نابینایی نوعی معلولیت است كه شخص با فقدان كامل درك نور مواجه می شود و براثر عوامل متعدد مادرزادی، عصبی و فیزیولوژی ایجاد می شود و فرد روشندل ممكن است بر اثر آن تاریكی مطلق را تجربه كرده و یا درك جزئی از نور بدون تشخیص را در طول زندگی تجربه كند.
بنا به آمار سازمان بهداشت جهانی 36 میلیون روشندل در جهان زندگی می‌كنند كه 90 درصد آنان در كشورهای در حال توسعه به ویژه آسیا و آفریقا سكونت دارند.
حوادث مختلف، انواع ﺑﯿﻤﺎری، ﮐﻬﻮﻟﺖ ﺳﻦ و وراﺛﺖ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﺎﺑﯿﻨﺎﯾﯽ و ﮐﻢ ﺑﯿﻨﺎﯾﯽ است و اگرچه برخی درمان های محدود در جبران نقیصه بینایی شناخته شده اما تجربه نشان داده كه بسیاری از روشندلان هرگز تجربه بینایان را نخواهند داشت بنابراین خودمراقبتی و ﭘﯿﺸﮕﯿﺮی در خصوص این عارضه باید جدی گرفته شده و تقویت شود.
فارغ از علل ارثی، ابتلا به آب مروارید یكی از علل شایع نابینایی، در كشورهای در حال توسعه است و كم توجهی به عوارض برخی بیماری ها نظیر دیابت تراخم، جذام، انكوسركیازیس و گزروفتالمی نیز می تواند بینایی را برای همیشه از فرد بگیرد.
نامگذاری 15 اكتبر (23 مهر ماه) با عنوان عصای سفید فرصتی جهانی است تا مشكلات این قشر از جامعه مرور شود و اهمیت راهبردهای خودمراقبتی در حوزه بینایی، ضرورت بهبود زیرساخت ها و امكانات فیزیكی برای روشندلان مرور شود.
اگر چه روشندلان با محدودیت در بینایی مواجه هستند اما در طیف بزرگی از فعالیت ها توانمندی بالایی دارند كه باید دیده شود و با ایجاد فرصت های شغلی مناسب شرایطی حاصل آید تا این قشر نیز چون افراد عادی به زندگی خود ادامه داده و برای خود و جامعه مثمرثمر باشند.
تمام كشورها در راستای اشتغال معلولان به ویژه روشندلان برنامه هایی دارند و در ماده 23 اعلامیه حقوق بشر نیز به ضرورت اشتغال نابینایان تاكید شده است.
كلیات لایحه حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در دیماه سال 96 در خانه ملت به تصویب رسیده و نیاز است كه گام های عملی و موثری در این زمینه برداشته شود.
مشكلات فرآروی افراد معلول و از جمله روشندلان به دلیل وضعیت جسمی و ذهنی آنان نیست بلكه در بسیاری موارد ناشی از نگاه و برداشت نادرست جامعه، نبود برنامه های موثر در دایره مدیریتی و ناقص بودن حلقه های مهارت آموزی و توانمندسازی است كه بیش از محدودیت فیزیكی این قشر را می آزارد.
با وجود تحولاتی كه در سطح بین الملل از لحاظ حقوقی و اجتماعی برای معلولان روشندل به وقوع پیوسته اما هنوز هم محدوده دقیق حقوق قانونی این دسته از افراد در هاله ای از ابهام است و نقاط تاریك و مبهم زیادی وجود دارد كه باید به صورت اصولی به آن پرداخته شود.
روشندلان استان مركزی نیز از این قاعده مستثتی نیستند و با طیفی از معضلات نظیر ناامنی تردد در محیط شهری، اجرای ناقص و سلیقه ای قانون سه درصدی اشتغال معلولان، ناكافی بودن مستمری پرداختی برای گذران زندگی، چالش های حوزه ازدواج و تشكیل خانواده و مسكن مناسب دست و پنجه نرم می كنند.
یكی از اعضای بنیاد نخبگان ایران در اراك با معلولیت كم بینایی گفت: خواسته روشندلان و كم بینایان این است كه به عنوان بخشی از جامعه از سوی مسئولان دیده شوند و با تحقق فرصت های موثر بتوانند مانند سایر افراد زندگی كنند، این قشر نیازمند ترحم نیستند و اگر به صورت اصولی امكانات رفاهی، اشتغال و مهارت ورزی داشته باشند سربار نخواهند بود.
«م - الف » افزود: اگرچه در كودكی نارسایی ژنتیكی باعث كم بیناییم شد اما هرگز این محدودیت را نپذیرفتم و با كوشش توانستن در رشته حقوق كیفری جرم شناسی در مقطع دكتری تحصیل كرده و با بهره گیری از قانون سه درصد شاغل شوم.
