گاهی فامیلی، دوستی، همسایه ای و حتی غریبه ای اگر محتاج بود تلاش می كردیم اول مشكل آنان حل شود بعد خود ما؛ ولی حالا یادمان رفته كسانی وجود دارند كه از ما محتاج تر و نیازمندترند.
در ماه های گذشته سیل سرمایه های سرگردان و نقدینگی به همه حوزه های اقتصادی سرك كشید و كاركردهای واقعی و طبیعی اقتصاد را از كار انداخت، با انبار كردن كالا بیش از مصرف، همه ما فروشنده شده ایم و یا دستكم برای یك تا دو سال كالای بی مصرف را در خانه هایمان انباشت كرده ایم.
جالب تر از همه افرادی وارد این عرصه شده كه روزی كار خیر می كردند و حالا هم از سود و فروش كالای احتكار شده خود به فقرا و نیازمندان كمك می كنند ولی غافل از اینكه معیشت این افراد را تنگ كرده و به زندگی سخت و فلاكت بار اقشار كم درآمد توجه نكرده اند.
باورمان نمی شود كارهای نیكی كه دیروز انجام می دادیم و حواسمان به همه بود حالا فكرمان به خودمان متمركز شده و همچنان از بابت این خیانت هایی كه می كنیم، لذت می بریم.
موضوع گرانی و احتكار اخیر در جامعه واكنش متفاوتی در حوزه های مختلف به دنبال داشته و اشخاص و گروه های زیادی را به واكاوی به این مقوله بر انگیخته است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز هرمزگان در میزگردی با حضور سه نفر از صاحب نظران حوزه های اقتصادی، روان شناسی و دینی به طرح علت های این موضوع و واقعیت های تلخ جامعه پرداخته است كه شرح آن در پی می آید:
** مردم از لاك بی تفاوتی خارج شوند
دبیر ستاد احیا امر به معروف و نهی از منكر هرمزگان گفت: اگر جامعه ای بخواهد روی سعادت، خوشبختی، رفاه و آرامش اجتماعی و امنیتی را ببینید همه شهروندان آن باید از لاك بی تفاوتی خارج شوند.
حجت الاسلام محمدرضا اسماعیلی در این رابطه به آسیب های گرانی، احتكار و نابرابری های اجتماعی اخیر در كشور نیز پرداخت و ابراز داشت: اگر سطح آگاهی ها بالا می بود به طور یقین مردم به شایعات توجه نمی كردند و شاهد این حجم از مشكلات اقتصادی نبودیم.
وی در عین حال سلب اعتماد مردم از سوی برخی جریان ها و گروه ها را در موضوع باور كردن به شایعات دخیل دانست و ادامه داد: مردم باید براساس روایات قرآن و احادیث ائمه اطهار، احتكار را نكوهش كرده و دستگاه قضایی نیز موظف است با گردانندگان احتكار و جریان های فاسد شایعه پراكنی برخورد جدی كند.
دبیر ستاد احیا امر به معروف و نهی از منكر هرمزگان گفت: امام علی(ع) فرد احتكار كننده را رذل دانسته و امام باقر(ع) نیز به نقل از پیامبراكرم (ص) فرموده فرد احتكار كننده نزد خدا به عنوان دزد بمیرد بهتر است از این كه احتكار كرده باشد.
حجت الاسلام اسماعیلی ادامه داد: اگر مساله رانت خواران، آقازاده ها، متخلفان و مفسدان هیچگاه حل نشود این مساله مثل ویروسی به بدن جامعه وارد می شود و دفع آن به راحتی ممكن نیست.
** از خودگذشتگی باید به فرهنگ تبدیل شود
روان شناس حوزه خانواده نیز در این میزدگرد گفت: فرهنگ ایثار در بین جامعه كمرنگ شده و عده ای چون به دنبال منافع شخصی خودشان هستند و صرفا به زندگی خودشان فكر می كنند، باعث ترویج تجمل گرایی شده اند.
مهدی طاهری با بیان این كه فرهنگ از خودگذشتگی از خانواده ها باید شروع شود تا به فرهنگ تبدیل شود، معتقد است: دولت ها باعث شدند بسیاری از فرهنگ ها وارد كشور شده و جای خود به فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی بدهد.
وی اضافه كرد: به عنوان مثال پدری كه برای فرزندنش لوازم التحریر می خرد و به همان اندازه به فرزندان یك خانواده در همسایگی یا اقوام هم كمك می كند این باعث می شود فرزند وی نیز این فرهنگ و از خودگذشتگی را در خود پرورش دهد.
