واقعيت اين است كه والدين با زبان قصه فقط به بچه ها آموزش نمي دهند بلكه به صورت ناخودآگاه به بچه ها مي گويند من تو را دوست دارم و به تو اهميت مي دهم.
«قدرت خدا»، «مرغ بافكر»، «كوكب خانم»، «كدو قل قله زن»، «سندباد و علي بابا»، «دخترك كبريت فروش» و... همه از بخشي از خاطرات مشترك كتابخواني و قصه هاي ما در دوران بزرگسالي هستند؛ خاطراتي كه هنوز هم به دنبال تصويرهاي نام آشنا از آن ها مي گرديم و اين يعني تاثيرگذاري قصه.
قصه هنري است كه هنرمند عاشق خودش را مي خواهد و قصه گويي، هنري است كه به كلمات جان مي بخشد و پيام هايي از مهرباني، پاكي، عشق، صلح، راستگويي، صداقت و امانتداري را نه فقط به روح و جسم كودكان،بلكه به جان بزرگترها هم مي بخشد.
هرچند مخاطبان اصلي قصه بيشتر كودكان و نوجوانان هستند اما قصه آرامش جان است براي بزرگترهايي كه مي توانند ساعتي را به دور از دغدغه هاي زندگي پاي قصه ها بنشينند و آرامش بگيرند.
حس همدلي و همراهي زيباترين حسي است كه انسان ها به هم هديه مي دهند والدين و كودكان نيز، تشنه اين احساس هستند.
وقتي پدر و مادر با هم يا به نوبت براي كودكشان قصه گويي كنند، هم بين خود زن و مرد همدلي و همراهي ايجاد مي شود و هم كودك از لحظات بودن در دامان والدين بهترين قدرت روحي را كسب مي كند.
قصه گويي بايد از سال هاي ابتداي زندگي براي كودك آغاز شود، زيرا قصه ها نقش پررنگي در پرورش فكر و خلاقيت كودكان دارند و اگر قصه گويي ريشه در فرهنگ بومي ايران داشته باشد، بر سرنوشت كودكان بسيار تاثيرگذار است.
استان هرمزگان كه از ديرباز به عنوان سرزمين قصه ها و داستان هاي شفاهي شناخته مي شود، يكشنبه 22 مهرماه امسال ميزبان بيست و يكمين جشنواره قصه گويي مرحله استاني با موضوع محوري «قصه زندگي من» بود.
اين جشنواره در سه بخش تخصصي(قصه گويي دختران و پسران 14تا 18 سال، زنان و مردان 18 سال به بالا و مادربزرگ ها و پدربزرگ ها )، عمومي و علمي به ترتيب قصه گويي، فيلم 90 ثانيه اي و مقاله نويسي برگزار شد.
محمد علي قويدل، پيشكسوت تئاتر هرمزگان متولد سال 1336 يكي از شركت كنندگان در اين جشنواره بود.
وي كه از 9 سالگي عضو كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان استان بوده در گفت و گو با خبرنگار ايرنا مي گويد: از سال هاي 46 از ميدان برق بندرعباس تا كانون به عشق كتابخواني پياده مي آمدم و علاقه زيادي به كتاب داشتم تا اين كه وارد عرصه نمايش شدم و ارتباطم با كانون كمتر شد اما كار خواندن قصه ها و خواندن رمان را ادامه دادم.
اين قصه گوي بيست و يكمين جشنواره استاني قصه گويي ادامه داد: براي نخستين بار در اين دوره از جشنواره شركت كردم و معتقدم مسوولان استان و رسانه ها بايد بيش تر بر روي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان و قصه گويي سرمايه گذاري كنند.
قويدل افزود: در مجموع افزون بر 700 قصه براي كودكان و 300قصه نيز براي بزرگسالان در صدا و سيماي مركز خليج فارس كار كردم.
وي مطالعه و داشتن اطلاعات و آگاهي را شرط نخست در توانمندي يك قصه گو دانست و افزود: آشنايي با فرهنگ عامه، بيان مناسب، داشتن اعتماد به نفس و خودباوري باعث افزايش توانمندي قصه گو مي شود.
