: انواع پفك و چيپس مثل چيپس سيب زميني و ذرت، انواع يخمك، نوشابه هاي گازدار و ماءالشعير، دوغ گازدار، آدامس هاي حاوي مواد قندي، سوسيس و كالباس و تمامي فرآورده هايي كه در آنها سوسيس و كالباس وجود دارد، از مواد غذايي غير مجاز اعلام شده است.
عباسي، انواع همبرگرها ، سالادالويه هاي بدون بسته بندي ، لواشك و آلوچه فاقد مجوزهاي بهداشتي،آب نبات هايي كه به سطح دندان مي چسبند و انواع آب ميوه هايي كه داراي قند افزوده هستند را از ديگر مواد غذايي غير مجاز اعلام شده عنوان كرد.
به گفته وي، مدارس نبايد مواد غذايي نظير فلافل، سمبوسه، انواع اشترودل بدون بسته بندي و فاقد مجوزهاي بهداشتي، بستني يخي، پاستيل و خيار شور و انواع سس ها بفروشند.
اين كارشناس خاطرنشان كرد: جدول فهرست مواد غذايي قابل عرضه در پايگاه تغذيه سالم و جدول موادغذايي كه عرضه آن در پايگاه سالم غيرمجاز است، بايد در محل مناسب و در معرض ديد دانش آموزان و كاركنان مدارس نصب شود.
** نظارت مديران مدرسه بر بوفه ها
رئيس اداره سلامت و تندرستي اداره كل آموزش و پرورش استان زنجان نيز در اين ارتباط گفت: به موضوعي كه بايد توجه داشت اين است كه فعاليت پايگاه هاي تغذيه سالم مدارس به دريافت مجوز از سوي سازمان دانش آموزي نياز دارد و همه مسائل بهداشتي آن از قبيل بهداشت محيط، كارت سلامت، استفاده از روپوش مخصوص و دستكش هاي يكبار مصرف رعايت شود.
ايرج مقدمي افزود: در صورتي كه موارد ياد شده در پايگاه هاي تغذيه سالم مدارس رعايت نشود، مديران بايد پاسخگو و بر اجراي دقيق آن نظارت جدي داشته باشند.
وي اظهار داشت: بر اين اساس ليست مواد غذايي، خوراكي هاي مجاز و غيرمجاز براي دانش آموزان از سوي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي اعلام و سپس به مدارس ابلاغ مي شود.
مقدمي خاطرنشان كرد: توزيع مواد غذايي ناسالم و غيرمجاز در پايگاه هاي تغذيه سالم مدارس ممنوع بوده و والدين در صورت مشاهده موارد غيرمجاز مراتب را به كارشناسان سلامت و يا اداره كل آموزش و پرورش اطلاع دهند.
وي خاطرنشان كرد: هم اكنون مربيان بهداشت در مدارس استان فعاليت مي كنند كه نظارت هاي لازم بر عرضه اقلام و مواد خوراكي مجاز و غير مجاز انجام مي گيرد كه در صورت مشاهده تخلفات، در مرحله اول تذكر شفاهي، سپس مكتوب و درصورت تكرار به اداره تخلفات ارجاع داده مي شود.
** بوفه هاي آسيب رسان تعطيل شود
مدير گروه بهداشت محيط استان زنجان نيز در اين خصوص به خبرنگار ايرنا گفت: متاسفانه با وجود نظارت هاي كارشناسان امر و ابلاغ دستورالعمل ها، همچنان در برخي مدارس زنجان مواد غذايي آسيب رسان عرضه مي شود كه توجه و نظارت هاي جدي از سوي مديران مدرسه به اين نكته ضروري است.
جمال ناصحي افزود: بحث ساماندهي بوفه ها و پايگاه هاي تغذيه سالم بر عهده سازمان دانش آموزي است و در اين ميان به دليل نبود شرايط خاص بهداشتي امكان كنترل آنها وجود ندارد.
وي اظهار داشت: يكي از فعاليت هاي مهم بهداشت محيط استان، نظارت بر بوفه ها و يا پايگاه هاي تغذيه سالم مدارس است كه توسط كارشناسان به لحاظ شرايط بهداشتي بازرسي شده و در اين راستا نبايد به هيچ عنوان مواد غذايي آسيب رسان به دانش آموزان عرضه شود.
مدير گروه بهداشت محيط استان زنجان ادامه داد: ليست اقلام غذايي مجاز و غير مجاز به مدارس اعلام شده و در اين ميان عرضه محصولات غذايي بسته بندي شده، داراي پروانه و بهره برداري از اهميت بسزايي برخوردار است.
