شايد وقتي ده سال پيش كه بيت كوين و به تبع زيربناي آن يعني فناوري بلاكچين توسط غول‌هاي بعضا پنهان صنعت آي تي خلق شد، كسي فكرش را نمي كرد اين جايگزين پول هاي سنتي بتواند از يك سرگرمي براي برنامه نويسان، به انقلاب و تحولي عظيم در دنياي تكنولوژي و فناوري‌هاي مالي تبديل شود.
ابهام و سوالات نزد افكار عمومي در مورد ماهيت ارزهاي ديجيتال مخصوصا بيت كوين و اتريوم فراوان است. اينكه چگونه اين فرآيند بدون پشتيباني هيچ دولت و حاكميتي توانسته راهي جديد بگشايد و در اقتصاد جهاني تاثير شگرف داشته باشد، شما را ارجاع مي دهم به كتاب «ساخت واقعيت اجتماعي» اثر پروفسور جان ر.سرل كه مي نويسد: « چگونه ممكن است در جهاني كه به تمامي ذرات فيزيكي قرار گرفته درون ميدان هاي نيرو تشكيل شده است، جهان عيني پول و دارايي، ازدواج، دولت، فوتبال، انتخابات و دادگاه وجود داشته باشد؟! بخش هايي از جهانِ واقعي هست كه فقط به واسطه توافق انسان‌ها واقعيت به شمار مي آيد. يعني بعضي چيزها فقط به اين علت وجود دارند كه ما معتقديم وجود دارند. منظور چيزهايي نظير پول و دارايي و دولت و ازدواج.»
با تفسير فوق، نبايد درك چگونگي فعاليت ارز ديجيتال بعنوان پول‌هاي غيرمتمركز اينترنتي كه ويژگي‌هاي مشابه پول فيزيكي را دارا هستند آن چنان سخت باشد با اين تفاوت كه تراكنش‌هاي انتقال سرمايه را به صورت آني، بدون مرز و واسطه بين افراد انجام مي دهند.
ناشناس بودن معامله‌گران و بانيان بيت كوين عامل اصلي گريزان بودن دولت‌ها از مشروعيت‌بخشي به آن بوده است و در بسياري از كشورها خريد و فروش اين ارز ممنوع بوده و در برخي نقاط هم مقررات خاص خود را دارد اما آنچه مسلم است ارز ديجيتال در تمام اين سال‌ها بر پايه بي‌قانوني جلو رفته است.
وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات دولت دوازدهم سال گذشته براي اولين‌بار با نقد رويكرد انفعالي درباره فناوري ارز ديجيتال خواستار بررسي و تاييد اين حوزه به نظام بانكي كشور كشور شد كه تنها پنج روز پس از اعلام موضوع از سوي وزير، فراخوان همكاري نخبگان براي طراحي و اجراي ارز ديجيتال ملي منتشر شد.
پس از چراغ سبز دولت، اين مهم با ورود بانك مركزي همراه شد و با وجود ارائه مصوبه‌اي مبني بر ممنوعيت مبادله بيت كوين، اما تبديل اين ارز در صرافي هاي كشور به پول فيزيكي با هيجان خاصي پيگيري مي شود كه نشان ميدهد قانون در اين باره سكوت كرده يا همان برخوردي را دارد كه در قبال استفاده كاربران از فيلترشكن داشته است كه اين موضوع بار ديگر با واكنش آذري جهرمي مواجه بود و اعلام كرد كه مصوبه بانك مركزي به معناي ممنوعيت يا محدوديت بكارگيري ارز ديجيتال در توسعه داخلي نيست.
پس از اين ماجرا اتفاقات ديگري نيز به وقوع پيوست و آماده‌سازي مدل آزمايشي ارز ديجيتال ايراني و موافقت دولت با ماينينگ و دستگاه هاي استخراج ارز ديجيتال به‌عنوان صنعت از مهم ترين اين عناوين بود.
