به گزارش ایرنا، در حال حاضر مناطق مختلف استان اردبیل با كمبود آب مواجه شده و حتی در برخی روستا ها و قشلاق های عشایری آبرسانی به صورت سیار انجام گرفته كه دلیل اصلی آن به مصرف بی رویه آب بر می گردد.
در برخی از روستا ها انشعاب و استفاده غیر مجاز سبب كمبود آب شده و در برخی شهرها نیز كسبه ، بازاریان ، نمایشگاه های اتومبیل ، كارواش ها و شهروندان در مصرف آب اسراف كرده و موجب تنش آبی در استان شده اند.
گزارش ها از ذخایر پشت سدهای استان نیز وضعیت مطلوبی را نشان نمی دهد، هم اكنون سدهای یامچی در شهرستان نیر و سبلان در شهرستان مشگین شهر با كاهش آب مواجه هستند.
دلیل اصلی كسری مخازن سدها برداشت بیش از حد و در برخی مواقع 80 درصد بیشتر از ظرفیت برداشت با هدف تامین مصارف آب آشامیدنی و تنیز كشاورزی می باشد.
در این حال مناطق شمالی این استان نیز به رغم دارا بودن بارش مناسب، همچنان نیازمند آب بوده و منابع آبی حوضه آبریز' ساری قمیش' كه با مساحتی در حدود 87 هزار و 49 هكتار، بخش هایی ازشهرستان های گرمی و بیله سوار مغان در شمال این استان را شامل می شود حدود 12 میلیون مترمكعب كمبود آب دارد.
علی دولتی‌مهر مدیركل سازمان هواشناسی استان اردبیل گفت: هم‌اكنون جایگاه استان از نظر میزان بارش، رتبه چهارم كشوری است و با این برآورد اردبیل به عنوان چهارمین استان خشك، نیمه خشك و با بارش كم شناخته می‌شود.
وی با بیان اینكه میزان بارندگی‌ها در سطح كشور بیش از 26 درصد كاهش را نشان می‌دهد، افزود: استان سیستان و بلوچستان در رتبه نخست كاهش بارندگی و استان اردبیل هم در رتبه چهارم قرار دارد.
وی اضافه كرد: اردبیل در حال‌حاضر با كمبود آب مواجه بوده و در صورت نبود بارش های كافی و صرفه‌جویی در حوزه‌های مختلف كشاورزی، خانگی و صنعتی تداوم خشكسالی دور از انتظار نیست.
پیمان دیرین كارشناس كشاورزی می گوید: استان اردبیل همچنان در زمینه منابع آب در مرز خطر و ورود به بحران قرار داشته و ضروری است كه با صرفه جویی و مدیریت مصرف آب از این وضعیت خطرناك رهایی یابد.
وی افزود: هنوز در زمینه ذخایر آب در پشت سدها تصویری مبهم و نه چندان دلگرم كننده وجود دارد و این درحالی است كه در زمینه منابع زیر زمینی استان اردبیل در وضعیت نامطلوب قرار گرفته و دشت آن در زمره مناطق ممنوعه بشمار می رود.
دیرین اضافه كرد: مصرف بی رویه و غیر علمی از منابع آبی بویژه در بخش كشاورزی حجم زیادی از آب را هدر داده و از ذخایر آن می كاهد.
اصغر سلیمان زاده مدیرعامل شركت آب منطقه ای اردیبل هم در این باره گفت: با وجود خشكسالی چند سال اخیر و كاهش منابع، مصرف بی رویه آب در این استان نگران كننده است.
وی با تاكید بر ضرورت صرفه جویی و مصرف بهینه آب افزود: وزارت جهاد كشاورزی و وزارت نیرو در زمینه آبیاری تحت فشار و قطره ای اقدامات خوبی را انجام داده اند و امید است با صرفه جویی 25 درصدی مشكلات آب شرب و صنعتی برطرف شود.
سلیمان زاده با بیان اینكه دشت اردبیل با كمبود آب زیر زمینی مواجه است، افزود: مصرف آب در این دشت آنقدر زیاد بوده كه سهم آب 5 سال آینده را نیز شامل می شود.
او اضافه كرد: دشت‌های منطقه به خاطر مصرف بی‌رویه در بخش كشاورزی آسیب جدی دیده اما دولت با اجرای طرح تعادل بخشی توانسته تا حدی جلوی این مشكل را بگیرد.
مدیر عامل شركت آب منطقه‌ای اردبیل با اشاره به اینكه 92 درصد آب‌های منطقه در بخش كشاورزی مصرف می‌شود، ادامه داد: سهم مصرف شهری آب كمتر از 8 درصد می باشد اما هر دو بخش نیازمند اصلاح شیوه مصرف است.
یحیی سیف اللهی سرپرست شركت آب و فاضلاب شهری استان اردبیل هم گفت: تولید سالانه آب شرب سالم و بهداشتی در استان اردبیل 80 میلیون متر مكعب و مصرف آب در طول سال حداكثر 60 میلیون متر مكعب در بخش های مختلف خانگی ، تجاری و صنعتی می باشد.
وی با بیان اینكه اردبیل جز استان های سردسیر كشور محسوب شده و میانگین مصرف آب شرب در این استان نسبت به سایر استان ها پایین است، افزود: با این حال مصرف آب در این استان بیشتر از استانداردهای تعریف شده در الگوی مصرف آب شرب است.
