به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، صادرات خدمات فنی و مهندسی كشور پارسال یك میلیارد و 12 میلیون و 600 هزار دلار اعلام شد، كه اگر سیل داعش در سالهای 2013 و 2014 راهی عراق و سوریه نمی شد، این آمارها اكنون چندین برابر بود.
قبل از ظهور داعش، 40 شركت قدرتمند ایرانی فعال در زمینه های احداث راه، نیروگاه، پل، استادیوم و تصفیه خانه آب و فاضلاب به عراق رفته بودند تا برای كشورمان ارزآوری، اشتغال و صادرات به ارمغان بیاورند و به عراق، «توسعه» هدیه كنند اما داعش ظهور كرد و همه این رشته ها پنبه شد.
در این ارتباط، با «محمدرضا انصاری» رئیس هیات مدیره انجمن صادركنندگان خدمات فنی و مهندسی ایران و نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی ایران گفت و گو كردیم.
وی می گوید مطالبات شركت های ایرانی در عراق حدود 300 میلیون دلار است اما خسارت وارد شده در این سالها رقمی بسیار بیش از اینهاست.
انصاری می گوید دولت به 2 روش می تواند به این شركت ها كمك كند؛ نخست اینكه 200 میلیون دلار تسهیلات اعطا شده به این شركت ها را بلاعوض تلقی كند و دوم اینكه از طریق دیپلماسی كاری كند كه بغداد جدی تر مساله این شركت ها را حل كند.
متن كامل این مصاحبه به این شرح است:
-ایرنا: تاكنون چه اقداماتی برای كمك به شركت های ایرانی حاضر در عراق انجام شده است؟
**انصاری: در سالهای گذشته 200 میلیون دلار تسهیلات با مصوبه دولت به این شركت ها اعطا شد اما این تسهیلات برای شركت های صادركننده خدمات فنی مهندسی بسیار پرهزینه تمام شد. منابع این تسهیلات از بانك «كانلون» چین تامین شد، صندوق ضمانت صادرات باید آن را تضمین می كرد و بانك توسعه صادرات هم بانك عامل اعطای این تسهیلات بود؛ دریافت كنندگان این تسهیلات باید هزینه هشت تا 12 درصدی جابجایی از چین و هزینه تضامین صندوق ضمانت صادرات را پرداخت می كردند و بانك توسعه صادرات نیز كارمزد خود را از این اعتبارات كم می كرد.
در نتیجه، شركت هایی كه سالهاست در عراق گرفتار شده اند، 200 میلیون دلار تسهیلات گرفتند و اكنون باید 400 میلیون دلار بازگردانند؛ این شركت ها كه برخی از آنها در حد ورشكستگی پیش رفته اند به امید كمك دولت در عراق مانده اند؛ اگر دولت امروز بخواهد خدمات فنی مهندسی كشور را زنده نگه دارد، باید به این 40 شركت كه در عراق كار می كنند كمك كند.
-ایرنا: انتظار این شركت ها از دولت چیست؟
**انصاری: دولت در نخستین گام می تواند تسهیلات 200 میلیون دلاری خود را بلاعوض تلقی كند؛ هر چند حتی با پس نگرفتن تسهیلات، این شركت ها مشكلات خود را دارند؛ این شركت ها حدود چهار سال است كه كادر مهندسی و ماشین آلات خود را در پروژه ها حفظ كرده اند، هزینه های مختلفی از جمله هزینه چهار درصدی ضمانت نامه ها را پرداخت می كنند.
به نظر من دولت باید 2 تصمیم بگیرد؛ نخست اینكه از بازپرداخت تسهیلات صرف نظر كند و به این ترتیب از فرو رفتن بیشتر این 40 شركت در باتلاق جلوگیری كند و دوم تمهیداتی به كار بگیرد كه دولت عراق جدی تر مساله این شركت ها را حل كند.
این شركت ها هسته مركزی ظرفیت صادرات خدمات فنی مهندسی ما هستند؛ ما بهترین شركت هایمان را به عراق فرستادیم؛ آن روز فكر می كردیم عراق به هدف هایی همچون تولید هشت میلیون بشكه نفت دست پیدا می كند و به بهشت صادرات خدمات فنی مهندسی تبدیل می شود.
ما گرفتار خوشبینی شدیم؛ با توصیه دولت این شركت ها را برای حضور در عراق تشویق كردیم و تصورمان این بود كه می توانیم سالانه 20 میلیون دلار پروژه در بازسازی عراق اجرا كنیم.
-ایرنا: این شركت ها بیشتر در چه حوزه هایی فعالیت دارند؟
**انصاری: حوزه های كاری این شركت ها بسیار متنوع است؛ از راه سازی، پل سازی، استادیوم سازی، نیروگاه سازی و احداث تصفیه خانه های آب و فاضلاب تا هر آنچه كه عراق برای بازسازی به آن نیاز داشت؛ این شركت ها ظرفیت علمی و تجربی خوبی دارند و پیش از این در 70 كشور پروژه هایی از این دست را اجرا كرده اند.
-ایرنا: مطالبات این شركت ها چقدر است؟
**انصاری: هزینه های اقتصادی این شركت ها 2 بخش است؛ یكی مطالباتی است كه شاید بیشتر از 300 میلیون دلار نباشد اما مساله اصلی خسارت های سنگینی است كه در این چهار سال به شركت های ایرانی تحمیل شده است؛ در این مدت شركت های ایرانی در عراق هزینه كرده اند اما از آنجا كه پروژه به اتمام نرسیده است، هزینه این پروژه ها در صورت وضعیت ارایه نشده تا این هزینه ها در جایگاه مطالبات بنشیند.
-ایرنا: آیا این سرمایه گذاری ها از طریق صندوق ضمانت صادرات ایران یا صندوق های مشابه بیمه شده بودند؟
**انصاری: خیر؛ این روند هنوز در كشور رایج نشده است؛ صندوق ضمانت صادرات در كشور وجود دارد اما هنوز موجود ضعیفی است و آنطور كه انتظار می رود مثل صندوق های ضمانت صادرات كشورهای دیگر عمل نمی كند؛ این صندوق باید به لحاظ سرمایه، قدرت اداری و همچنین تسلط فنی به جایگاهی برسد كه بتواند صادرات خدمات فنی مهندسی را تضمین و بیمه كند.
-ایرنا: با این حساب، غرامتِ خسارت های وارد شده به شركت های ایرانی را چه كسی باید پرداخت كند؟
**انصاری: دولت عراق؛ حمله داعش و جنگ جزو ردیف های اصلی شرایط اضطراری است و بر اساس قوانین بین المللی، دولت عراق باید این خسارت های وارد شده به شركت های ایرانی را جبران كند.
گفت و گو: اسماعیل داودی
اقتصام**9189**2025
تهران- ایرنا- 40 شركت ایرانی از زمان ظهور داعش در عراق گرفتار شده و در این چهار سال میلیون ها دلار خسارت دیده اند؛ حجم خسارت ها باعث شده برخی از این شركت ها به مرز ورشكستگی برسند.
