به گزارش ایرنا، با گذشت زمان، نه تنها معضل قاچاق بنزین و انواع دیگر سوخت ها رفع نشده بلكه ابعاد پچیده تری یافته است، به طوری كه گزارش ها از رشد مصرف غیرمتعارف فراورده های نفتی در مناطق مرزی حكایت دارد كه بخش عمده آن مختص به قاچاق است.
براساس گزارش های غیررسمی، میزان مصرف بنزین از ابتدای امسال تا پایان مهرماه در استان سیستان و بلوچستان نسبت به مدت مشابه پارسال 50 درصد افزایش داشته و مصرف گازوییل نیز در این مدت 40 درصد رشد یافته است.
نكته جالب اینكه همزمان با افزایش شدید مصرف بنزین و گازوییل در استان های مرزی از جمله سیستان و بلوچستان، بازار خرید و فروش كارت سوخت در مناطق مختلف كشور نیز داغ شده است.
براساس گزارش ها، برخی جایگاهداران با خریداری كارت سوخت در تهران و سایر شهرها، آن را به قاچاق چیان می فروشند.
درباره میزان قاچاق انواع سوخت آمار دقیقی وجود ندارد اما برآورد می شود روزانه 10 میلیون لیتر بنزین و بیش از 10 میلیون لیتر گازوییل به كشورهای همسایه قاچاق می شود.
** بهای 10 برابری بنزین و 39 برابری گازوییل در همسایگان شرقی
عامل اصلی قاچاق سوخت، اختلاف بهای آن در ایران نسبت به كشورهای همسایه است كه باعث شده توجه قاچاق چیان به آن جلب شود.
بنزین در پاكستان در 12 نوامبر (21 آبان) به نرخ لیتری 73 سنت خرید و فروش می شده كه معادل 10 هزار و 220 تومان (با احتساب دلار 14 هزار تومانی در زمان تنظیم گزارش) است.
قیمت بنزین در افغانستان نیز 75 سنت بوده كه معادل 10 هزار و 500 تومان است در حالی كه بنزین در ایران لیتری یك هزار تومان به فروش می رسد؛ بنابراین در صورت انتقال بنزین از ایران به همسایگان شرقی سود 1000 درصدی عاید قاچاق چیان خواهد شد. البته ناگفته نماند كه كاهش ارزش پول ملی، از دلایل اصلی این مساله از سوی كارشناسان اعلام شده است كه با افزایش نرخ سوخت نیز این بحران قاچاق پایان نمی پذیرد.
با این حال، میزان سود قاچاق گازوییل بسیار بیشتر است به طوری كه در ایران لیتری 300 تومان به فروش می رسد، اما بهای آن در پاكستان (21 آبان) لیتری 84 سنت (معادل 11 هزار و 760 تومان) بوده است.
گازوییل نیز در افغانستان لیتری 72 سنت معادل 10 هزار و 80 تومان دادوستد می شده است. قاچاقچیان در صورت انتقال گازوییل به پاكستان و افغانستان، به ترتیب سود 39 و 33 برابری را كسب می كنند.
** رشد 40 تا 50 درصدی قاچاق فراورده های نفتی در مناطق مرزی
براساس گزارش ها، میزان مصرف بنزین، گازوییل و انواع فراورده های نفتی در استان های مرزی افزایش قابل توجهی یافته كه در این میان، رشد مصرف در استان سیستان و بلوچستان قابل توجه است.
به گفته دبیر ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز سیستان و بلوچستان، قاچاق فرآورده های نفتی در 6 ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه پارسال 42 درصد رشد داشته است.
البته گزارش های جدید نشان می دهد میزان رشد قاچاق بنزین و فراورده های نفتی در پایان مهرماه به حدود 50 درصد رسیده كه نشان دهنده داغ تر شدن بازار قاچاقچیان است.
در آخرین نشست كمیسیون مبارزه با قاچاق كالا و ارز سیستان و بلوچستان، از كشف بیش از هفت میلیون لیتر مواد سوختی قاچاق، توقیف بیش از 170 دستگاه كامیون نفتكش با بارنامه جعلی در سیستان و بلوچستان و سرازیر شدن هزاران كارت سوخت مهاجر به این استان از ابتدای سالجاری خبر داده شد كه نشان می دهد با وجود برخورد با متخلفان، سود بالای قاچاق عاملی برای تداوم این ناهنجاری شده است.
به گفته معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری سیستان و بلوچستان، قاچاق روزانه سه تا پنج هزار لیتر سوخت از مرزهای این استان سبب شده است تا پس از سرازیر شدن كارت های سوخت مهاجر به سیستان و بلوچستان، اكنون نوبت به هجوم خودروهای وانت بار برای انتقال سوخت قاچاق به این استان برسد به طوری كه این موضوع سبب ازدحام و شلوغی در صف های تعویض پلاك خودرو شده است.
