حجت الاسلام رضا دانشور ثانی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: علت تصرف موقوفات این بوده كه پیش از انقلاب اهتمام زیادی برای جمع آوری و سازماندهی آنها انجام نگرفت یا دولتها زمینه سازماندهی موقوفات را فراهم نكردند.
وی كل وقفنامه های آستان قدس رضوی را 640 مورد اعلام و بیان كرد: از این تعداد 420 وقفنامه مربوط به پیش از انقلاب اسلامی است. این موقوفات دارای دو هزار و 200 رقبه هستند كه برخی از آنها وقف منفعتی بوده و از محل درآمدشان هزینه های مربوط به ارائه خدمات به زائران در حرم رضوی تامین می شود.
معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی ادامه داد: 800 هزار هكتار زمین در سراسر ایران وقفی و مربوط به این آستان است كه برخی از آنها نیز در تصرف این نهاد نیست. آستان قدس رضوی در نیمی از استانهای كشور دارای موقوفاتی است كه در این میان خراسان رضوی، تهران، یزد و كرمان بیشترین تعداد موقوفات را دارند.
وی گفت: 26 سرفصل مصرفی برای نیات واقفان آستان قدس رضوی وجود دارد كه عمده آنها مربوط به روشنایی حرم مطهر امام رضا(ع)، رسیدگی به امور زائران، رسیدگی به امور خدام و حفاظ و دربانان حرم، میهمانسرای و دارالشفا حضرت، تامین فرش حرم، برگزاری مراسم سوگواری یا جشن میلاد و اعیاد در حرم مطهر و رسیدگی به زائران در راه مانده یا تهیدست هستند.
* وقف مشاركتی
او همچنین گفت: وقف مشاركتی در آستان قدس رضوی پیشتر نیز وجود داشته و در این چارچوب برخی موقوفات قدیمی این نهاد با مشاركت یك یا چند نفر ثبت شده اند. وقف مشاركتی به شیوه ای كه امروز رایج است مربوط به 10 سال پیش می شود كه بر اساس آن افرادی كه بضاعت كمی دارند می توانند با ارائه وجه نقد در وقفهای مشاركتی آستان قدس رضوی شركت كنند.
دانشور ثانی افزود: وجوه نقدی واقفان در موقوفات مشاركتی در حساب خاصی نگهداری می شود سپس آستان قدس رضوی ملك یا زمینی را خریداری می كند و پس از ساخت یا بهره برداری آن، موقوفه ای به نام افرادی كه هزینه ها را تامین كردند به ثبت می رساند.
وی ادامه داد: پروژه زائرشهر و زائرسرای آستان قدس رضوی كه در دوران تولیت حجت الاسلام رئیسی برای تامین اسكان زائران در دست ساخت است با موقوفات مشاركتی خیران ایجاد شده است. در زائرشهر و زائرسرا بلوكهای دارای سوییتهای چندنفره وجود دارد كه برای ساخت هر مترمربع آن 150 میلیون ریال هزینه می شود و هر واقف می تواند در قالب وقف مشاركتی این هزینه را تقبل كند.
معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی گفت: تاكنون بسیاری از سوییتهای زائرشهر و تعدادی از سوییتهای زائرسرا از محل وقفهای مشاركتی ساخته و هزینه بقیه آنها از محل درآمدهای سایر موقوفات آستان قدس رضوی تامین شده است.
وی افزود: زمینه مشاركت افرادی كه بضاعت ایجاد یك وقف مستقل را ندارند در امور فرهنگی، آموزشی و علمی آستان قدس رضوی نیز فراهم شده و هیچ محدودیتی در نیت شركت كنندگان در وقفهای مشاركتی نیست.
* تامین هزینه اقدامات جدید آستان قدس رضوی
حجت الاسلام دانشور در ادامه گفت: اقتصاد آستان قدس برپایه وقف و نذر است و بر اساس نیات واقفان و درآمدهای موقوفات هزینه های مختلف در امور خدماتی، فرهنگی، آموزشی، اجتماعی و اقتصادی این نهاد تامین می شود. از آنجا كه آستان قدس رضوی متولی حرم مطهر، زائر و زیارت است تلاش می كند كسانی را كه علاقه مند به وقف هستند به سمت تامین هزینه های مربوط به اقدامات جدید سوق دهد اما اگر فردی با نیت خاص وقفی داشته باشد حتما به همان نیت عمل می شود.
وی افزود: در موقوفات قدیمی در مورد تغذیه، سلامت زائران و تعمیر بیوتات مواردی بوده اما در این موقوفات در مورد اسكان زائر یا گسترش فضای ملكوتی حرم مطهر رضوی موردی دیده نشده است. در زمان تولیت مرحوم آیت الله واعظ طبسی هزاران قطعه زمین تجاری یا مسكونی برای توسعه حریم حرم مطهر در نظر گرفته شد و آن مرحوم از محل حق التولیه خود نیز مبلغی را به توسعه حریم اختصاص داده بود.
معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی ادامه داد: در دوره جدید تولیت آستان قدس تلاش شد موقوفات به اسكان زائر و گسترش اماكن متبركه اختصاص یابد لذا در این راستا برخی موقوفات قدیم آستان كه نیت واقف آن نامعلوم بود به سمت تامین هزینه های جدید مربوط به اسكان یا توسعه فضای زیارتی حرم و تامین هزینه های زائر سوق یافت.
وی گفت: در دوره جدید تولیت آستان قدس خدمات رسانی به زائران بسیار گسترش یافته است. از جمله خدمت به زائر از مبدا تا مبدا مورد توجه قرار گرفته و این موضوع هزینه های آستان قدس را افزایش داده است. حجت الاسلام رئیسی برای تامین هزینه های مذكور از محل موقوفاتی كه نیت آنها نامشخص است، از محل كمكهای مردمی و نذورات و همچنین حق التولیه خود كمك می گیرد.
او افزود: هم اینك ساخت 100 مجتمع رفاهی بین راهی برای زائران در دستور كار قرار گرفته كه تاكنون 20 مجتمع آن ساخته شده است و آستان قدس رضوی برای ساخت بقیه این مجتمعها نیاز به موقوفات جدید و كمكهای مردمی دارد.
7489/1858
مشهد- ایرنا- معاون امور حقوقی و موقوفات آستان قدس رضوی گفت: آستان قدس در خارج از ایران به ویژه كشورهای افغانستان، عراق و هند موقوفاتی دارد كه پیش از انقلاب اسلامی به تصرف افراد درآمده و از مدیریت این آستان خارج شده اند.