وی اظهار داشت: شعار روشندلان باید «خواستن توانستن» باشد و در مسیر دستیابی به هدف هر شكست سكو پرش و انگیزه رشد دیده شود.
این عضو بنیاد نخبگان ایران خاطرنشان كرد: استقامت و صبر زندگی را تعریف می كند و بسیار افراد عادی هستند كه به دلیل ضعف انگیزه ناتوان و سربار جامعه محسوب می شوند و خواست روشندلان این است كه فرصت های تحصیلی ، تحقیقی و مهارتی برای همه معلولان از جمله نابینایان و كم بینایان مهیا باشد و در گفتمان توسعه سهم این قشر به درستی دیده و اجرایی شود.
این فرد كم بینا عنوان كرد: همه تلاش من برای این است كه سهم خود را به بهترین شكل در جامعه ادا كنم و در این زمینه با وجود اینكه شاید از نگاه برخی افراد معلول محسوب شوم اما تاكنون توانسته ام 2 كتاب و 20 مقاله علمی را به رشته تحریر درآورم.
«زهرا رضایی » یكی از نابینایان اراكی نیز گفت: برنامه جامع و موثری برای نابینایان وجود ندارد و حتی پرداخت مستمری نیز برای روشندلان ناچیز است و جوابگو هزینه ها نیست چه برسد كه برنامه های اثربخش در توانمندی و اشتغالزایی این قشر انجام شود.
وی افزود: اغلب روشندلان خواهان حضور در بازار كار و جامعه هستند اما نهادهای متولی از جمله بهزیستی به درستی برنامه مهارتی و توانمندی كار ندارند و قانون سه درصد اشتغال معلولان نیز به درستی اجرایی نمی شود.
این فرد نابینا كه در طول 6 سال موفق به حفظ كامل قرآن كریم شده است، افزود: با استفاده از نوار آموزشی و با ممارست فراوان توانستن سوره های قرآن را سطر به سطر و آیه به آیه حفظ كنم و اطمینان دارم كه اگر برنامه هدفمندی در بكارگیری از توانایی های روشندلان باشد همه آنان استعدادهای متنوعی دارند كه باید با خوش ذوقی برای كسب درآمدزایی آنان پرورده شود.
رضایی اظهار داشت: نگرانی از آینده همه روشندلان را رنج می دهد و می طلبدكه مسئولان، نمایندگان مجلس و نهادهای متولی یك بار برای همیشه با تصمیم سازی اثربخش به دغدغه های همه معلولان به خصوص روشندلان پایان دهند و با قوانین حمایتی مشكلات این قشر معلول را كاهش دهند.
وی گفت: سال های سال است كه روشندلان در حوزه تردد شهری در اراك با مشكل مواجه اند و شهرداری و بهزیستی آنگونه كه باید استانداردها و امكانات تردد ایمن و موثر را برای روشندلان فراهم نیاورده اند و برای دریافت خدمات شهری از جمله رفتن به كتابخانه و یا یك خرید ساده باید كوهی از مشكل و خطر را به جان خرید.
رضایی افزود: ناایمن بودن محل عبور افراد دارای معلولیت یكی از بزرگترین موانعی است كه این قشر با آن مواجه است و با وجود شعارها و وعده های متعدد در سال های گذشته برای برداشتن موانع محیطی و تسهیل بستر تردد هنوز امكانات عمومی بمحدود و فاقد استانداردهای لازم است و این دردی بزرگ تر از ندیدن است.
مدیرعامل موسسه حمایت از كم بینایان و نابینایان استان مركزی گفت: یكهزار و 300 نفر نابینا و كم بینا در اراك عضو این نهاد هستند و از خدمات آن برخوردارند.
«ابوالفضل مولایی» افزود: پرداخت سهمیه بیمه خویش فرمایی و كارفرمایی، پرداخت شهریه و هزینه دانشجویی و دانش آموزی، كمك هزینه رفت و آمد، وام اشتغال روستایی و توزیع وسایل توانبخشی از جمله خدماتی است كه نابینایان و كم بینایان عضو ارایه می شود.
وی اظهار داشت: 600 روشندل عضو این موسسه از داشتن مسكن محروم هستند و پرداخت اجاره بها برای منزل مسكونی با وجود نداشتن شغل ثابت و مناسب مشكل جدی آنان شده است و می طلبد كه در سایه حمایت خیران و نهادهای متولی برای حل این معضل چاره ای شود تا این قشر به جرگه دارندگان مسكن بپیوندند.