این روان شناس حوزه خانواده ابراز داشت: چگونگی تبدیل امر به معروف و نهی از منكر از نگاه روان شناسی بسیار مهم است، زیرا اولین نكته در بحث امر به معروف در خانواده خواستن معروف است.
** ناآگاهی و باورهای اشتباه از كسب درآمد
محمد محبی در این رابطه به گرانی و نابسامانی های اخیر بازار ارز اشاره كرد و گفت: ترویج شایعه فضای مجازی در حوزه های مختلف اقتصادی و سیاسی بدون توجه به عواقب آن گناه و برخلاف فریضه امر به معروف است.
این مدرس اقتصاد تصریح كرد: وجود این شایعات باعث سلب اعتماد عمومی نسبت به مسوولان و مردم نسبت به یكدیگر شده است.
وی وجود تناقض های رفتاری در موضوع توجه به ارزش های انسانی را ناشی از ناآگاهی و باورهای اشتباه در جامعه دانست و افزود: افرادی محتكری كه بخشی از سرمایه خود را صرف امور خیریه می كنند اثر منفی رفتارش به مراتب از اثر مثبتش آن بیش تر است.
محبی از رفتار انسان به عنوان بالاترین دانشگاه یاد كرد و اظهار داشت: یكی از مهم ترین موضوعاتی كه در جامعه برای ترویج ارزش های انسانی و اسلامی با آن مشكل داریم رفتار مسوولان ما در طرازهای مختلف مدیریتی است.
** قانون گریزی ها پایه های نظام را سست می كنند
دبیر ستاد احیا امر به معروف و نهی از منكر هرمزگان در بخش دوم سخنان خود ابراز داشت: جمهوری اسلامی ایران یكی از كشورهای پرقانون و پرتبصره است كه گاهی از مواقع این قانون ها و تبصره ها راه را برای فرار افراد سودجو باز می گذارد.
حجت الاسلام اسماعیلی با بیان این كه احتكار، نابرابری اجتماعی، قانون گریزی ها پایه های یك نظام را سست می كنند، افزود: رفاه و خوشبختی انسان ها در گرو توسعه افكار و اندیشه هاست كه در پایبندی به قانون در زیر چتر اخلاق امكان پذیر است.
**حوزه و دانشگاه به بحث نابرابری های اجتماعی ورود كنند
به گفته دبیر ستاد احیا امر به معروف و نهی از منكر هرمزگان، در یك نظر سنجی با موضوع امر به معروف و نهی از منكر از كاركنان دستگاه ها در استان هرمزگان مشخص شد 64 درصد كاركنان می ترسند از این كه به مدیر و معاون خود امر به معروف و نهی از منكر كنند.
این مسوول با بیان این كه افزون بر 2 هزار قانون مجرمانه در كشور وجود دارد درحالی كه این قانون ها به پالایش نیاز دارند، خواستار شكل گیری یك طرح سراسری با محوریت مبارزه با نابرابری های اجتماعی در كشور شد.
اسماعیلی افزود: رسانه ها بجای پرداختن به برنامه های كم محتوا باید فضای واقع گرایی از جامعه ایجاد كنند و از دولت و حاكمیت به عنوان مسوولان پاسخگویی به مطالبات مردم مطالبه گر باشد و علاوه بر آن دانشگاه ها و حوزه ها نیز می بایست به صورت جدی وارد عرصه شوند.
** افزایش فاصله طبقاتی یكی از آثار تورم است
مدیرگروه اقتصاد دانشگاه هرمزگان نیز در این میزگرد یكی از آثار تورم را افزایش فاصله طبقاتی در كشور دانست و ادامه داد: گرانی ها و افزایش قیمت كالاها باعث فقیرتر شدن فقرا و ثروتمندتر شدن ثروتمندان می شود.
محبی هم چنین یكی از نقاط نا امید كننده مردم در این روز‌های اخیر را وجود احتكار دانست و گفت: یكی از منكراتی كه ناامیدی را رقم میزند در این شرایط سخت، گرانی و احتكار است.
این مدرس دانشگاه با بیان این كه خود نا امیدی مردم باعث افزایش شایعات در جامعه می شود، گفت: با رفتارهای صحیح اجتماعی است كه امید و اعتماد در جامعه زنده می شود.
** گرانفروشی و احتكار بزرگترین منكر در جامعه
استاد اقتصاد دانشگاه هرمزگان معتقد است: تخلف افراد در حوزه های مختلف و نبود برخورد مناسب از سوی دستگاه های نظارتی باعث سلب اعتماد عمومی می شود.
محبی افزود: مردم در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی باید دیده بان باشند زیرا افزایش كار خلاف در جامعه كاهش پیدا می كند.
