بازارهاي پررونق براي ايران

مطابق آمارها، بازارهاي پررونق براي كالاهاي ايراني كشورهاي عراق، افغانستان، امارات، پاكستان و تركمنستان بوده است. ارزش صادرات ايران به بازارهاي پيراموني بيش از 13 ميليارد دلار و ارزش واردات از اين بازار نيز بيش از 5 ميليارد دلار ثبت شده است.

بازارهاي پر رونق ايران معرفي شدند. سازمان توسعه تجارت با بررسي مبادلات تجاري ايران با 25 كشور پيراموني نشان مي‌دهد كه به‌جز كشورهاي تركيه، روسيه، اوكراين و بلاروس، تراز تجاري ايران با 21 كشور ديگر مثبت است. از اين ميان، پررونق‌ترين بازارها شامل عراق، افغانستان، امارات، پاكستان و تركمنستان است كه صادرات ايران به اين كشورها فاصله بيشتري با واردات از آنها دارد و تراز تجاري مثبت را براي آنها رقم زده است.

حجم تجارت ايران با اين 25 كشور 18 ميليارد و 975 ميليون دلار است. حال آنكه حجم تجارت ايران در نيمه نخست امسال معادل 45 ميليارد و 305 ميليون دلار بوده است. بنابراين مي‌توان گفت حدود 42 درصد از مبادلات ايران با كشورهاي پيراموني رقم خورده است.

امارات، عراق، تركيه، افغانستان، عمان، پاكستان، روسيه، تركمنستان، جمهوري آذربايجان، كويت، قطر، قزاقستان، گرجستان، سوريه، ازبكستان، ارمنستان، اوكراين، تاجيكستان، لبنان، قرقيزستان، بلاروس، اردن، بحرين، يمن‌ و عربستان سعودي، كشورهاي پيراموني ايران هستند كه مبادلات تجاري‌شان با كشورمان مورد بررسي قرار گرفته است. آمارها نشان مي‌دهد از ميان كشورهاي پيراموني نامبرده، ايران و عربستان سعودي مبادله‌اي با يكديگر ندارند. يعني نه واردات از اين كشور صورت مي‌گيرد و نه كالايي از ايران به عربستان صادر مي‌شود.

از ميان 25 كشور ذكر شده در اين گزارش، بيشترين صادرات در نيمه نخست امسال به ترتيب به عراق، امارات، افغانستان، تركيه و پاكستان صورت گرفته است. همچنين بيشترين واردات نيز متعلق به امارات، تركيه، روسيه، عمان و پاكستان است. جالب آنكه رتبه‌هاي كشورهاي پيراموني ايران در صادرات بالاتر از واردات است. به اين معني كه ايران واردات كمتري از كشورهاي اطراف داشته و اغلب كشورهاي طرف معامله ايران كشورهايي با فاصله دورتر هستند به‌گونه‌اي‌كه تنها چهار كشور امارات، تركيه، روسيه و عمان جزو 20 كشور عمده صادركننده كالا به ايران هستند.

**تجارت با 25 كشور پيراموني ايران
از ميان كشورهاي نامبرده عراق خريدار بيشترين كالاهاي ايراني در نيمه نخست امسال بوده است. رتبه اين كشور بين مقاصد صادراتي، دوم است، اما رتبه وارداتي اين كشور از ميان كليه مبادي وارداتي در مدت زمان مذكور، 45 و تراز تجاري ايران و عراق، مثبت 4 ميليارد و 543 ميليون دلار است. رتبه صادرات به امارات در نيمسال اول سال‌جاري 3 و رتبه واردات آن 2 است.

تراز تجاري ايران با اين كشور نيز مثبت 904 ميليون دلار رقم خورده است. رتبه صادرات به افغانستان 4 و رتبه واردات از اين كشور 75 است. تراز تجاري ايران با اين كشور همجوار نيز معادل يك ميليارد و 664 ميليون دلار است. تركيه از ميان كليه مقاصد صادراتي ايران رتبه هفتم را دارد و در ميان مبادي واردات داراي رتبه ششم است. تراز تجاري ايران با تركيه منفي 378 ميليون دلار رقم خورده است.

پاكستان رتبه هشتم مقاصد صادراتي را در اختيار دارد و از ميان مبادي وارداتي در پله 23 ايستاده است. تراز تجاري اين كشور با ايران هم در نيمسال نخست مثبت 391 ميليون دلار است. عمان دهمين مقصد صادراتي ايران و چهاردهمين مبدا وارداتي است. تراز تجاري ايران با اين كشور نيز مثبت 125 ميليون دلار است. رتبه روسيه از ميان مقاصد صادراتي، 21 و در مبادي وارداتي نهم است. تراز تجاري ايران با روسيه منفي 515 ميليون دلار بوده است.

