100 فیلم برتر تاریخ سینما با آثاری از فرهادی و كیارستمی

به گزارش روز سه شنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، سینما به عنوان یكی از جذاب‌ترین و در عین حال پیچیده‌ترین اشكال هنری تولید بشر، هرچند در قیاس با دیگر گونه‌های هنری از عمر كوتاهی برخوردار است اما در همین بازه زمانی 123 ساله (اختراع سینماتوگراف در سال 1895 میلادی به عنوان مبدا آغاز تاریخ سینما) چه در زمینه جریان‌سازی فرهنگی و چه در تولید آثار ماندگار در خیل فعالیت‌های هنری همواره پیش قراول هنر مدرن به شمار می‌آید.
بر همین اساس است كه با مرور تاریخ بیش از 120 ساله سینما با آثار متعددی از كارگردانان بزرگ و سرشناس جهان برخورد می‌كنیم كه هر یك از آنها آغاز كننده مكتبی جدید و گشاینده شیوه‌ای نو، بدیع و تازه در نگرش به موضوعات و مفاهیم هنری از دید هنرمندان خلاق خود بودند.
سینما در یك قرن اخیر همواره خود را به عنوان فرمانده جنبش‌های هنری ثابت كرده است و بر همین اساس در یك نظرسنجی هنری، 209 منتقد و متخصص سینمایی از 43 كشور جهان گرد هم آمدند تا این بار دست به معرفی 100 فیلم برتر غیر انگلیسی زبان تاریخ سینما بزنند.
دلیل این طرح این نكته است كه در خیل آثار تولید شده تاریخ سینما فیلم های متعددی بودند كه به دلیل نبودن صنعت ترجمه و دوبله به زبان‌های مختلف در طی دهه‌های میانی قرن بیستم مجالی برای ظهور و بروز مانند فیلم‌های انگلیسی‌زبان نداشته‌اند. از سوی دیگر با قدرت گرفتن سینمای آسیا، چه آسیای شرقی و چه غرب آسیا در طی چهار پنج دهه اخیر، نسل جدیدی از سینماگران پای به عرصه وجود گذاشتند كه نگاه آنها و همچنین استفاده كردن از زبان بومی كشورهای خود باعث متكثر شدن شاخه‌های درخت تناور سینما شده است.
برهمین اساس، این بار منتقدان و كارشناسان متخصص حوزه سینمایی با محور قرار دادن آثار سینمایی غیرانگلیسی‌زبان دست به معرفی 100 فیلم برتر تاریخ سینما زدند كه در این میان سینمای ایران نیز با نمایندگان شاخص و چهره‌های شناخته شده خود در عرصه بین‌المللی جایی در رتبه‌های لیست 100 فیلم برتر غیرانگلیسی‌زبان تاریخ سینما به خود اختصاص داده است.
این نظرسنجی كه از سوی رسانه خبری بی بی سی صورت گرفته است به 209 منتقد اجازه انتخاب فهرستی از 10 فیلم مورد علاقه خود داده است و در انتها با جمع‌آوری امتیازهای منتقدان دست به انتشار رتبه‌های یك تا صد، میان برترین آثار غیرانگلیسی زبان تاریخ سینما زده است.

** پیشتازی سینمای فرانسه، طبق پیش‎‌بینی‌ها
با نهایی شدن این فهرست مشخص شد كه در این لیست آثار 67 كارگردان از 24 كشور با 19 زبان مختلف جای گرفتند كه در این میان فیلم‌های سینمایی متنوعی را می‌توان رصد كرد.
مطابق انتظار و آنگونه كه پیش از نهایی شدن این لیست نیز به نظر می‌رسید كشور فرانسه و هنرمندان سینمای فرانسه كه همواره جزو مكتب داران و پرچمداران توسعه نگرش‌های هنری در خلق آثار ماندگار در هنر هفتم به شمار می‌رفتند، بیشترین آثار را در میان صد فیلم برتر غیرانگلیسی زبان تاریخ سینما به خود اختصاص دادند.