نكته‌اي كه بايد مورد توجه قرار گيرد اينكه بيت كوين و اتريوم بعنوان كريپتوكارنسي هاي شاخص و قدرتمند با رويكرد غيرمتمركز، محدود به كشور و جغرافياي خاصي نيستند و اين ارزها هم تنها قطره اي از درياي بازار ارزهاي ديجيتال هستند و هر كشور و منطقه اي خواهد توانست ارز رمزنگاري شده مختص خود را داشته باشند. همانطور كه ونزوئلا هم با تكيه بر پشتوانه نفتي ارز «پترو» را رونمايي كرد كه براي فرار از بحران اقتصادي و عدم توان در پرداخت بدهي‌ها، دولتمردان رو به ارز ديجيتال آوردند تا بدين طريق افت ارزش پول داخلي اين كشور در برابر دلار را جبران و تحريم‌هاي ايالات متحده آمريكا را كم اثر نمايند.
اما ارزهاي ديجيتال در ايران چندي قبل با گزارش يك نهاد دولتي آمريكايي خبرساز شد كه ايران درصدد خنثي‌سازي تحريم‌هاي مالي آمريكا با استفاده از ارزهاي ديجيتال است. موضوعي كه با توجه به موج جديد تحريم‌هاي آمريكا چندان دور از ذهن نيست كه دولت جمهوري اسلامي در كنار اتحاديه اروپا چنين روش‌هايي را براي گريز از تحريم انتخاب كند.
درباره ارز رمزنگاري شده ملي در ايران بايد يادآور شد كه اين مهم با پشتوانه دولتي بيشتر آسيب‌زا خواهد بود چرا كه اعتماد مهم ترين عنصر فعاليت در اين عرصه است و اگر بيت كوين و اتريوم توانستند به چنين جايگاهي دست يابند؛ بواسطه زمان، موقعيت خود را اثبات نموده اند و در ظاهر هم كه شده تاكيد دارند وابسته به هيچ جايگاهي نيستند حتي با اقداماتي همچون مطرح كردن نامي خيالي بنام ساتوشي ناكاتومو بعنوان بنيانگذار بيت كوين كه اصلا وجود خارجي ندارد با اين باور كه اگر افكار عمومي ذره‌اي متوجه مي‌شد كه اين ارزها متعلق به دولت و شخص خاصي است، به سرعت آن را از رده خارج مي‌كردند. حال شما شرايطي را در نظر بگيريد كه وزير ارتباطات سخن از ارز ديجيتالي به زبان مي‌آورد كه قرار است توسط دولت رونمايي شود و با توجه به بي اعتمادي‌هاي موجود در جامعه گويا مردم از همين حالا ارز ديجيتال ريال را از رده خارج كرده‌اند! آن هم ارزي كه قابليت استخراج عمومي نخواهد داشت.
آنچه مسلم است فناوري بلاكچين و ارز ديجيتال كه ميتوان آن را بزرگترين اختراع 500 سال گذشته حوزه مالي بشر ناميد، در امتداد مسيري است كه انقلاب آي تي، دنيا را به سمت آن هدايت مي كند. چشم اندازي كه باعث شد بيت كوين چند سِنتي اكنون 6500 دلار ارزش داشته باشد و بدون شك آينده اقتصادي و مالي جهان نيز در سيطره معادلات اين تكنولوژي خواهد بود. آينده‌اي متفاوت با بازيگراني متفاوت كه روز به روز از اقتصاد و سرمايه‌گذاري با شيوه سنتي خود بيشتر فاصله مي گيرد و افق‌هاي جديدي را در اين عرصه نمايان مي‌سازد.
ما نيز بايد با پيشروي و بهره گيري از دانش روز بوسيله استارت آپ ها و فعالان اقتصادي در كنار آگاه‌سازي از تهديدات در اين مسير همراه شويم چراكه هر ساعت تعلل در استفاده از دانش و ظرفيت هاي بالقوه اين حوزه قابل جبران نخواهد بود.
7296/2007/
پايگاه خبري - تحليلي گيل خبر، مطلبي در قسمت يادداشت با عنوان بلاكچين و بازيگران جديد اقتصاد جهاني به قلم ايمان رنجكش منتشر كرده است.
