به گزارش پنجشنبه ایرنا، دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریكا هر چند عربستان را به «مجازات سخت» تهدید كرده است اما روابط تجاری تشكیلات اقتصادی وی با سعودی ها باعث شده است كه در بیان و عمل رویكرد ضعیفی اتخاذ كند.
رئیس جمهوری آمریكا روز چهارشنبه در اظهاراتی دوپهلو ادعا كرد: «اصلا پوششی [برای عربستان] نخواهم بود. فقط می خواهم بدانم كه چه اتفاقی افتاده است. عربستان سعودی متحد بسیار مهمی برای ما در خاورمیانه است. ما ایران را متوقف می كنیم.»
ترامپ می گوید « به عربستان نیاز داریم» و در همین رابطه به فواید حفظ رابطه با سعودی ها به قرارداد تسلیحاتی 110 میلیارد دلاری آمریكا و عربستان اشاره كرد كه البته تنها 14.5 میلیارد دلار آن محقق شده است. او به سود فروش سلاح به عربستان نیاز دارد.
با این حال رئیس جمهوری آمریكا سعی كرد در برابر انتقادات حفاظی برای خود ایجاد كند و موضعگیری واقعی را به زمان دیگری موكول كند. او گفت كه «احتمالا تا آخر هفته مطلع خواهیم شد» چه اتفاقی افتاده است.
**فرصت دوباره به عربستان
مایك پمپئو وزیر خارجه آمریكا نیز كه برای اطلاع از جزئیات این پرونده به ریاض و آنكارا سفر كرده بود، اظهار داشت كه عربستان برای انجام تحقیقات نیاز به زمان و فضا دارد. او نیز به قطع روابط با عربستان یا دستكم آنچه كه مجازات سخت می نامند، تمایلی ندارد. وی در بروكسل به خبرنگاران گفت كه آمریكا پرونده خاشقچی را جدی می گیرد اما بر اهمیت روابط با عربستان تاكید دارد.
وزیر خارجه آمریكا اظهار داشت: «مهم است كه در نظر داشت كه ما روابط بسیار مهمی با آنها داریم – روابط مالی میان شركت های آمریكایی و سعودی، روابط بین دو دولت، و چیزهایی كه با هم در سراسر دنیا روی آنها كار می كنیم، تلاش ها برای» مقابله با ایران.»
پمپئو در گزارش سفر به ریاض و آنكارا گفت كه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری تركیه گفته كه مقام های سعودی با تحقیقات تركیه در مورد خاشقچی همكاری می كنند. اما وی در خصوص موضع آمریكایی ها و سعودی ها اظهار داشت: «نمی خواهم در مورد حقایق صحبت كنم. آنها (سعودی ها) هم نمی خواهند صحبتی بكنند.»
پمپئو اعلام كرد كه آمریكا موافقت كرده كه «چند روز دیگر» به عربستانی ها فرصت داده شود. وی ادامه داد: «منطق آن است كه چند روزی به آنها فرصت داده شود تا تحقیقاتشان را كامل كنند.»
معلوم نیست كه این تحقیقات در مورد اذعان عربستان به اجرای سناریوی ربودن و قتل احتمالی قاشچقی است یا تبرئه كردن خود از این اتهامات. رسانه های تركیه گزارش داده اند كه اسنادی صوتی و تصویری در اختیار دولت این كشور است كه ثابت می كند وقتی خاشقچی دوم اكتبر (دهم مهر ماه) برای ثبت اسناد مربوط به ازدواجش وارد كنسولگری عربستان در استانبول شد، همانجا قتل رسیده است.
ترامپ گفته كه خواستار دریافت یك نسخه از این اسناد شده است. او افزود: «البته مطمئن نیستم كه چنین چیزی وجود داشته باشد. شاید هم وجود داشته باشد.» رویترز به نقل از هفته مقام امنیتی آمریكایی و اروپایی نوشت كه تركیه هنوز شواهد صوتی و تصویری مربوط به حضور خاشقچی در كنسولگری عربستان در استانبول را به دولت آمریكا یا متحدان كلیدی اروپایی ارائه نكرده است.
