به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایرنا، در خصوص توسعه باید گفت كشور ما پس از آلمان، فرانسه و ژاپن چهارمین كشوری بوده است كه به تدوین برنامه توسعه پرداخته است. پیش از انقلاب ایران دارای 5 برنامه توسعه و پس از انقلاب نیز شش برنامه توسعه تدوین شده است.
«الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» مدلی از خرد و اندیشه ایرانی است كه برای رسیدن شهروندان ایران به تعالی اسلامی است. این الگو نسخه‌ای راهبردی برای تحقق تمدن ایرانی- اسلامی است. این تعبیر از چهار واژه «الگو» به معنی چارچوب نظری و ذهنی كه معیار حركت فرد یا گروهی قرار می‌گیرد. این تعبیر در این مدل بیشتر در معانی نوعی جنیش و نهضت است. نشان از وجود یك مدل متعالی و برجسته می‌دهد كه دیگر اجزاء سیستم بایستی خود را با آن هماهنگ كنند.
تعبیر «اسلامی» به معنای استخراج مبانی، چارچوب و الگوهای پیشرفتی از میان منابع اسلامی است. به كار گرفتن تعبیر اسلامی در حقیقت با با الگوهای توسعه‌ای غربی و اومانیستی مرزبندی می‌كند؛ از همین نظر تمامی مراحل این الگو باید منطبق با احكام اسلام باشد. البته از نظر مدافعان این الگو این مرزبندی به میان رویكرد قهری با روش‌های توسعه غربی نیست بلكه در این رویكرد دستاوردهای مثبت تمدن بشر پس از بومی‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اندیشه تقلید غیربومی‌سازی شده از اندیشه‌های غربی را زیانبار می‌داند.
واژه «ایرانی» در این تعبیر نیز اشاره به اتكا این الگو به ظرفیت و توانایی نخبگان ایرانی دارد. این واژه نشان می‌دهد الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت از سوی طراحان و صاحب‌نظران ایرانی طراحی شده است و از طرف دیگر مبتنی بر شاخص‌هایی همچون شرایط تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و اقلیمی ایران است.
«پیشرفت» تعبیری است كه برای عبور از وجوه منفی واژه «توسعه» بكار گرفته می‌شود. منظور از پیشرفت، وجود تكاپو و جهش برای رسیدن از وضع موجود به سمت وضع مطلوب است. در این الگو ایستایی، ركود و توقف معنا ندارد و باید پیشرفت و بهبود زندگی در مقایسه با سایر الگوها و رقبا مشهود باشد.
پیشرفت در نگاه اسلامی اصالتا یك اعتلای معنوی است كه دارای آثار و بركات دنیایی بوده و در واقع اصلاح دنیا از مسیر اصلاح معنوی می‌گذرد. در این نگاه تكامل در تمامی ابعاد مادی و معنوی است.از این منظر پیشرفت، یك اعتلی معنوی است ولی از آنجا كه با فطرت انسان و جهان طبیعت سازگار است منجر به آبادی جهان و دستیابی به آسایش و آرامش به طور همزمان می‌شود.
به طور كلی می‌توان گفت این الگو تلاش می‌كند تا نگاه خود را بر امور دینی و حیانی بنا نهد و نگاهی اسلامی به رستگاری و سعادت انسان داشته باشد. این الگو معیار زندگی متعالی و سعادتمند را تنها در دستیابی به رفاه مادی نمی‌داند و الگوی سعادت انسان را در معانی دینی و اسلامی آن طراحی كرده است.
به همین دلیل برخی شاخص‌های الگوی توسعه غربی، كه تنها درآمد سرانه را معیار قرار می‌دهند، كنار گذاشته و با رجوع با متون دینی و قرآن معیارهای معتبر برای یك جامعه اسلامی را برای دستیابی به سعادت معیار قرار داده است.
محور اصلی الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، توجه به امر عدالت است. از نظر این الگو، روش‌های غربی توسعه، عدالت را فدای افزایش درآمد سرانه یا دیگر كیفیات زندگی می‌كنند؛ محور دوم این جریان انطباق با نیازها و مختصات بومی ایران است.
از این منظر این ایده به دنبال دستیابی به شكلی از پیشرفت است كه با ارزش‌های فرهنگی، تجارب تاریخی و واقعیات سیاسی امروز ایران در جهان و منطقه سازگار باشد.
خصلت سوم این الگو، حفظ استقلال ایران است. از نظر این الگو عیوب روش‌های توسعه‌ای كه استقلال كشورها را برای تحقق معیارها و شاخص‌های توسعه زیر سوال می‌برد، ندارد. از نظر این الگو، رویكردهای توسعه‌ای غرب بعضا كشورهای عقب افتاده را وادار به پذیرش تحمیلی سیاست‌های و الگوهای كشورهای قدرتمند می‌كند اما الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت مدافع حفظ استقلل كشور است.
این الگو برای موفقیت خود را نیازمند چند مساله می‌داند. در همین رابطه از نظر آنها باید برای تحقق این الگو، علوم انسانی متحول و با آموزه‌های وحیانی سازگار گردد. متفكران مسلمان در سراسر جهان سازماندهی شوند، از تجارب موفق جهان استفاده شود، ماهیت نظام‌های سلطه‌گر افشا گردد و... .
این الگو به دنبال تعامل همه جانبه با تمام كشورهای جهان است. از این منظر تعامل گسترده با جهان موجب حفظ امنیت ایران در نظام بین‌الملل خواهد شد. از سوی دیگر ایده محوری این الگو حفظ استقلال كشور است. از این منظر تعامل با با جهان نباید به معنای تسلیم در برابر كشورهای صاحب قدرت تلقی شود و به این موضوع تقلیل داده شود.
از سویی دیگر الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت به دنبال آن است تا با نمایش كارآمدی و بهبود وضعیت جامعه در پی اجرای این الگو، بتواند آن را به الگوی فراگیر در جهان تبدیل كند. مدافعان این الگو، معتقدند كارامدی الگو كشورهای مسلمان را به كارآمدی این ایده مجاب خواهد كرد و این فرصتی خواهد بود تا این ایده به روشی فراگیر و هم‌راستا با نیازهای انسانی شناخته شود.
ب.ل **1601**
تهران - ایرنا - الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت هنوز در اول راه است و گام‌های نخست نظریه‌پردازی را بر می‌دارد. برگزاری اتاق‌های فكر، نشست‌ها و سیمنارهای تخصصی همگی تلاش‌هایی برای عملیاتی كردن ایده الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت از نظریه تا عمل است.
