به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، 13 آبان های سرنوشت ساز در دوره معاصر را می توان به سه برهه پیش از انقلاب اسلامی، در بحبوحه انقلاب و پس از آن تقسیم كرد.
**13 آبان 1343 ؛ تبعید امام خمینی(ره) به تركیه
نخستین 13 آبان سرنوشت ساز به سال 1343 و زمانی كه حضرت آیت الله خمینی (ره ) توسط محمدرضا پهلوی به تركیه تبعید شد باز می گردد.
حضرت آیت الله خمینی (ره) كه فعالیت های انقلابی و ضد رژیم خود را از سنین جوانی آغاز كرده و بارها به خاطر آن مورد بازخواست و تهدید قرار گرفته بود در تاریخ 4 آبان 1343 كه مصادف با تولد محمدرضا پهلوی و همچنین ولادت حضرت فاطمه(س) بود، در منزل خویش در شهر قم به ایراد سخرانی و صحبت درباره لایحه كاپیتولاسیون برای مردم پرداخت. اگرچه شاه از طریق نماینده ای كه فرستاده بود خاطر نشان كرده بود كه ایشان راجع به آمریكا و اسرائیل و همچنین علیه شخص اول مملكت صحبت نكنند اما حضرت امام(ره) بدون اعتنا به این نكات به ایراد سخنرانی پرداختند و به از دست رفتن عزت و عظمت ایران و ارتش اشاره و در سخنانی تند مفاد كاپیتولاسیون را مصداق پست بودن ایران و ایرانی نسبت به سگ های آمریكایی دانستند و دست به دامان علمای نجف و قم در بررسی و لزوم توجه به این شرایط شدند.
این سخنان باعث خشم محمدرضاپهلوی و تغییر رویه برخورد با حضرت آیت الله خمینی(ره) شد بنحوی كه در ساعاتی ابتدایی صبح روز چهارشنبه 13 آبان 1343 ایشان را دستگیر و مستقیما به فردوگاه مهرآباد فرستادند؛ جایی كه با یك فروند هواپیمای نظامی حضرت امام(ره) را به آنكارا منتقل كردند.
**13 آبان 1357 ؛ روز دانش آموز
دومین 13 آبان سرنوشت ساز به سال 1357 باز می گردد، روزی كه تنها سه ماه پیش از تغییر حكومت، شلیك گلوله به دانش آموزانی كه در اعتراض به حكومت محمدرضا پهلوی در محوطه دانشگاه تهران جمع شده بودند، منجر به كشته شدن 56 نفر و مجروح شدن تعداد زیادی از تجمع كنندگان كه شامل مردمی به جز دانش آموزان نیز بودند، گردید.
این روز كه در تاریخ ایران با نام «جعفر شریف امامی» و «دولت آشتی ملی» كه او ایجاد كرد در آن برهه تاریخی پیوند خورده است. در این اتفاق به دلیل بسته بودن درهای دانشگاه تهران، امكان فرار دانش آموزان كاهش و تعداد كشته شدگانشان افزایش یافت. حركت ناجوانمردانه ای كه خشم و انزجار عمومی را بیش از پیش برانگیخت و به نقطه عطفی در حركت مردمی به سمت انقلاب بدل گردید این اتفاق بعد از جمعه 17 شهریور 1357 یا همان جمعه سیاه كه یكی دیگر از اقدامات منفور دولت شریف امامی بود به دومین لكه ننگ دولت آشتی ملی و حكمت محمدرضا پهلوی تبدیل گشت.
این روز بعدها و در تاریخ 16 بهمن 57 در تاریخ جمهوری اسلامی به روز دانش آموز تغییر نام داد و بعد از آن در تقویم رسمی به همین نام ثبت گردید.
*13 آبان 1358 ؛ تسخیر لانه جاسوسی
یكی از بحث برانگیزترین و جنجالی ترین اتفاقات سیاسی ایران پس از انقلاب اسلامی در روز13 آبان 1358 و در كمتر از یكسال از سالگرد انقلاب اسلامی رقم خورد.