در حقیقت 27 فیلم از میان لیست فیلم‌های معرفی شده توسط هنرمندان فرانسوی تولید شده است. بعد از فرانسه، كشور چین با نمایندگانی از چین، هنگ كنگ و تایوان توانسته است با 12 فیلم رتبه دوم را در میان 100 فیلم معرفی شده به خود اختصاص دهد و در نهایت ایتالیا و ژاپن نیز با 11 اثر سینمایی در این لیست حضور دارند.

** جایگاه نخست در اختیار آكیرو كوروساوا
یكی از نكات قابل توجه در معرفی این لیست حضور پررنگ سینمای آسیای شرقی با 25 اثر در فهرست 100 فیلم غیرانگلیسی‌زبان برتر تاریخ سینماست، كه در حقیقت یك چهارم از آثار این لیست را به خود اختصاص داده است.
بر اساس این آمار، كشور ژاپن با 11 فیلم، چین با شش اثر سینمایی، تایوان با چهار، هنگ كنگ با سه و كره جنوبی با چهار فیلم، 25 فیلم كارگردانان آسیای جنوب شرقی این فهرست را از آن خود كرده‌اند.
ذكر این نكته خالی از لطف نیست كه رتبه شماره یك لیست 100 فیلم برتر غیرانگلیسی‌زبان تاریخ سینما، متعلق به فیلم «هفت سامورایی» ساخته «آكیرو كوروساوا» كارگردان ژاپنی، افسانه ای و بزرگ سینمای جهان و آسیا است. این اثر در میان آرای 209 كارشناس و منتقد متخصص سینمایی رتبه نخست لیست را به خود اختصاص داده است.

** حضور كمرنگ سینماگران زن
نكته برجسته دیگر در معرفی این لیست حضور تنها چهار فیلم از ساخته‌های كارگردان زن است و 96 فیلم انتخاب شده دیگر توسط سینماگران مرد تولید شده است. این در شرایطی است كه جامعه آماری 45 درصدی از 209 منتقد و كارشناس متخصص سینما كه در تهیه این فهرست مشاركت داشته اند را بانوان به خود اختصاص داده بودند.

** فرهادی و كیارستمی، افتخار سینمای ایران
یكی از اصلی‌ترین دلایلی كه انتخاب 100 فیلم برتر غیرانگلیسی زبان تاریخ سینما می تواند برای مخاطبان ایرانی حایز اهمیت باشد، حضور چهار فیلم از ساخته‌های دو نماینده سینماگر كشورمان در این فهرست است.
رتبه بیست و یكم فهرست به فیلم «جدایی نادر از سیمین» ساخته اصغر فرهادی است كه جایزه اسكار را نیز از آن خود كرد و رتبه‌های 39، 94 و 97 این لیست نیز به ترتیب به فیلم‌های «كلوزآپ»، «خانه دوست كجاست» و «طعم گیلاس» از ساخته‌های زنده نام عباس كیارستمی اختصاص دارد.

** نگاه آماری
از میان 67 كارگردان حاضر در این لیست، دو كارگردان هر كدام با پنج فیلم از لحاظ آماری بیشترین تعداد اثر سینمایی در لیست را به خود اختصاص داده اند؛ «اینگمار برگمن» كارگردان مولف و جریان‌ساز فقید سوئدی با آثاری چون «پرسونا» (1966)؛ «فانی و اسكندر» (1982)؛ «مهر هفتم» (1957)؛ « توت فرنگی‌های وحشی» (1957) و «صحنه‌هایی از یك ازدواج» (1973) و دومی «لوییس بونوئل» كارگردان شهیر، صاحب سبك اسپانیایی و بنیانگذار مكتب سوررئالیسم در سینما كه با آثاری چون «ویریدیانا» (1961)؛ «ملك‌الموت» (1962)؛ «زیبای روز» (1967)؛ «فراموش‌شدگان» (1950) و «جذابیت پنهان بورژوازی» (1972).