تركمنستان رتبه 13 مقاصد صادراتي و رتبه 72 مبادي وارداتي به ايران را به خود اختصاص داده و داراي تراز تجاري 186 ميليون دلاري است. جمهوري آذربايجان در پله شانزدهم مقاصد صادراتي قرار دارد و در بين مبادي واردات داراي رتبه 61 است. تراز تجاري ايران با اين كشور نيز مثبت 162 ميليون دلار است. كويت هجدهمين مقصد صادرات و شصتمين مبدا واردات ايران است.

تراز تجاري ايران با كويت مثبت 132 ميليون دلار به ثبت رسيده است. نوزدهمين كشور خريدار كالاهاي ايراني قطر است و در ميان مبادي وارداتي رتبه هفتادم را به خود اختصاص داده است. تراز تجاري ايران با اين كشور هم 134 ميليون دلار رقم خورده است. قزاقستان رتبه 29 را در بين مقاصد صادراتي دارد و رتبه 36 را در بين مبادي واردات در اختيار گرفته است. تراز تجاري ايران با قزاقستان 19 ميليون دلار است. رتبه گرجستان از ميان مقاصد صادراتي در نيمه نخست امسال، 24 است و از ميان مبادي وارداتي رتبه 39 را دارد. تراز تجاري ايران با اين كشور مثبت 46 ميليون دلار است.

سوريه رتبه بيست و سوم را در بين مقاصد صادراتي و رتبه هشتاد و هفتم را در بين مبادي وارداتي در نيمه نخست امسال دارد. تراز تجاري ايران با سوريه مثبت 91 ميليون دلار است. ازبكستان داراي رتبه 28 در صادرات و رتبه 44 در واردات است. تراز تجاري ايران با ازبكستان نيز مثبت 46 ميليون دلار است. ارمنستان در ميان مقاصد صادراتي رتبه 25 و در ميان مبادي وارداتي رتبه 56 را در اختيار دارد. تراز تجاري ايران با ارمنستان مثبت 63 ميليون دلار است.

اوكرايني‌ها پنجاه و پنجمين خريداران كالاهاي ايراني هستند ولي در ميان مبادي وارداتي در پله سي‌ام ايستاده‌اند. براساس اين آمار، تراز تجاري ايران با اين كشور منفي 56 ميليون دلار است.تاجيكستان رتبه 36 را در بين مقاصد صادراتي و رتبه 55 را در بين مبادي وارداتي در اختيار دارد و تراز تجاري ايران با اين كشور مثبت 29 ميليون دلار است. لبنان در پله 42 مقاصد صادراتي است و رتبه 63 را در بين مبادي وارداتي در اختيار دارد. تراز تجاري ايران با اين كشور مثبت 16 ميليون دلار رقم خورده است.

قرقيزستان داراي رتبه 50 در بين مقاصد صادراتي است و هشتاد و پنجمين مبادي وارداتي ايران در مدت مذكور محسوب مي‌شود. تراز تجاري ايران با اين كشور مثبت 16 ميليون دلار است. بلاروس هم نودمين مقصد صادراتي و پنجاه و چهارمين مبدا وارداتي در نيمه نخست امسال است. تراز تجاري ايران با اين كشور منفي 12 ميليون دلار است. اردن در بين مقاصد صادراتي ايران رتبه 64 و در بين مبادي وارداتي رتبه 71 را در اختيار دارد. تراز تجاري ايران با اردن مثبت دو ميليون دلار است.

بحرين شصت و هفتمين خريدار كالاهاي ايراني و نود و نهمين فروشنده كالا به ايران بوده و تراز تجاري ايران با اين كشور نيز مثبت 6 ميليون دلار است.يمن در ميان مقاصد صادراتي رتبه نود و چهارم را در اختيار دارد ولي هيچ وارداتي از اين كشور صورت نمي‌گيرد. تراز تجاري ايران با اين كشور نيز مثبت يك ميليون دلار است. اما عربستان سعودي تنها كشور پيراموني ايران است كه نه صادراتي به اين كشور انجام مي‌شود و نه وارداتي از آن صورت مي‌گيرد.

**كدام گروه بيشترين رشد صادراتي را دارند؟
براساس آمار منتشر شده از سوي سازمان توسعه تجارت، در نيمه نخست امسال صادرات غيرنفتي با ارزش 23 ميليارد و 123 ميليون دلار نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 13 درصدي را تجربه كرد. اين آمار نشان مي‌دهد بيشترين رشد صادراتي مربوط به بخش كشاورزي بوده و پس از آن پتروشيمي و صنعت توانسته‌اند رشد مثبت را تجربه كنند.