بر این اساس، 13 آبان 1358 كه در ادبیات ایران روز تسخیر لانه جاسوسی و در ادبیات خارج از ایران به بحران گروگانگیری در ایران مشهور است، روزی بود كه تعدادی از فعالان دانشجویی اسلامی و مشهور به دانشجویان پیرو خط امام، به سفارت آمریكا در ایران حمله كردند و 66 دیپلمات این كشور را گروگان گرفتند. گروگان هایی در حبس 444 روزه كه در نهایت با قرارداد الجزایر آزاد شدند، به یكی از مباحثات پرمناقشه برای آمریكا و ایران بدل شد و رابطه این دو كشور را برای همه ساله ای بعد تحت تاثیر آنچه كه جاسوسی این دیپلمات ها برای آمریكا در ایران خوانده شد، قرار دادند.
**13 آبان 1397 ؛ همدلی و همبستگی ملی در برابر استكبار
با گذشت 40 سال از حادثه ی تسخیر لانه جاسوسی آمریكا در تهران، كشته شدن دانش آموزان توسط حكومت دست نشانده آمریكایی و تبعید حضرت امام(زه ) به دلیل اعتراض به كاپیتولاسیون یا لایحه حمایتی آمریكاییان در ایران، آمریكا با بازگرداندن تحریم ها علیه ایران و همچنین افزایش آنها در حیطه بین الملل، نشان داد كه هنوز 13 آبان های خصومت آمریكایی علیه ایران به پایان نرسیده است.
مذاكراتی طولانی كه از میانه ریاست جمهوری «حسن روحانی» در ایران و «باراك اوباما» در آمریكا با نام توافق جامع و نهایی هسته‌ای وین یا برنامه جامع اقدام مشترك یا برجام ، در تاریخ 23 تیر 1394 آغاز گردید و پس از بازبینی های نهایی در سه مرحله، در نهایت یكشنبه 26 مهر 1394 مورد پذیرش واقع شد و در تاریخ شنبه 26 دی 1394 به اجرا درآمد؛ اگرچه باعث خوشحالی مردم ایران بابت روند رو به بهبود اوضاع اقتصادی و همچنین گامی مثبت در جهت آرامش و صلح جهانی تلقی گردید اما پس از اتمام دوران ریاست جمهوری باراك اوباما و روی كار آمدن «دونالد ترامپ» نادیده گرفته شد و ترامپ در 18 اردیبهشت 1397 از این توافق خارج و بازگشت به تحریم های سابق را وعده داد.
وعده هایی كه به آنها عمل كرد و تحریم هایی كه علیه ایران اعمال شده است و البته همزمانی آن با 13 های آبان كه جلوه گری ضربات مستقیم آمریكایی ها علیه ایران در همیشه تاریخ بوده اند و در نوع قابل توجه است.
تحریم های آمریكا علیه ایران سابقه ای 40 ساله دارد و 10 روز پس از انقلاب اسلامی از جانب «جیمی كارتر» رئیس جمهور وقت اعمال شد كه در آن زمان و با نام تهدید ایران علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد آمریكا همه دارایی ها و منافع تحت مالكیت ایران در كشور را مسدود كردند.
در تمام این سالها آمریكا به عنوان كشوری كه نه مرز مشترك و نه فاصله جغرافیایی اندكی با ایران دارد همیشه به بهانه منافع خود، تهدید امنیت ملی از جانب ایران و اخیرا با نام صلح جهانی، صلح و آرامش منطقه را به هم زده است. آرامش ما را به بهانه آرامش جهان گرفته است اما در همیشه تاریخ محكوم بوده است. كشوری كه تاكنون با تحریم هاش نتیجه مطلوبش را نگرفته و به رغم سختی ها و سنگ اندازی هایی كه برای ایران و در عرصه بین المللی ایجاد كرده است اما همچنان به دنبال بیشتر ضربه زدن است. حركتی كه تاریخ گواه شكست و عدم موفقت آن است.
این همزمانی با 13 آبان را باید به فال نیك گرفت كه در راستای توطئه های همواره و همیشگی این كشور، ایران توانسته است تا به موقع ضربات را شناخته و برایشان چاره جویی كند. ضرباتی كه آمریكا هرگز نتوانسته نتیجه مطلوبش را در ایران بگیرد و به نظر می رسد كه تنها روسیاهی این زغال برایشان خواهد ماند.
پژوهشم**س-ب**1552
تهران- ایرنا- روز 13 آبان، در تاریخ معاصر ایران از روزهای سرنوشت ساز و اثر گذار بوده و مرور تقویم هر ساله یادآور دانش آموزانی است كه در برابر استبداد و دانشجویانی كه در مقابل استكبار ایستادند.