به گفته او ، برغم افزایش بی سابقه دمای هوا و افزایش مصرف آب در هفت ماه امسال به جز شهر عنبران ، مشكلی در تامین آب شرب مصرفی شهرهای مختلف استان بوجود نیامد.
** چه باید كرد
كارشناسان می گویند: عوامل متعددی سبب كمبود آب در استان اردبیل شده كه از جمله آن می توان به كاهش محسوس بارش ها در سال های اخیر، برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی، حفر چاه های غیرمجاز، برداشت های اضافه از چاه ها برای مصرف در كشاورزی و فقدان صرفه جویی در مصرف اشاره كرد.
این كارشناسان معتقدند: برای حفظ و افزایش ذخیره آب در پشت سدها و نیز منابع زیرزمینی، تغییر الگوی كشت، تغییر روش آبیاری، استفاده از گونه های كشاورزی كم مصرف آب، آبیاری قطره ای وتحت فشار برای افزایش راندمان آبیاری اقدامی ضروری است.
این كارشناسان تاكید دارند كه مهمترین عامل در مقابله با این مشكل فرهنگ سازی و نهادینه كردن آن در لایه های مختلف اجتماعی است ضمن اینكه دستگاههای مسئول نیز می بایست اقدام های مقابله ای خود را افزایش دهند.
دیرین، یكپارچه سازی اراضی، كشت گلخانه ای وتوسعه گلخانه های صنعتی وكشاورزری در كاهش سهم آب كشاورزی را موثردانست و بیان كرد: در صورت اعمال این اقدامات می توان سهم آب كشاورزی را كاهش وسهم آب صنعتی را افزایش داد .
مدیر عامل شركت آب منطقه‌ای اردبیل نیز با بیان اینكه مدیریت مصرف آب در استان ضروری است، گفت: فرهنگ سازی در زمینه اصلاح الگوی مصرف آب یكی از راهكارهای مقابله با مشكل كم آبی می باشد.
سلیمان زاده افزود: با فرهنگ سازی مصرف بهینه آب در مدارس و بین دانش‌آموزان و تسری آن به خانواده ها می توان گامی مهمی در این زمینه برداشت.
وی افزود: رسانه ها از جمله تلویزیون نیز در این زمینه وظیفه مهمی بردوش داشته و تولید و پخش برنامه های تاثیرگذار در زمینه مصرف بی رویه آب و نتایج فاجعه آور آن و نیز ضرورت صرفه جویی ضروری است.
وی همچنین بر مهار و مقابله با حفر چاه های غیر مجازو جلوگیری از روند كاهشی سفره های زیرزمینی نیز تاكید كرد و افزود: این شركت در این زمینه گام های خوبی برداشته است.
سیف اللهی سرپرست فاضلاب شهری استان اردبیل نیز گفت: امسال نرخ آب بهای مصارف خانگی ، تجاری و صنعتی آب شرب با هدف جلوگیری از مصرف بیشتر آب در استان چهار درصد افزایش یافته است .
وی بیان كرد: برای پیشگیری از مصرف زیاد و فرهنگ سازی برای استفاده بهینه آب شرب علاوه بر افزایش سطح جرایم اعمال شده در بخش اداری، جرایم مربوط به مصرف مازاد بر شاخص های تعیین شده برای مدارسی كه الگوی مصرف را رعایت نكنند نیز اعمال خواهد شد.
رضا كریمی ، نایب رییس كمیسیون كشاورزی مجلس و نماینده مردم شهرستان های اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی گفت: كمبود شدید منابع آبی در حال حاضر مهم ترین دغدغه در دشت اردبیل است كه این موضوع بیشتر به بخش كشاورزی مربوط می‌شود و نیاز است در این زمینه با استفاده از روش‌های جایگزین آبیاری نوین و روش های جدید، مشكلات موجود در این زمینه را برطرف كنیم.
وی معتقد است كه تغییر الگوی كشت محصولات كشاورزی راهكاری اساسی برای مقابله با كمبود آب است.
او گفت: مصرف بی‌رویه آب در بخش كشاورزی سبب افت آب‌های زیرزمینی شده و به همین دلیل نیاز است تمام دستگاه ها و مسئولان اجرایی با تعامل و همكاری های همه جانبه در راستای حل این مشكلات گام بردارند.
كریمی بیان كرد: تلاش بر این است كه با الگوسازی و فرهنگ صحیح مصرف آب در راستای برطرف كردن مشكلات موجود گام برداریم.
وی اضافه كرد: انتظار می رود تمامی نهادها در تحقق برنامه‌های مدیریت منابع آبی همكاری كنند تا بتوانیم از این طریق كمبود منابع آبی را برطرف كرده و با بحران كم آبی مقابله كنیم چرا كه این موضوع برای ما از اهمیت بسزایی برخوردار است و اگر مورد بی‌توجهی قرار گیرد عواقب جبران ناپذیری به بار می‌آورد.
وی همچنین بر تغییر شیوه كشت و نیز جایگزینی محصولات با نیاز آبی كم در استان تاكید كرد.
7110/6016
اردبیل- ایرنا- كاهش بارش و خشكسالی های ادامه دار در استان اردبیل همچنان میدان داری می كند و این وضعیت نامناسب در حالی است كه شهروندان استان دانسته و ندانسته هر روز بر دامنه مصرف بی رویه خود در زمینه شرب و كشاورزی می افزایند.