مدیرعامل موسسه حمایت از كم بینایان و نابینایان استان مركزی گفت: 180 عضو موسسه از مستمری ماهانه برخوردار هستند و 250 نفر نابینا و كم بینا برای گرفتن خدمات در پشت نوبت قرار دارند.
مولایی افزود: انجمن نابینایان استان مركزی منابع مالی مستمر و مشخصی نداردو تنها از طریق كمك خیران ادامه حیات می دهد اما با شرایط اقتصادی ماه های اخیر كمك خیران هم كمتر شده و پاسخگوی نیازها و خدماتی كه ارایه می شود نیست.
وی اظهار داشت: نداشتن مكان مستقل از مشكلات جدی انجمن حمایت از نابینایان است و مكانی كه اكنون این تشكل در آن مستقر شده توسط بهزیستی استان تامین شده كه طبق اعلام مسئولان باید تخلیه شود.
مدیرعامل موسسه حمایت از كم بینایان و نابینایان استان مركزی گفت: مكان جدیدی كه بهزیستی استان برای موسسه در نظر گرفته به مرمت و تعمیر نیاز دارد و با توجه به بنیه ضعیف انجمن و شرایط اقتصادی كنونی توان آن وجود ندارد.
مولایی افزود: اغلب روشندلان عضو این موسسه با وجود نواقص تاسیسات شهری و محدودیت در تردد در سال های اخیر با مسیر رفت و آمد خود به انجمن آشنا شده اند و جابه جایی مكان دردسرهای زیادی را برای آنان ایجاد می كند و حضور در همین پاتوق حداقلی برای بسیاری از آنان مشكل آفرین می شود.
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی استان مركزی نیز گفت: 3 هزار و 71 نابینا در استان وجود دارد كه از خدمات متنوع این نهاد حمایتی برخوردار هستند.
« حجت الله نوروزی» افزود: 996 نفر از نابینایان استان زن و بقیه مرد هستند كه بیشترین علت نابینایی آنان پزشكی عنوان شده است.
وی اظهار داشت: اراك با یكهزار و 707 نابینا، بیشترین و آشتیان با 28 نفر كمترین شمار نابینایان استان مركزی را به خود اختصاص داده اند.
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی استان مركزی گفت: به گواه آمار عفونت های چشمی، آب مروارید، آب سیاه و بیماری های مادرزادی از جمله بیشترین دلایل معلولیت افراد در استان مركزی به مار می رود.
نوروزی افزود: پرداخت خدماتی چون كمك هزینه تحصیلی، عصا سفید، مستمری ، فیزیوتراپی و كاردرمانی توسط بهزیستی استان مركزی به نابینایان انجام می شود.
وی اظهار داشت: طیف روشندلان جوان استان اغلب دارای سواد و تحصیلات عالی هستند اما زمینه شغلی برای آنان وجود ندارد و متاسفانه كارفرمایان ترجیح می دهند افراد سالم را به كارگیری كنند.
معاون توانبخشی اداره كل بهزیستی استان مركزی گفت: بهزیستی با هدف حمایت از نابینایان استان مكانی را در سال های اخیر به این انجمن داده است اما، در شرایط كنونی به این مكان برای ماموریت دیگری نیاز است و تلاش شده تا مكان مناسبی با توجه به محدودیت این افراد برای موسسه نابینایان استان تامین شود.
كارشناسان و دست اندركاران امور اجتماعی بر این باورند كه تدوین قوانین كارآمد برای معلولان به تنهایی كافی نیست بلكه باید بستر اجرای آن در جامعه با همراهی و بهره گیری از توان مردمی در كنار دولت مهیا شود.
گفتمان سازی در جامعه احقاق خواسته های معلولان و روشندلان موضوعی است كه باید محقق شود و كارهای زمین مانده در این بخش با برجسته سازی در سطوح مردمی و دولتی به بار بنشیند و قوانین تصویب شده ضمانت اجرایی داشته باشند.
زمان انجام برنامه های روبنایی و مقطعی برای معلولان به سرآمده و باید در نهضتی هدفمند و همراهی دولت، خانه ملت، تشكل های مردم نهاد، رسانه ها و بخش های متولی نیازهای معلولان به ویژه روشندلان در سطوح مختلف به صورت علمی دیده شود و با اختصاص بودجه در برنامه های توسعه ای جامه عمل بپوشد و با خروج از تاریكی بی برنامگی افق های روشن به نابینایان و سایر معلولان هدیه شود.
گزارش از معصومه ابراهیمی
6991/6013/
اراك - ایرنا - روشندلان بخشی از جامعه هستند كه با وجود محدودیت در بینایی دامنه گسترده ای از توانمندی ها را دارند كه باید با فرصت سازی زمینه باروری و بروز آن ها فراهم آید.