**تجارتخانه ترامپ زیر ذره بین كنگره
همه ماجرا به لزوم تحریم تسلیحاتی عربستان یا اتخاذ مواضع سختگیرانه دیگر علیه ریاض منتهی نمی شود. كنگره آمریكا خواهان آن است كه ترامپ روابط اقتصادی خود را كه از كانال «سازمان ترامپ» جریان دارد، متوقف كند. اما او روز دوشنبه به توئیتر آمد و مدعی شد «هیچ نفع مالی در عربستان ندارد.»
ترامپ زمانی كه به ریاست جمهوری رسید هدایت شركت هایش را به پسر و دختر و دامادش سپرد تا پس از طی دوره ریاست جمهوری آن را بازپس گیرد. اما این مساله آرامش خاطر را از كنگره ربوده و اعضای آن می خواهند در این وضعیت حساس مناسبات تجاری ترامپ و سعودی ها را به دقت بررسی كنند تا از تاثیر این مناسبات بر سیاستگذاری های واشنگتن جلوگیری كند.
از همین رو، شماری از دموكرات های سنا از ترامپ و سازمان ترامپ خواستند تا هر گونه رابطه خود را با عربستان فاش كرده و هرگونه روابط تجاری با آنها را تعلیق كنند. یازده سناتور دموكرات در نامه ای به ترامپ گفتند كه گزارش های عمومی و اظهارات شخص رئیس جمهوری نشان می دهد كه او دهه ها «روابط بازرگانی» با عربستان و خاندان سعودی داشته است.
آنها افزودند كه سیاست های آمریكا و هر گونه تصمیم احتمالی در مورد اعمال تحریم علیه عربستان «نباید تحت تاثیر تضاد منافع روابط مالی شما و خانواده شما با عربستان قرار گیرد.» این سناتورها خواستار بررسی اسناد سازمان ترامپ و هر گونه اسناد مرتبط با سرمایه گذاری آن در عربستان، نقل و انتقالات مالی با خاندان سعودی طی 10 سال گذشته شدند.
تام اودال (نیومكزیكو)، پاتریك لیهی (ورمونت)، دیك دوربین (ایلینوی)، الیزابت وارن (ماساچوست)، كوری بوكر (نیوجرسی)، مارتین هاینریش (نیومكزیكو)، ادوارد ماركی (ماساچوست)، تامی داورث (ایلینوی)، شلدون وایت هاوس (رودآیلند)، ریچاد بلومنتال (كانتیكت) و جف مركلی (اورگون).
ترامپ مدت های مدیدی است كه با عربستانی ها مرواده مالی دارد. سال ها پیش هنگامی كه ترامپ دچار بحران مالی شده بود «ولید بن طلال» شاهزاده سعودی قایق تفریحی و بخشی از هتل «پلازا» ترامپ در نیویورك را خریداری كرد. ترامپ سال 2015 در یك سخنرانی انتخاباتی در آلاباما گفته بود: «عربستانی ها از من آپارتمان می خرند. آنها 40 یا 50 میلیون دلار خرید كرده اند. آیا باید از آنها بیزار باشم؟ من آنها را بسیار دوست دارم.»
گروه دیگری از سناتورها تمركز خود را روی روابط خارجی آمریكا (نه شخص ترامپ) قرار داده اند و خواهان فشار بر ریاض هستند. «جك رید» عضو تاثیرگذار دموكرات ها در كمیته نیروهای مسلح سنا خواستار انجام «تحقیقات بین المللی» در مورد خاشقچی شد. وی به خبرنگاران گفت: «به نظر می رسد كه این اقدام عجیب و غیراخلاقی توسط عناصر داخلی عربستان انجام شده است.»
وی افزود: «از این رو، اولین قدم آن است كه بدانیم دقیقا چه اتفاقی افتاده است. این مساله مستلزم انجام تحقیقات دقیق بین المللی است، نه تحقیقاتی كه سعودی انجام بدهند.» سناتورجك رید همچنین خواستار توقف فروش برخی سلاح ها به عربستان شد. وی پیشتر با فروش سلاح به سعودی ها مخالفت كرده بود.
