سابقه اقدامات ويژه حفاظتي و امنيتي در حرم امام رضا(ع) به پس از انفجار 30 خرداد 73 بازمي‌گردد. پس از اين حادثه تروريستي، سپاه پاسداران انقلاب اسلامي وارد عمل مي‌شود و مسئوليت حفاظت از حرم امام هشتم(ع) را برعهده مي‌گيرد.
اين روند حفاظتي 22 سال ادامه مي‌يابد تا اينكه با آمدن حجت‌الاسلام والمسلمين سيدابراهيم رئيسي بعد از مرحوم آيت‌الله عباس واعظ طبسي اين روند در آستان قدس رضوي تغيير ميكند و با نظر رئيسي، يگان حفاظت حرم امام رضا (ع) شكل مي‌گيرد. در اين باره حسن رمضان‌زاده، فرمانده يگان حفاظت حرم امام رضا(ع) به آستان‌نيوز مي‌گويد: «اين يگان اول مردادماه سال 95 در بارگاه ملكوتي حضرت ثامن‌الائمه با هدف افزايش و تقويت اقدامات امنيتي و حفاظتي در حرم امام هشتم (ع) تشكيل شد.»
با حملات تروريستي به مجلس شوراي اسلامي و حرم امام خميني(ره) در مردادماه 96، آستان قدس رضوي درصدد افزايش تدابير حفاظتي-امنيتي برمي‌آيد. رمضان‌زاده مهر سال 96 با اشاره به اين حملات از افزايش و تقويت اقدامات و برنامه‌هاي امنيتي و حفاظتي مربوط به حرم امام رضا(ع) خبر مي‌دهد و تأكيد ميكند كه اين مسأله مورد توجه جدي مسئولان قرار گرفته است.
حالا يك سال بعد، خبري كه فرمانده يگان حفاظت حرم امام رضا(ع) داده بود، عملي شده و 10 آبان سال جاري، يگان حفاظت آستان قدس رضوي با معارفه سردار علي‌اكبر افراسيابي از سوي سيدابراهيم رئيسي آغاز به‌كار كرده است. رئيسي در اين مراسم هدف از تشكيل اين يگان را «پيگيري قانونمند فعاليت‌هايي است كه صبغه انتظامي دارند» اعلام كرد.
**پشتوانه قانوني يگان حفاظت آستان قدس رضوي
ماده 35 قانون احكام دائمي برنامه‌هاي توسعه كشور كه نمايندگان مجلس دهم آن را به تصويب رساندند، به دستگاه‌هاي اجرايي اجازه مي‌دهد در صورت نياز يگان حفاظت تأسيس كنند. بر اساس اين ماده، «دستگاه‌هاي اجرايي در صورت نياز به يگان حفاظت مكلف‌اند پس از كسب موافقت و مجوز ستاد كل نيروهاي مسلح نسبت به تشكيل يگان‌هاي حفاظت اقدام كنند». تبصره اين ماده مي‌گويد دستورالعمل نحوه تشكيل يگان‌هاي حفاظت، شامل اختيارات، حدود وظايف، چگونگي ساماندهي، تسليح، آموزش، انتصاب فرماندهان، ارتباط با نيروي انتظامي و نظارت بر عملكرد آنها به تصويب ستاد كل نيروهاي مسلح مي‌رسد.
**همه اختيارات رئيسي در يگان حفاظت آستان قدس رضوي
دستورالعمل نحوه تشكيل يگان‌هاي حفاظت مشتمل بر پنج فصل و 21 ماده از سوي ستاد كل نيروهاي مسلح تدوين شد و در اسفندماه سال 96 به تصويب مقام معظم رهبري و فرمانده كل قوا رسيد. بر اساس تبصره بند 1 ماده 7 اين دستورالعمل، «مسئوليت اداره يگان كه از وظايف نيروهاي مسلح مي‌باشد، برابر قانون به بالاترين مقام دستگاه اجرايي تفويض شده است و قابل تفـويض به فرد ديگري نمي‌باشد». بر اين اساس يعني مسئوليت اداره يگان حفاظت آستان قدس رضوي در اختيار سيدابراهيم رئيسي قرار دارد و قابل تفويض به شخص ديگري نيست. اين يعني رئيسي اكنون فرمانده بالادستي يك يگان نظامي- حفاظتي محسوب مي‌شود. البته اين موضوع در همان ماده 35 احكام دائمي برنامه توسعه كشور نيز مورد تأكيد قرار گرفته است و گفته شده: «اين يگان‌ها از نظر به‌كارگيري سلاح و مهمات تابع ضوابط نيروهاي مسلح مي‌باشند و با رعايت ضوابط نيروي انتظامي تحت نظر بالاترين مقام دستگاه ذي‌ربط اداره مي‌شوند.»
بند 4 ماده 8 اين دستورالعمل به‌صورت جزئي‌تر، اختيارات توليت آستان قدس رضوي را تبيين و اختيارات مربوط به سلاح و مهمات يگان‌ها را تشريح ميكند. بر اساس بند 4 ماده 8 دستورالعمل تشكيل يگان‌هاي حفاظت در دستگاه‌هاي اجرايي، «جداول تجهيزات انتظامي و انفرادي مورد نياز يگان، توسط فرمانده يگان با موافقت بالاترين مقام دستگاه اجرايي تهيه مي‌شود و تجهيزات مذكور پس از اخذ مجوز از ناجا، توسط دستگاه متبوع تأمين مي‌گردد.»
اما بند 1 ماده 9 اين دستورالعمل كه مربوط به انتصاب فرماندهان يگان است، از اختيارات رئيس آستان قدس براي تعيين كاركنان يگان حفاظت آستان قدس رضوي حكايت دارد. اين بند مي‌گويد «فرماندهان يگان‌ها از بين كاركنان ارشد انتظامي يا نظامي شاغل، با پيشنهاد و هماهنگي ناجا و بالاترين مقام دستگاه اجرايي تعيين و پس از موافقت ستاد كل، توسط فرمانده ناجا منصوب مي‌شوند.»
همچنين بر اساس بند دوم ماده 11 اين دستورالعمل، فرمانده يگان، تدابير تخصصي بالاترين مقام دستگاه را كه در آستان قدس رضوي، سيدابراهيم رئيسي است، بايد اجرا كند. اين ماده مي‌گويد: «خط مشي اجرايي برنامه‌هاي انتظامي و حفاظتي دستگاه اجرايي مربوط را بر اساس خط مشي كلي ابلاغي و ويژگي‌هاي مأموريتي دستگاه متبوع و تدابير تخصصي، بالاترين مقام دستگاه تهيه و پس از تأييد ناجا، اجرا خواهد نمود.»
**اداره كل اخبار چندرسانه‌اي**ايرناپلاس**
تهران- ايرناپلاس- آستان قدس رضوي بر اساس قانون احكام دائمي و دستورالعمل تشكيل يگان‌هاي حفاظت، يگان حفاظت آستان قدس را راه‌اندازي كرده است. بر اين اساس فرماندهي بالادستي نيروي حفاظتي_نظامي، شيوه كاربرد مهمات نظامي، استخدام نيرو‌ها و تعيين خط مشي كاركرد آنان از جمله اختيارات جديد سيد ابراهيم رئيسي است.