همچنین در این فهرست دو كارگردان هر كدام با چهار عنوان فیلم در رتبه بعدی ركورداران لیست 100 فیلم برتر غیرانگلیسی‌زبان تاریخ سینما قرار دارند. نخست «فدریكو فلینی» كارگردان نامدار و جریان‌ساز سینمای نئورئالیسم ایتالیا با آثاری مانند «هشت و نیم» (1963)؛ «زندگی شیرین» (1960)؛ «جاده» (1954) و «شب‌های كابیریا» (1957) و دیگری «آندری تاركوفسكی» كارگردان بزرگ روسی و صاحب لقب «شاعر سینمای جهان» كه با فیلم هایی چون «آینه» (1974)؛ «آندری روبلوف» (1966)؛ «استاكر» (1979) و «سولاریس» (1972) در این فهرست قرار دارند.
اما جایگاه سوم ركورداران تعداد فیلم در این لیست كه شاید برای ما ایرانی ها از جذابیت بیشتری برخوردار باشد از چهار سینماگر مولف، جریان ساز و صاحب اندیشه جهان میزبانی می كند كه در میان آنها نام زنده یاد عباس كیارستمی نیز دیده می شود.
در این جایگاه «آكی‌را كوروساوا» سینماگر افسانه ای و صاحب مكتب ژاپنی با آثاری چون «هفت سامورایی» (1954)، «راشامون» (1950) و «ران» (1985)، «ژان لوك گدار» سینماگر شهیر فرانسوی و بنیانگذار سینمای نئورئالیسم فرانسه با فیلم های «از نفس افتاده» (1960)، «تحقیر» (1963) و «پی‌یر و خله» (1965)؛ «كنجی میزوگوچی» دیگر سینماگر مبدع، مولف و بزرگ ژاپنی با فیلم هایی چون «سانشوی مباشر» (1954)؛ «اوگتسو» (1953) و «داستان آخرین گل داوودی»؛ و سرانجام زنده یاد عباس كیارستمی نام پرآوازه و چهره بین المللی سینمای كشورمان كه با آثار ماندگاری چون «كلوزآپ» (1990)؛ «خانه دوست كجاست؟» (1987) و «طعم گیلاس» (1997) حضور دارد.
همچنین جایگاه چهارم ركورداران آثار سینمایی در این فهرست به كارگردانانی اختصاص دارد كه هر كدام با دو اثر سینمایی در این لیست قرار دارند. در این میان كارگردان بزرگی چون «ویتوریو دسیكا» كارگردان بزرگ ایتالیایی با فیلم های «دزد دوچرخه» (1948) و «اومبرتو دی» (1952)؛ «ژان رنوآر» سینماگر افسانه‌ای كشور فرانسه با آثار «قواعد بازی» (1939) و «توهم بزرگ» (1937)، «فرانسوا تروفو» دیگر كارگردان صاحب سبك فرانسه با فیلم های «400 ضربه» (1959) و « ژول و جیم» (1962)؛ «فریتز لانگ» كارگردان و فیلمنامه‌نویس سرشناس اتریشی- آلمانی با فیلم های «ام» (1931) و «متروپلیس» (1927) قرار دارند.
دیگر كارگردان این جایگاه را چهره‌هایی چون «آنگ لی» كارگردان صاحب سبك چینی با فیلم های «بخور، بنوش، مرد، زن» (1994) و «ببر خیزان، اژدهای پنهان» (2000)، «ژانگ ییمو» دیگر كارگردان جریان ساز سینمای چین با آثاری چون «زندگی كردن» (1994) و «فانوس قرمز را برافراز» (1991)، «میكل‌آنجلو آنتونیونی» كارگردان شناخته شده ایتالیایی با فیلم های «ماجرا» (1960) و «كسوف» (1962)، «كارل تئودور درایر» كارگردان دانماركی و چهره شناخته شده سینمای اسكاندیناوی با آثاری چون «مصائب ژاندارك» (1928) و «اُردِت» (1955) و «یاسوجیرو اوزو» سینماگر بزرگ ژاپن با فیلم های«داستان توكیو» (1953) و «آخر بهار» (1949) تشكیل می دهند.