اما صادرات ميعانات گازي، فرش و صنايع‌دستي و معدن، افت داشته است. جزئيات اين آمار نشان مي‌دهد صادرات ميعانات گازي نسبت به نيمسال نخست سال گذشته با افت 28 درصدي روبه‌رو بوده است. اما پتروشيمي و صنعت در صادرات توانسته‌اند هر كدام رشد 24 درصدي را تجربه كنند. صدور فرش و صنايع‌دستي نيز 6 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افت داشته است. رشد صادراتي 34 درصدي در بخش كشاورزي نيز در خيز صادرات در نيمه نخست امسال سهم قابل‌توجهي دارد. در بخش معدن اما شاهد افت 34 درصدي صادرات هستيم.

**مقصد عمده صادرات
سهم ارزشي صادرات ايران به 20 مقصد عمده معادل 91 درصد از كل صادرات است. چين با سهم ارزشي 20 درصد، عراق با سهم ارزشي حدود 20 درصد، امارات با سهم ارزشي نزديك به 18 درصد، افغانستان با سهم ارزشي بيش از 7 درصد و هند با سهم ارزشي بيش از 5 درصد، عمده‌ترين مقاصد صادراتي ايران هستند.

پس از آن كره‌جنوبي با سهم ارزشي نزديك به 4 درصد، تركيه با سهم ارزشي بيش از 3 درصد، پاكستان با سهم ارزشي 2.5 درصد و تايلند با سهم ارزشي 2 درصد در رده‌هاي بعدي قرار دارند. سهم عمان از صادرات ايران حدود 2 درصد و سهم اندونزي نزديك به 1.5 درصد است.تايوان هم سهمي بيش از يك درصد از كل صادرات ايران را به خود اختصاص داده است. تركمنستان، ژاپن، ايتاليا، جمهوري آذربايجان، مصر، كويت، قطر و آلمان نيز هر كدام كمتر از يك درصد در صادرات ايران سهيم هستند.

**سهامداران عمده واردات
ارزش واردات در نيمه نخست امسال 22 ميليارد و 182 ميليون دلار به ثبت رسيده كه افت 12 درصدي را نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه كرده است. براساس اين آمار سهم كالاهاي واسطه‌اي به لحاظ ارزش 61 درصد است. در واقع ارزش واردات كالاهاي واسطه‌اي 13 ميليارد و 531 ميليون دلار است.

واردات 3 ميليارد و 261 ميليون دلاري كالاهاي سرمايه‌اي موجب شده تا سهم ارزشي اين گروه كالايي از واردات نزديك به 15 درصد باشد. ارزش واردات كالاهاي مصرفي در نيمه نخست امسال نيز 3 ميليارد و 720 ميليون دلار است كه سهم حدود 17 درصدي را از واردات به خود اختصاص داده است. البته ساير كالاها نيز سهم 7.5 درصدي از كل واردات دارند.

**مبدا عمده واردات كدامند؟
20 كشور عمده واردكننده به ايران سهم ارزشي 90 درصدي را از كل واردات به ايران در اختيار دارند. چين سهم ارزشي نزديك به 25درصدي را از كل واردات به خود اختصاص داده است. امارات با سهم ارزشي بيش از 14 درصدي و كره‌جنوبي با سهم 6.5 درصدي در رده‌هاي بعدي قرار گرفته‌اند.

هند سهمي بيش از 6 درصد و آلمان سهمي بيش از 5 درصد از كل ارزش واردات را در اختيار گرفته است. سهم تركيه از كل ارزش واردات 5 درصد، سهم سوئيس نزديك به 5 درصد، سهم فرانسه بيش از 3 درصد، سهم روسيه و سهم هلند نيز هر كدام نزديك به 3درصد از كل ارزش واردات نيمه نخست امسال است.

سنگاپور سهم 2.5 درصدي و ايتاليا سهم بيش از 2 درصدي از كل ارزش واردات دارد. سهم ارزشي انگليس از واردات ايران بيش از 2 درصد، سهم عمان نزديك به 1.5 درصد، سهم ژاپن و برزيل، ‌هر كدام بيش از يك درصد، سهم اتريش، بلژيك و اسپانيا هر كدام يك درصد و سهم سوئد هم نزديك به يك درصد از كل ارزش واردات است.

منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397.7.19
گروه اطلاع رساني**9370**9131