وي بيان كرد: عرضه مواد غذايي گرم به فضاي فيزيكي خاصي نياز دارد كه اغلب مدارس فاقد اين مهم هستند و اين موضوع حتي شرايط نگهداري مواد غذايي را با دشواري مواجه مي كند.
** والدين مذاق دانش آموزان اصلاح كنند
مدير گروه بهداشت محيط استان زنجان ادامه داد: والدين مي توانند مواد غذايي مفيد و انرژي زا مانند نان، پنير، خرما و گردو را در ميان وعده غذايي دانش آموزان بگنجانند كه از ابعاد مختلف اثر مثبت و مفيدي را به دنبال دارد.
وي اظهار داشت: هم اكنون مذاق كودكان و دانش آموزان به سمت مصرف اقلام خوراكي مضر مانند چيپس و پفك..... تغيير يافته در حالي كه اين مهم مي تواند رويه ديگري داشته باشد.
ناصحي خاطرنشان كرد: والدين مي توانند استفاده از مواد غذايي سالم براي دانش آموز خود را در پيش بگيرند و اين مهم به مرور زمان تبديل به يك عادت مي شود و تاثير لازم خود را به همراه خواهد داشت.
** ساماندهي بوفه هاي مدارس در زنجان
رئيس سازمان دانش‌آموزي استان زنجان نيز در همين ارتباط به خبرنگار ايرنا گفت: با توجه به ابلاغيه وزارت آموزش و پرورش نظارت بر بوفه هاي مدارس از 2 سال گذشته به سازمان دانش آموزي واگذار شده و اقدامات بر اين اساس انجام مي گيرد.
فيروز مهدي افزود: هم اكنون اين سازمان نظارت بر امور اجرايي و مديريت بر بوفه هاي مدارس را بر عهده دارد، با همكاري واحدهاي ديگر از قبيل اداره سلامت و تندرستي اداره كل آموزش و پرورش استان كميته تخصصي براي فعاليت هاي بهينه در اين بخش تشكيل شده است.
وي اظهار داشت: طبق برنامه ريزي ها، نظارت بر فعاليت بوفه هاي مدارس طي سال جاري افزايش مي يابد و با توجه به تصميم گيري هاي اتخاذ شده مقرر شد، مديران مدرسه با هماهنگي اين سازمان اين نوع مكان ها را از طريق تعاوني هاي آموزشگاههاي دانش آموزان پس از تاييد اجاره دهند.
اين مسئول ادامه داد: اين سازمان نيز با نظارت هاي مستمر و در صورت وجود تخلفاتي در اين بخش چشم پوشي نخواهد كرد و در كوتاهترين زمان ممكن به موارد رسيدگي خواهد كرد.
** اغلب بوفه هاي مدارس مجوز ندارند
وي ادامه داد: از مجموع بيش از 2 هزار و 400 مدرسه فعال در اين استان 525 مدرسه داراي بوفه و يا پايگاه تغذيه سالم هستند و اين در حالي است كه تعداد انگشت شمار بصورت مجوز دار فعاليت مي كنند.
مهدي افزود: بر اساس مصوبه وزارت آموزش و پرورش صدور مجوز فعاليت پايگاه هاي تغذيه سالم مدارس بر عهده سازمان دانش آموزي است و بر اين مبنا بايد انجام گيرد.
اين مقام مسئول بيان كرد: بررسي ها نشان مي دهد فقط 10 درصد مدارس داراي بوفه و يا پايگاه هاي تغذيه سالم اقلام خوراكي غير مجاز عرضه مي كنند در حالي كه 90 درصد اينگونه نيست و با توجه به آئين نامه هاي ابلاغي عمل مي كنند.
مهدي خاطرنشان كرد: همكاري دستگاه هاي متولي امر مي تواند به ساماندهي و نظامند شدن بوفه و پايگاه هاي تغذيه سالم مدارس استان منتهي شود.
9646/6085
زنجان - ايرنا - عرضه مواد غذايي سالم در بوفه مدارس همواره ازسوي كارشناسان و متخصصان امر مورد تاكيد قرار گرفته، تا جايي كه طي چند سال گذشته اقداماتي براي نظام مند شدن عرضه اين مواد در بوفه ها يا پايگاه هاي تغذيه مدارس انجام شده، اما براي تحقق كامل از حرف تا عمل فاصله وجود دارد.