** ابطال 140 هزار كارت سوخت قاچاق
از دلایل افزایش مصرف سوخت در سیستان و بلوچستان، ورود كارت های سوخت مهاجر از سایر مناطق كشور بوده كه تاكنون بیش از 140 هزار كارت سوخت متخلف در این استان ابطال و مسدود شده است. البته مهاجرت كارت های سوخت از سایر مناطق كشور از جمله تهران به سوی استان های مرزی، هنوز متوقف نشده و گزارش ها از بازار داغ خرید و فروش این كارت ها حكایت دارد.
برای مقابله با قاچاق روز افزون بنزین و سایر فراورده های نفتی در نواحی مرزی، چندی پیش اجرای طرح «پایش مصرف سوخت» در استان سیستان و بلوچستان آغاز شد.
بر این اساس، به منظور جلوگیری از توزیع خارج از شبكه، طرح كنترل مجاری عرضه و مصرف كنندگان عمده، به صورت آزمایشی در منطقه زاهدان اجرا می شود.
** بازار داغ قاچاق از نگاه خبرنگاران میدانی ایرنا
طولانی شدن صف های پمپ بنزین های مناطق مرزی در حالی است كه هیچ كمبود بنزینی در این مناطق وجود ندارد و افزایش تقاضا برای قاچاق عامل آن است.
خبرنگاران ایرنا مستقر در استان سیستان و بلوچستان، اعلام كردند: اختلاف قیمت خرید و فروش بنزین، حیرت انگیز است به طوری كه در شهرهای این استان هر لیتر بنزین تا چهار هزار تومان توسط دلالان و قاچاقچیان خریداری می شود.
علاوه بر بنزین، این شرایط زمینه قاچاق نفت سفید و گازوییل را نیز افزایش داده به طوری كه سهمیه 200 لیتری سوخت كه با قیمت 35 هزار تومان در اختیار خانوارهای سیستان و بلوچستانی قرار می گیرد در بازار سیاه تا 700 هزار تومان از مردم خریداری شده و با چندین برابر آن در مرزها معامله می شود.
یكی از شهروندان ساكن در شهر خاش به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به مشكلات ارزی در كشور و سود بالای ناشی از فروش سوخت در مرزها، بازار فروش سوخت در شهرستان مرزی خاش داغ شده است.
محمد جمشیدزهی ادامه داد: گاهی قیمت یك گالن 20 لیتری بنزین بین 60 تا 100 هزار تومان است و مردم عادی به دلیل طولانی بودن صف ها مجبور به خرید سوخت لیتری 1000 تومانی با چند برابر قیمت واقعی به صورت آزاد هستند.
یكی از شهروندان زاهدانی نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از ابتدای تابستان تاكنون صف های دریافت بنزین طولانی و شلوغ شده به طوری كه گاهی این صف ها به خیابان های مجاور جایگاه های سوخت می رسید.
حسین ملاشاهی ادامه داد: هرگاه حضور نیروی انتظامی در جایگاه های سوخت افزایش می یابد این معضل برطرف شده اما بعد از پایان نظارت ها دوباره صف های طولانی ایجاد می شود.
عیسی محمدی یكی دیگر از شهروندان سراوانی گفت: جایگاه داران نیز از دادن كارت جایگاه خودداری می كنند و فقط در اختیار قشری خاص قرار می دهند.
وی با بیان اینكه در جایگاه های سوخت روزانه فقط 10 لیتر بنزین به ما می دهند، ادامه داد: برای گرفتن همین میزان بنزین نیز باید ساعت ها منتظر بمانیم و روزمان را در صف سپری كنیم.
شماری از شهروندان چابهاری نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا از وجود صف های طولانی در مقابل جایگاه های سوخت انتقاد كردند.
احمد جدگال در این باره گفت: برای چند لیتر بنزین باید بیش از 2 تا سه ساعت در صف ها منتظر ماند یا اینكه هر گالن 20 لیتری را در بازار آزاد بین 60 تا 70 هزار تومان خرید.
** جولان مافیای سوخت و سوءاستفاده از مرزنشینان
وجود بیكاری و برخی مشكلات اقتصادی در نواحی مرزی باعث جولان دلالان و قاچاق چیان و سوءاستفاده آنها از مرزنشینان شده است.
بخش زیادی از قاچاق سوخت از مناطق مرزی انجام می شود و برخی افراد از بیكاری احتمالی و وضع معیشتی نامناسب مرزنشینان سوءاستفاده كرده و از آنان برای انتقال غیرقانونی انواع سوخت بهره می گیرند. در این شیوه قاچاق، سود اصلی را دلالان برده و به مرزنشینان پول اندكی پرداخت می شود.
اقتصام**2022** 2023
تهران- ایرنا- بهای 10 برابری بنزین و 39 برابری گازوییل در همسایگان شرقی ایران و افزایش جذابیت قاچاق سبب رشد50 درصدی مصرف بنزین در مناطق مرزی، ایجاد صف های طولانی پمپ بنزین ها و داغ شدن بازار خرید و فروش كارت سوخت شده است.