اين بازيگر تئاتر درخصوص نفوذپذيري قصه در ذهن مخاطب، بيان داشت: در قصه گويي براي كودكان به دليل ويژگي متفاوت آن ها بايد از علم روان شناسي خاص كودكان استفاده شود.
قويدل با اشاره به اين كه زبان كودكان در قصه ها نبايد فراموش شود، گفت: در قصه گويي براي كودكان بايد از كلماتي لطيف و شيرين استفاده شود كه در فهم كودك بگنجد و از شنيدن آن لذت ببرد و احساس آرامش كند.
وي در خصوص تاثير بازي و حركت قصه گو در حين قصه گويي ابزار داشت: اثر حركت هاي نمايشي باعث ايجاد انگيزه در قصه گو شده و قصه نيز براي كودكان شيرين تر و لذت بخش تر مي شود.
اين بازيگر پيشكسوت عرصه تئاتر اضافه كرد: حركت و بازي در قصه گو نبايد زائد و بي هدف باشد بلكه قصه گو متناسب با قصه خود حركت هايي را بايد به نمايش بگذارد كه براي كودك جذاب و لذت بخش باشد.
قويدل گفت: آثار مكتوب در زمينه شعر و قصه گويي زياد دارم اما هنوز به مرحله چاپ نرسيده كه شامل 2 هزار صفحه اثر مكتوب در حوزه هاي شعر و قصه گويي است.
** اثرگذاري نصيحت در كودكان با زبان قصه بيشتر است
هدي كهوري نژاد ديگر بازيگر تئاتر و قصه گوي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي استان هرمزگان نيز معتقد است: اگر بتوان قصه را همانند بازي تئاتر حس و با آن همزاد پنداري كرد بيشتر به دل مخاطب مي نشيند.
وي با بيان اين كه اثرگذاري نصيحت در كودكان و نوجوانان با زبان قصه بيشتر است تا به صورت مستقيم؛ گفت: در قالب قصه مي توان درباره بدي ها و خوبي هايي كه در بطن جامعه وجود دارد بهتر به كودكان آگاهي داد.
بازيگر نمايش بي بي دريا در خصوص تكنيك هاي قصه گويي ابزار داشت: صدا به عنوان يكي از تكنيك هاي مهم در قصه گويي است و حس و هيجان هاي قصه را بهتر مي تواند به مخاطب انتقال دهد.
بازيگر فيلم «از همين خاك» خاطرنشان شد: قصه گويي و كار با كودكان را دوست دارم و چند نمايش نيز در همين حوزه از سال هاي 71 تاكنون بازي كرده ام.
**قصه گويي يك فن است
قصه گوي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي در هرمزگان گفت: قصه گويي يك فن است و قصه گو بايد داراي قدرت تخيل باشد.
بي بي فاطمه ساحلي زادگان در گفت و گو با ايرنا افزود: قصه گفتن براي كودكان را هميشه دوست داشتم و از 8 سالگي عضو كتابخانه كانون بودم.
وي بيان داشت: قصه گو علاوه بر شناخت كامل از مخاطبان خود، بايد داراي صداي خوب و تخيل وسيع به عنوان يكي ديگر از ويژگي ها و توانايي هاي يك قصه گو باشد.
اين قصه گو در خصوص تاثير بازي در حين قصه گويي گفت: با بازي قصه گو زياد موافق نيستم،البته نه اين كه قصه گو بي حركت باشد بلكه معتقدم از حركت هاي نمايشي بايد پرهيز كند.
** قصه گويي باعث تقويت قدرت تكلم كودكان مي شود
عضو مركز كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان ابوموسي نيز گفت: كار قصه گويي را با قصه هايي از زندگي امام خميني(ره) آغاز كردم و اين رشته را به دليل هيجان هايي كه دارد، دوست دارم.
مرضيه رييسي كه هم اكنون در پايه 11 تحصيل مي كند و كار قصه گويي را از كلاس هشتم آغاز كرده، افزود: قصه گويي را ابتدا با دكلمه خواني در برنامه هاي مناسبتي در سطح شهر آغاز كردم و با تلاش و علاقه زياد به قصه گويي توانستم در جشنواره ها و مسابقات قصه گويي نيز شركت كنم.