در همین حال، «جان كندی» سناتور جمهوریخواه از ایالت لوئیزیانا گفت اگر نقش عربستان در ناپدید شدن خاشقچی ثابت شود، آمریكا باید ریاض را محكوم كند. اما وی هشدار داد كه این امر نباید باعث شود خاورمیانه از هم بپاشد. وی چند گزینه را در این باره مطرح كرد: «می توان دیپلمات ها را اخراج كرد. می توان قطعنامه ای در سازمان ملل صادر كرد. می توان فروش سلاح را محدود كرد. می توان برخی افراد را تحریم كرد.»
«آدریانو اسپایلات» عضو دموكرات مجلس نمایندگان آمریكا از ایالت نیویورك هم مانند بسیاری از همتایان خود پیشنهاد كرد كه آمریكا باید تحریم تسلیحاتی عربستان را مد نظر داشته باشد. این عضو كمیته روابط خارجی در این مجلس اظهار داشت كه «مسئولیت اخلاقی» آمریكا حكم می كند كه در روابط بازرگانی خود با عربستان بازنگری كند.
وی همچنین از سیاست آمریكا در حمایت از دیكتاتورها انتقاد كرد و افزود: «این سیاست در بسیاری از موارد در مسیر بدی قرار گرفت. ببینید وقتی در آمریكای جنوبی از دیكتاتورها و خودكامه حمایت كردیم چه اتفاقی افتاد.»
«دنی هك» عضو دموكرات مجلس نمایندگان آمریكا از ایالت واشنگتن در مصاحبه با سی.ان.ان خطاب به سعودی ها گفت: «اگر می خواهید عضوی از جامعه ملت های متمدن باشید باید به همین شیوه (متمدنانه) رفتار كنید.» او نیز خواستار تحریم و كاهش فروش فروش سلاح به عربستان شد.
**نارضایتی دیپلمات ها
علاوه بر كنگره، دیپلمات های سابق آمریكایی نیز از ریاض دل خوشی ندارند و پیشنهاد تغییر رویه در مقابل عربستان را مطرح كرده اند. «وندی شرمن» معاون وزارت خارجه در امور سیاسی در دولت باراك اوباما رئیس جمهوری آمریكا به تارنمای مجله آتلانتیك گفت كه نباید اجازه داد این بحران به درازا بیانجامد زیرا در این صورت «كنترل روایت ها از دست خارج می شود.» وی افزود: «اكراه رئیس جمهوری در پرداختن به این موضوع به معنای آن است كه او در سمت اشتباه تاریخ ایستاده است.»
«كریستوفر هیل» سفیر اسبق آمریكا در عراق نیز گفت: «آمریكا نشان داده كه همه سیب های خاورمیانه ای خود را در سبد سعودی ها گذاشته است. این رویكرد در قبال یك متحد نزدیك بسیار مشكل ساز است.»
اظهارات كریستوفر هیل، درخواست شرمن برای كنترل كردن تاخت و تاز سعودی ها و كنترل اوضاع و همچنین فشارهای كنگره نشان دهنده تغییری بنیادین در نگاه سیاسیون آمریكا به سعودی هاست. ارتباط با عربستان منافع اقتصادی زیادی را به جیب ترامپ و سایر آمریكایی ها سرازیر كرده است اما هر گونه قصور واشنگتن در حل پرونده قاشقچی بار دیگر ادعاهای آمریكا درباره اشاعه حقوق بشر و اشكال گوناگون آزادی را بار دیگر زیر سوال می برد.
غرب به اشتباهات مكرر خود در حمایت بی چون و چرا از عربستان پی برده است و به پایان این حمایت ها یا دستكم محدود كردن آن می اندیشد. آمریكا و بسیاری از متحدانش امروز در برابر آزمونی قرار گرفته اند كه اگر نتوانند از آن سربلند خارج شوند وجهه آنها بار دیگر مخدوش خواهد شد.
شبك**9423**1908
تهران – ایرنا – شانزده روز پس از ناپدید شدن مشكوك «جمال خاشقچی» در كنسولگری عربستان در استانبول، اعضای كنگره تلاش می كنند تا سپر دفاعی ترامپ برای آل سعود را كه تنها مظنون پرونده این روزنامه نگار عربستانی است، بشكنند.