امپراتوری هخامنشی صاحب موزه تخصصی می‌شود

پروژه طراحی و ساخت بنای موزه پاسارگاد در فاصله 500 متری مقبره كوروش در سال 1349 به گروه مهندسین مشاور امانت كه طراح بناهای مهمی از جمله میدان و برج آزادی تهران، ساختمان سازمان میراث فرهنگی كشور و دانشگاه صنعتی شریف در كشور بودند، سپرده شد.
مشاور مذكور در سال‌های 56- 1355 حدود 70 شیت نقشه ارائه داد كه شامل نقشه‌های معماری، سازه، تأسیسات و الكتریكی و جزئیات مربوط به هر بخش می‌شد. همچنین مسیر تعریف‌ شده‌ای نیز حركت بازدیدكنندگان را به سمت موزه و سپس از موزه به محوطه مشخص می‌كرد.
نكته جالب توجه كه بسیار مد نظر معمار موزه بوده است، مخفی نگه داشتن آن در زیر زمین و تظاهر متواضعانه این مجموعه عظیم در برابر آثار پر قدمت محوطه پاسارگاد است، به گونه‌ای كه تظاهر بیرونی این مجموعه عظیم به چشم بیننده از بیرون، تنها به صورت تپه‌ای طبیعی است كه از چشم‌اندازهای عادی آن منطقه به حساب بیاید.
در این مجموعه كه فضایی فراتر از یك موزه را در خود جای می‌دهد، بخش‌های مختلفی پیش‌بینی شده كه شامل گالری‌های موزه، گنجینه، سمعی بصری، نمایشگاه موقت، كتابخانه، سالن كنفرانس، نگهبانی، تأسیسات و پشتیبانی است و در صورت بهره‌برداری، جوابگوی نیازهای مردم و متخصصان منطقه و كشور خواهد بود.
طرح این موزه به صورت یك جعبه بتنی T شكل است كه از سه بلوك A, B و C تشكیل شده و به صورت نیمه مدفون در در زمین طراحی شده است.
این مجموعه به صورت Cut Cover طراحی شده كه این سیستم سازه‌ای به علت جعبه‌ای بودن به شكل دیوار و دال است و بخش‌هایی از سازه شامل شالوده دیوارهای برشی و حتی بخشی از سقف (دال‌های بتن آرمه سقف) احداث و سازه در همان وضعیت چندین سال رها شده بود تا اینكه دولت دوازدهم با پیگیری برای تخصیص بودجه ویژه و تامین حامی مالی عزم دارد تا پایان كار خود این پروژه را به نتیجه رسانده و به گشایش و بهره‌برداری برساند.
«حمید فدایی» مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد در گفت‌وگوی اختصاصی با ایرنا در این باره اظهار كرد: كار بی‌نظیری بوده، اگر چه سختگیری‌های فعلی حریم و منظر در آن موقع رعایت نمی‌شده ولی این معمار با شعور فوق‌العاده خود، سعی كرده تا با رعایت فاصله لازم و طراحی شكل ساخت سازه در یك عمق مناسب، لطمه‌ای به حریم و منظر مقبره كوروش نزند طوری كه بازدیدكننده امروز در حال بازدید آرامگاه متوجه این ساختمان نمی‌شود یعنی بنای موزه، مزاحم منظری نیست.
وی افزود: كارهای زمین این موزه چهار هكتاری با زیربنای پنج هزارمتر مربع، تا 30 درصد در دهه 50 خورشیدی انجام شده بود كه پس از وقوع انقلاب اسلامی و شرایط جنگ تحمیلی برای مدتی متوقف ماند.
فدایی ادامه داد: بعد از انقلاب در سال‌های 74 و 75 ساخت موزه با اضافه شدن دو گالری در طرفین ساختمان ادامه پیدا می‌كند و در سال‌های بعد هم اداره كل میراث فرهنگی فارس هر ساله یك بخش از اعتبار مالی خودش را به پیشرفت فیزیكی این بنا اختصاص داده تا جایی كه هم اینك پیشرفت فیزیكی پروژه به 60 درصد رسیده است.
مدیر پایگاه میراث جهانی پاسارگاد تاكید كرد: در شرایط حاضر، ساخت بنای اصلی موزه رو به اتمام هست اما از این پس باید وارد طراحی فضاهای داخلی، نازك‌كاری‌ها، طرح‌های محتوایی، ویترین‌ها و تزئینات شویم.
او اذعان داشت: اعتبار فعلی پایگاه‌ها و اعتبار ملی دیگری كه بیشتر برای مرمت فیزیكی محوطه اختصاص دارد كافی نیست و علی اصغر مونسان رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در بازدید اخیرش عنوان كرده كه این پروژه برای تسریع در تكمیل مراحل پایانی باید ردیف اعتبار ویژه دریافت كند.
فدایی درباره میزان اعتبار لازم و نحوه تامین آن نیز تصریح كرد: پیش‌بینی ما 12 میلیارد تومان اعتبار برای پایان پروژه است و ما تمایل داریم اسپانسرها (حامیان مالی) مثل بانك‌ها و یا بخش خصوصی برای این منظور پیش‌قدم شوند و اگر چنین شود، بین دو تا سه سال آینده این موزه به طور كامل راه‌اندازی خواهد شد.
او این موزه را یك موزه تخصصی در حوزه هخامنشی خواند و افزود: غیر از موزه ملی كه یك بخش آن به هخامنشیان اختصاص دارد كمتر موزه‌ای در این حوزه داریم.
موزه كنونی «تخت جمشید» در دل پرسپولیس با ابعاد چندصد متر مربعی بسیار كوچك است كه استانداردهای لازم موزه‌ای را هم ندارد و فعلا فقط برای اشیای مكشوفه تخت جمشید اختصاص پیدا كرده است.
مدیر پایگاه پاسارگاد گفت: ساختمان جذاب موزه پاسارگاد كه خودِ ساختمانش ارزش موزه‌ای دارد و با اشیای داخلش، موزه در موزه محسوب می‌شود هیچ محدودیتی برای افزایش مساحت و طراحی‌های ویژه ندارد.
وی اضافه كرد: قرار است با راه‌اندازی این موزه و تامین ایمنی و استانداردها، همه اشیای مربوط به امپراتوری هخامنشی كه در سایر موزه‌های ایران است مثل لوح زرین كه در موزه ملی قرار دارد، جمع‌آوری شده و به طور اختصاصی یك موزه بی‌نظیر از اشیا و آثار آن دوران در اینجا به نمایش درآید.
فدایی بیان داشت: اگر چنین شود، آنچه در جدیدترین شیوه‌های موزه‌داری دنیا مورد درخواست و تمناست اتفاق خواهد افتاد؛ یعنی اشیا به موطن خودشان در پاسارگاد و تخت جمشید برمی‌گردند و ما می‌توانیم آثار هخامنشی كه در اقصی نقاط امپراتوری هخامنشی از شمال تا بوشهر وجود داشته را در پاسارگادی كه خاستگاه امپراتوری هخامنشی بوده به نمایش بگذاریم.
فراهنگ**3079** 1055