وي كه سابقه 2 سال حضور در جشنواره قصه گويي در استان هرمزگان دارد، معتقد است كه افزايش اعتماد به نفس و ايجاد ارتباط با اطرافيان از مزيت هاي قصه گويي و حضور در اين جشنواره هاست.
اين قصه گوي كودك و نوجوان، قصه گويي براي كودكان را باعث تقويت قدرت تكلم كودكان دانست و ادامه داد: به عنوان مثال برادر 9 ساله ام داراي لكنت زبان است اما با قصه گويي سطح رواني خواني اش بسيار تقويت شده است.
رييسي در خصوص اثر مطالعه در قصه گويي بيان داشت: قصه گويي يكي از ابزارهاي برگرفته از كتابخواني است كه از ديرباز در فرهنگ ما وجود داشته اما امروزه تبلت(رايانه دستي) و موبايل باعث كمرنگ شدن قصه گويي در خانواده ها شده است.
اين قصه گوي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي در هرمزگان افزود: چون بيشتر اوقات خاطرات روزانه ام را به صورت داستان مي نويسم، سعي مي كنم هميشه كودك درونم زنده و فعال باشد و بيشتر قصه هايي كه براي بچه ها بيان مي كنم جديد باشد.
مرضيه رييسي امسال با قصه «راسو و زاغ» در بيست و يكمين جشنواره استاني قصه گويي در استان هرمزگان در بخش دختران و پسران شركت كرد و پيام اصلي قصه وي نيز صداقت بود.
** قصه گو بايد كتابخوان فعالي باشد
منتخب بخش منطقه اي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي استان هرمزگان با بيان اينكه از لبخندهاي مخاطبان قصه هايم انرژي مي گيرم، معتقد است: از طريق قصه گويي خانوادگي مي توان آموزه هاي قرآني و زبان مادري و بومي را نيز به نسل هاي آينده منتقل كرد.
ياسمن عباسي كه از سال 92 در كانون پرورش فكري كودكان ميناب به شكل حرفه اي كار قصه گويي را براي كودكان و نوجوانان دنبال مي كند، گفت: قصه گويي را از پدر و مادرم ياد گرفتم كه در شب نشيني هاي خانوادگي قصه هاي قديمي ميناب را براي اهل خانه و همسايه ها تعريف مي كردند.
اين مدرس ادبيات و نمايش خلاق افزود: يك قصه گو بايد ابتدا به قصه گويي علاقه مند باشد و وقتي قصه را تعريف مي كند، با جان و دل وارد دنياي آن قصه شود و ماجراها و حس و حال آن قصه را به مخاطبان منتقل كند.
عباسي كه خود در حوزه شعر و داستان نيز فعال است، بيان داشت: يك قصه گو بايد كتاب خوان توانمند و فعالي باشد و قصه هاي زيادي در حافظه خود ذخيره كند.
وي ادامه داد: قصه گو بايد بتواند قصه هايي را كه با ويژگي هاي عاطفي خودش متناسب است بشناسد تا بتواند قصه گويي خود را به خوبي اجرا كند.
** قصه گوي خوب با كودكان كودك مي شود
اين استاد ادبيات فارسي گفت: يك قصه گوي خوب بايد بتواند با كودكان كودك شود و بين قصه خودش و دنياي روحي كودكان ارتباط عاطفي ايجاد كرده و همراه با شنوندگان قصه در دنياي شيرين قصه ها زندگي كند و به گردش برود.
عباسي در خصوص باورپذيري قصه از سوي مخاطبان ابراز داشت: يك قصه گو براي اين كه قصه هايش باورپذير و دلنشين باشد بايد فعالانه قصه گويي كند و از حالت جسم و جان خود نهايت استفاده را ببرد يا گاهي ابزارهايي را وارد قصه كند تا جهان قصه براي كودكان ملموس تر شود.