در ادامه اسامی 100 فیلم برتر غیرانگلیسی‌زبان تاریخ سینما كه به ترتیب بالاترین تا پایین‌ترین رای را از سوی 209 منتقد حاضر در این پژوهش به خود اختصاص داده اند را مشاهده می كنید:
1) هفت سامورایی به كارگردانی آكیرا كوروساوا (1954)
2) دزد دوچرخه به كارگردانی ویتوریو دسیكا (1948)
3) داستان توكیو به كارگردانی یاسوجیرو اوزو (1953)
4) راشامون به كارگردانی آكیرا كوروساوا (1950)
5) قواعد بازی به كارگردانی ژان رنوار (1939)
6) پرسونا به كارگردانی اینگمار برگمن (1966)
7) هشت و نیم به كارگردانی فدریكو فلینی (1963)
8) 400 ضربه به كارگردانی فرانسوا تروفو (1959)
9) در حال و هوای عشق به كارگردانی وونگ كار وای (2000)
10) زندگی شیرین به كارگردانی فدریكو فلینی (1960)
11) از نفس افتاده به كارگردانی ژان لوك گدار (1960)
12) بدرود معشوق من به كارگردانی چن كایگه (1993)
13) ام به كارگردانی فریتز لانگ (1931)
14) ژان دیلمان به كارگردانی شماره 23 كه‌دو كومرس، 1080 بروكسل، شانتال آكرمن (1975)
15) پاتر پانچالی به كارگردانی ساتیاجیت رای (1955)
16) متروپلیس به كارگردانی فریتز لانگ (1927)
17) آگیره، خشم پروردگار به كارگردانی ورنر هرتسوك (1972)
18) شهر اندوه ر هو شیائو شین (1989)
19) نبرد الجزیره به كارگردانی جیلو پونته‌كوروو (1966)
20) آینه به كارگردانی آندری تاركوفسكی (1974)
21) جدایی نادر از سیمین به كارگردانی اصغر فرهادی (2011) این فیلم در اكران جهانی با نام جدایی به نمایش درآمد
22) هزارتوی پن به كارگردانی گیرمو دل‌تورو (2006)
23) مصائب ژاندارك به كارگردانی كارل تئودور درایر (1928)
24) رزم ناو پوتمكین به كارگردانی سرگی آیزنشتاین (1925)
25) یی یی به كارگردانی ادوارد یانگ (2000)
26) سینما پارادیزو به كارگردانی جوزپه توناتوره (1988)
27) روح كندوی عسل به كارگردانی ویكتور اریسه (1973)
28) فانی و الكساندر به كارگردانی اینگمار برگمن (1982)
29) اولدبوی به كارگردانی پارك جان ووك (2003)
30) مهر هفتم به كارگردانی اینگمار برگمن (1957)
31) زندگی دیگران به كارگردانی فلوریان هنكل فون دونرسمارك (2006)
32) همه چیز درباره مادرم به كارگردانی پدرو آلمودوار (1999)
33) وقت بازی به كارگردانی ژاك تاتی (1967)
34) بال‌های اشتیاق (زیر آسمان برلین) به كارگردانی ویم وندرس (1987)
35) یوزپلنگ به كارگردانی لوكینو ویسكونتی (1963)
36) توهم بزرگ به كارگردانی ژان رنوار (1937)
37) شهر اشباح به كارگردانی هایائو میازاكی (2001)
38) یك روز تابستان روشن به كارگردانی ادوارد یانگ (1991)
39) كلورآپ به كارگردانی عباس كیارستمی (1990)
40) آندری روبلوف به كارگردانی آندری تاركوفسكی (1966)
41) زندگی كردن به كارگردانی ژانگ ییمو (1994)
42) شهر خدا به كارگردانی فرناندو میرالس، كاتیا لوند (2002)
43) كار خوب به كارگردانی كلر دنیس (1999)
44) كلئو از 5 تا 7 به كارگردانی آنیس واردا (1962)
45) ماجرا به كارگردانی میكل‌آنجلو آنتونیونی (1960)
46) فرزندان بهشت به كارگردانی مارسل كارنه (1945)
47) 4 ماه، 3 هفته و 2 روز به كارگردانی كریستین مونجیو (2007)
48) ویریدیانا به كارگردانی لوییس بونوئل (1961)