وی از گرانفروشی و احتكار به عنوان بزرگترین منكر در جامعه یاد كرد و افزود: امر به معروف و نهی از منكر نیازمند آموزش است و این كار باید از خود مسوولان شروع شود زیرا مردم به عملكرد دولتمردان خود نگاه می كنند.
**احتكار قدرت خرید مردم را كاهش می دهد
دبیر ستاد احیا امر به معروف و نهی از منكر هرمزگان در بحث احتكار یاد آور شد: احتكار قدرت خرید مردم را كاهش می دهد و زندگی مردم را دچار خلل می كند حرام است و از سوی دیگر موجب تورم در جامعه می شود كه به تبع تورم نیز انواع فساد درجامعه را به دنبال دارد.
حجت الاسلام اسماعیلی گفت: در نهج البلاغه آمده است كه امام علی(ع) خطاب به مالك اشتر می فرماید: ای مالك بازرگانان به دلیل نفعی كه به جامعه می رسانند افرادی محترمی هستند اما گاهی همین افراد به دلیل حرص و آز به دنبال احتكار و بازار سیاه می روند لذا باید با این افراد باید به شدت برخورد شود.
وی خاطرنشان كرد: اگر جامعه بخواهد به سعادت و رفاه برسد مردم باید در امور اجتماعی و اقتصادی جامعه مشاركت و همراهی داشته باشند.
این مسوول حضور همگانی مردم در امور اجتماعی و اقتصادی كشور را بسیار ضروری دانست و افزود: اگر جامعه بخواهد به سعادت و رفاه برسد مردم آن نباید نسبت به مسائل اجتماعی، اقتصادی و توسعه رفاه خود بی تفاوت باشند.
اسماعیلی گفت: مردم باید با اجرای صحیح امر به معروف و نهی از منكر اثبات می كنند كه نسبت به حقوق شهروندی خود بی تفاوت نیستند.
** مردم به نهج البلاغه مراجعه كنند
طاهری، روان شناس خانواده در ادامه این میزگرد تصریح كرد: بسیاری از آسیب ها از جمله احتكار، گرانفروشی، كم فروشی و سواستفاده از موقعیت ها را درنتیجه حس طمع انسان ها بوده كه انسان طمع كار همه چیز را خراب می كند.
وی تصریح كرد: اگر پدر و مادر در برابر آسیب های اجتماعی كه فرزندان آن ها را در جامعه تهدید می كند، از زمان كودكی پایه ریزی مستحكمی در خانواده داشته باشند، در برابر خطرها و آسیب ها مصون می مانند.
به گفته این مدرس دانشگاه، امروزه كتاب نهج البلاغه و آثار ارزشمند امام سجاد(ع) به دلیل وجود پیام های برجسته اخلاقی و تربیتی در حوزه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مورد غفلت قرار گرفته است.
** اخلاق اقتصادی با مطالبه گری و گسترش نظارت عمومی تقویت شود
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان بیان داشت: تا زمانی كه مطالبه گری در جامعه به درستی رواج پیدا نكند یا به تعبیری اگر می خواهیم كشور به توسعه و كمال برسد باید نظارت عمومی را گسترش بدهیم و مطالبه گری را از مجاری قانونی و سیستماتیك دنبال كنیم.
محبی گفت: وقتی مردم بطور واقعی به روزی خدا اعتقاد داشته باشند و به دستورات الهی مقید باشند، به این كه آثار و بركات آن نیز به خودشان برمی گردد نیز اعتقاد پیدا می كنند.
به گفته وی، در حال حاضر كه بازار ارز كشور ملتهب شده است وقتی كه دقیق نگاه می كنیم می بینیم برمبنای عوامل موثر بر عرضه و تقاضا هیچ مشكلی وجود ندارد و اگر تقاضای ارز برای ورود كالاها نیز بود ما مشكلی نداشتیم.
این مدرس رشته اقتصاد در بحث احتكار یاد آور شد: برخی افراد در كنار دشمنان قرار گرفتند و با دامن زدن به شایعه های دروغین، حرص و ولع جامعه را افزایش داده و مردم را از تقاضای موثر به تقاضای سوداگری سوق دادند.
محبی اظهار داشت: روحیه اسلامی - ملی و اخلاق اقتصادی مردم ایران با مطالبه گری و گسترش نظارت عمومی باید تقویت شود.
9887 /6048
بندرعباس - ایرنا - زمانی برای وارد شدن به خانه، مسجد، خرید نان و بسیاری امور دیگر به یكدیگر تعارف می كردیم و به احترام بزرگترها دوست داشتیم از ما جلوتر بروند و زودتر كارشان انجام شود اما امروز چه شده كه به جز خودمان به كس دیگری فكر نمی كنیم.