اين قصه گوي مينابي گفت: ابزار قصه گويي بايد طوري باشد كه روند تخيل كودك را به هم نزند و به كودك اجازه خيال بافي و لذت و هيجان بدهد.
به گفته وي، تعريف كردن قصه با بازي به ويژه براي كودكان قبل از دبستان بسيار جذاب و هيجان انگيز است و چون حس خوبي را در وجود كودكان خلق مي كند بهتر است براي اين گروه سني قصه ها را بازي همراه كرد.
عباسي ادامه داد: قصه هايي بايد براي كودكان تعريف كرد كه بخش هاي تكرار شونده دارد تا كودكان به راحتي از طريق تكرار حركات بازي درون قصه غرق شوند.
منتخب بخش منطقه اي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي افزود: گنجاندن بازي در قصه، داستان را در ذهن كودكان ماندگارتر مي كند و نيز تعامل بين آنان با قصه گو و دنياي قصه جذاب تر مي شود.
وي گفت: قصه گويي والدين براي كودكان باعث همراهي آنان با كودكان مي شود و اين همراهي حس اطمينان، امنيت، شادي و آرام خاطر را به دنبال دارد.
** قصه گو بايد روانشناس خوب باشد
مجري و نويسنده راديو و تلويزيون مركز خليج فارس نيز گفت: بازي و نمايش در قصه ها بايد براساس قصه در نظر گرفت، زيرا شناخت گروه مخاطب در بازي و اجراي آن مهم است و به طور يقين كودكان با بازي بيشتر از قصه ها لذت مي برند.
هانيه هادي نژاد كه از 8 سالگي نمايش و داستان نويسي را در بندر انزلي آغاز كرده است، مي گويد: يك قصه گوي حوزه كودك در وهله اول بايد شناخت خوبي از كودكان و گروه مخاطب خود داشته باشد و نوع مطالعه كتاب و قلم نويسنده را براي مخاطب مورد نظر در قصه تشخيص بدهد.
وي ابزار داشت: همه اينها زماني به وجود مي آيد كه قصه گو يك روانشناس خوب باشد، زيرا گاهي قصه گو، قصه گويي مي كند اما حواسش به كودكاني كه در يك لحظه ارتباطش با قصه گو قطع مي شود، نيست و اين باعث نارضايتي مخاطب و ضربه به كار قصه گويي مي شود.
قصه گوي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي در هرمزگان در خصوص تكنيك هاي قصه گويي و نفوذپذيري قصه در كودكان گفت: اگر بيان خوب را در كنار آرامش به عنوان گام اول در نظر بگيريم، مطالعه كتاب هايي در مورد ساختار و تكنيك قصه گويي بسيار كمك كننده است.
هادي نژاد با بيان اين كه خلاقيت در بيان يك قصه تكراري از ابتدا يك اتفاق جديد مي سازد، افزود: خلاقيت را بايد با ابزارهاي ساده و حتي بدون ابزار به وجود آورد و تقويت كرد.
** قصه گويي قدرت خطرپذيري كودكان را افزايش مي دهد
يك روان شناس خانواده در هرمزگان نيز گفت: قصه گفتن يا خواندن كتاب براي كودكان يكي از بهترين راه هاي گذراندن وقت با آن هاست باعث افزايش قدرت خطرپذيري كودكان و امنيت و آرامش آنها مي شود.
مهدي طاهري در اين گفت و گو، مناسب سازي شرايط مكاني و زماني، رسا و شمرده خواندن قصه و استفاده از مشاركت كودك در قصه گويي را از ويژگي هاي كتاب خواني و قصه گويي عنوان كرد.
وي گفت: به طور معمول قهرمان قصه ها براي كودكان جذاب بوده و مشتاق هستند مانند قهرمانان قصه ها رفتار كنند، لباس بپوشند يا صحبت كنند بنابراين هرچه سن كودك پايين تر باشد از لحاظ تفكر و شناخت عيني تر است و خيال و واقعيت را كمتر از هم تفكيك مي كند از اين رو قهرمان داستان را واقعي تر پنداشته و آن را باور مي كند.