49) استاكر به كارگردانی آندری تاركوفسكی (1979)
50) آتاتلانت به كارگردانی ژان ویگو (1934)
51) چترهای شاربروگ به كارگردانی ژاك دمی (1964)
52) ناگهان بالتازار به كارگردانی روبر برسون (1966)
53) آخر بهار به كارگردانی یاسوجیرو اوزو (1949)
54) بخور، بنوش، مرد، زن به كارگردانی آنگ لی (1994)
55) ژول و جیم به كارگردانی فرانسوا تروفو (1962)
56) چانگ كینگ اكسپرس به كارگردانی وونگ كار-وای (1994)
57) سولاریس به كارگردانی آندری تاركوفسكی (1972)
58) گوشواره‌های مادام… به كارگردانی مكس افولوس (1953)
59) بیا و ببین به كارگردانی الم كلیموف (1985)
60) تحقیر به كارگردانی ژان لوك گدار (1963)
61) سانشوی مباشر به كارگردانی كنجی میزوگوچی (1954)
62) توكی بوكی به كارگردانی دیوپ ممبتی (1973)
63) بهار در یك شهر كوچك به كارگردانی فی مو (1948)
64) سه رنگ: آبی به كارگردانی كریستوف كیشلوفسكی (1993)
65) اُردِت به كارگردانی كارل تئودور درایر (1955)
66) ترس روح را می‌خورد به كارگردانی راینر وارنر فاسبیندر (1973)
67) ملك‌الموت به كارگردانی لوییس بونوئل (1962)
68) اوگتسو به كارگردانی كنجی میزوگوچی (1953)
69) عشق به كارگردانی میشاییل هانكه (2012)
70) كسوف به كارگردانی میكل‌آنجلو آنتونیونی (1962)
71) شاد در كنار هم به كارگردانی وونگ كار وای (1997)
72) زیستن به كارگردانی آكیرا كوراساوا؛ (1952)
73) مردی با دوربین فیلمبرداری به كارگردانی ژیگا ورتوف (1929)
74) پی‌یرو خله به كارگردانی ژان لوك گدار (1965)
75) زیبای روز به كارگردانی لوییس بونوئل (1967)
76) و مادرت را هم به كارگردانی آلفونسو كوارون (2001)
77) دنباله‌رو به كارگردانی برناردو برتولوچی (1970)
78) ببر خیزان به كارگردانی اژدهای پنهان؛ آنگ لی (2000)
79) ران به كارگردانی آكیرا كوروساوا (1985)
80) فراموش‌شدگان به كارگردانی لوییس بونوئل (1950(
81) سلین و ژولی قایق‌سواری می‌كنند به كارگردانی ژاك ریوت (1974)
82) آملی به كارگردانی ژان پیر ژونت (2001)
83) جاده به كارگردانی فدریكو فلینی (1954)
84) جذابیت پنهان بورژوازی به كارگردانی لوییس بونوئل (1972)
85) اومبرتو دی به كارگردانی ویتوریو دسیكا (1952)
86) اسكله به كارگردانی كریس ماركر (1962)
87) شب‌های كابیریا به كارگردانی فدریكو فلینی (1957)
88) داستان آخرین گل داوودی به كارگردانی كنجی میزوگوچی (1939)
89) توت فرنگی‌های وحشی به كارگردانی اینگمار برگمن (1957)
90) هیروشیما عشق من به كارگردانی آلن رنه (1959)
91) ریفیفی به كارگردانی ژول داسن (1955)
92) صحنه‌هایی از یك ازدواج به كارگردانی اینگمار برگمن (1973)
93) فانوس قرمز را برافراز به كارگردانی ژانگ ییمو (1991)
94) خانه دوست كجاست؟ به كارگردانی عباس كیارستمی (1987)
95) ابرهای شناور به كارگردانی میكیو ماروسی (1955)
96) شاه به كارگردانی كلود لانزمن (1985)
97) طعم گیلاس به كارگردانی عباس كیارستمی (1997)
98) در قلب خورشید به كارگردانی ژیانگ ون (1994)
99) خاكستر و الماس به كارگردانی آندری وایدا (1957)
100) چشم انداز در مه به كارگردانی تئو آنجلوپولوس (1988)
گزارش از امین خرمی
فراهنگ**9266** 9053