طاهري اظهار داشت: قصه گويي براي كودكان نه تنها حس دوستي و صميميت والدين با كودك را افزايش مي دهد، بلكه به رشد ذهني و گسترده شدن دايره واژگان او نيز كمك مي كند و به همين دليل بهتر است از سال هاي ابتداي زندگي براي كودك آغاز شود.
اين روان شناس خانواده هم چنين از مزيت هاي قصه گويي اعضاي خانواده با كودكان به گسترش فرهنگ مطالعه در نهاد خانواده و كنترل نامحسوس تربيت فرزندانشان اشاره كرد.
وي دومين مزيت قصه گويي در خانواده ها را تقويت شجاعت، حس نوع دوستي و بُعد اجتماعي و ديني كودك دانست.
**راهيابي 5 قصه گو از هرمزگان به بخش منطقه اي بيست و يكمين جشنواره قصه گويي
بيست و يكمين جشنواره قصه گويي استان هرمزگان يكشنبه شب 22 مهرماه درحالي به كار خود پايان داد كه براساس راي هيات داوران بيست و يكمين مسابقه قصه گويي هرمزگان، پنج نفر به بخش منطقه اي اين جشنواره راه يافتند.
در اين دوره از جشنواره از بين 11 نفر برگزيده عفت تفضلي، ياسمن عباسي، فاطمه غفاري سروستاني، آناهيتا محلفي و شادي آزاد بشمني به عنوان برگزيدگان منطقه اي به استان كرمان معرفي شدند.
بي بي فاطمه ساحلي زادگان، هدي كهوري نژاد و عبدالرسول معيني در بخش پدر بزرگ ها و مادربزرگ ها به عنوان نفرات برگزيده استاني براي رقابت در بخش ملي انتخاب شدند.
در بخش استاني اين جشنواره دختران و پسران نيز لنا علوي، زهرا فرزين نسب و مبينا جعفري انتخاب و معرفي شدند.
در اين دوره از جشنواره قصه گويي كه با رقابت تنگاتنگ بين 38 نفر از قصه گويان در بخش هاي مختلف «مردان و زنان»، «دختران و پسران »، «پدربزرگ ها و مادربزرگ ها» برگزار شد، نفرات برگزيده در بخش منطقه اي آذرماه در استان كرمان با هم رقابت مي كنند و برگزيدگان به بخش بين المللي كه با همزمان با شب يلدا در تهران برگزار مي شود، راه مي يابند.
براساس اين گزارش در اين دوره از جشنواره عفت تفضلي با قصه «ماهي كوچولو» در بخش زنان و مردان، ياسمن عباسي با قصه «پيچ پيچي نخودچي» در بخش زنان و مردان، بي بي فاطمه ساحلي زادگان با قصه«روزي» در بخش پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، آناهيتا محلفي با قصه«يه آرزو تو قلبشه» در بخش زنان و مردان و زهرا فرزين نسب با قصه «نمكي» در بخش دختران و پسران شركت كرده بودند.
لنا علوي با قصه «بز و ميش»، زهرا فرزين نسب«نمكي» و مبينا جعفري با قصه «كلوچه خوشمزه» به اين جشنواره آمده بود.
هم چنين عبدالرسول معيني و هدي كهوري نژاد با قصه هاي «كلو و ملو» و «اگر اين چوب مال من بود» در اين دوره از جشنواره شركت كرده بودند.
فاطمه غفاري سروستاني با «آدم كوچولوي شجاع» و شادي آزاد بشمني با «دوستي خورشيد با فلفل هاي رنگي» نيز در بخش زنان و مردان وارد اين دوره از جشنواره شدند.
داوري جشنواره بيست و يكمين مسابقه قصه گويي استان هرمزگان را محمد سايباني، مجيد ذاكري و عاطفه مسجدي برعهده داشتند.
گزارش از فرنگيس حمزه يي
9887/2094
بندرعباس - ايرنا- قصه گويي والدين باعث همراهي آنان با كودكان مي شود و اين همراهي حس اطمينان، امنيت، شادي و آرامش خاطر را به دنبال دارد.
