به گزارش ایرنا، بر اساس تعاریف موجود در ایران 'قطارهای حومه ای' در شعاع حدود 100 كیلومتری كلانشهرها و برای دسترسی ساكنان شهرهای اقماری مورد استفاده قرار می گیرند. بیشتر این مسافران با هدف رفتن به محل كار و برگشت به خانه از این قطار استفاده می كنند.
حركت به موقع در سفر به كلانشهر، سرعت زیاد و حداقل توقف در ایستگاه بین راهی از ویژگیهای قطار حومه ای است كه با توجه به نوپا بودن آن در حمل و نقل ریلی ایران كماكان راه درازی برای رسیدن به حد مطلوب دارد.
مطابق آمارهای راه آهن جمهوری اسلامی ایران قطارهای حومه ای با استفاده از دو هزار كیلومتر شبكه ریلی در اطراف كلانشهرهای كشور روزانه بطور متوسط با 120 سیر رفت و برگشت مردم را جا به جا می كنند به نحوی كه تعداد سفرهای حومه ای در اطراف كلانشهرها سالانه به شش میلیون نفرسفر افزایش یافته است. 35 درصد این سفرها به تهران اختصاص دارد.
هم اینك در 10 استان تهران، البرز، قزوین، قم، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، خوزستان، لرستان، مازندران و گلستان قطارهای حومه ای فعالند.
در این میان، خراسان رضوی با برخورداری از 12 درصد شبكه ریلی كشور، جا به جایی سالانه 12 میلیون مسافر و توسعه این زیرساختها در خط فرعی مشهد - سرخس، خطوط فرعی در مسیر ریلی مشهد - تهران و مشهد - طبس یكی از مناطق پرظرفیت برای توسعه خطوط راه آهن حومه ای است كه اقدامات قابل توجهی در این بخش ترتیب داده اما هنوز جای پیشرفت بسیار بیشتری در حوزه سفرهای ریلی حومه ای و محلی درون استانی دارد.
* جا به جایی 135 هزار مسافر با قطار حومه ای در خراسان
مدیركل راه آهن خراسان در تشریح وضعیت خراسان رضوی در خصوص حمل ونقل حومه ای و محلی مسافر به خبرنگار ایرنا گفت: این استان با مسیر حومه ای مشهد - سرخس و كوتاه مسیر مشهد - آزادور كه به نوعی یك مسیر محلی است اینگونه جدید از حمل و نقل مسافری ریلی را مورد بهره برداری قرار داده است.
محمد هادی ضیایی مهر افزود: طی شش ماهه نخست امسال 135 هزار مسافر در این دو مسیر جا به جا شده اند. پارسال 284 هزار و 332 مسافر با قطارهای حومه ای و درون استانی خراسان رضوی جا به جا شده بودند.
وی ادامه داد: روزانه دو قطار در مسیر حومه ای مشهد - سرخس رفت و آمد دارند. این مسیر كمتر از100 كیلومتر طول دارد لذا قطار حومه ای محسوب می شود. قطار كوتاه مسیر و روزانه مشهد - آزادور نیز با عبور از شهرستانهای نیشابور، فیروزه، خوشاب، جوین و جغتای در غرب خراسان رضوی خدمت مناسبی برای جا به جایی مسافران از این مناطق به مشهد فراهم كرده است.
* ضریب اشغال مسافر در مسیر حومه ای پائین تر از سایر مسیرها
مدیركل راه آهن خراسان همچنین به توسعه و گسترش زیرساختهای مناسب ریلی در این منطقه اشاره و بیان كرد: طی هفت ماه گذشته امسال ضریب اشغال مسافر در قطارهای مشهد - تهران و نیز مشهد به سایر شهرهای كشور به ترتیب 82 و 84 درصد بود اما این ضریب در مسیرهای حومه ای 47.5 درصد است.
* قطار اولویت نخست در سرخس
سرپرست فرمانداری سرخس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود فراهم بودن وسائل حمل و نقل جاده ای در منطقه باز هم قطار مزیت بیشتری دارد و می تواند در عرض 120 دقیقه با مبلغ 70 هزار ریال و حتی 15 دقیقه زودتر از خودروهای سواری فاصله سرخس - مشهد را طی كرد.
حسین غریب افزود: بسیاری در قطار اقدام به خرید بلیت مشهد - سرخس می كنند لذا آمار این مسافران در سامانه فروش راه آهن ثبت نمی شود اما باید گفت باز هم بخشی از ظرفیت این قطار خالی می ماند.
وی ادامه داد: روزهای چهارشنبه، پنجشنبه و جمعه ظرفیت این قطار كامل است به نحوی كه حتی گاهی این ظرفیت در ایام مذكور كفاف مسافران را نمی دهد اما در روزهای نخست هفته حدود نیمی از ظرفیت خالی است.
فرماندار سرخس حركت در ساعات دلخواه مسافر را تنها مزیت خودروهای سواری در مسیر مشهد - سرخس ذكر و بیان كرد: اگر بتوان در ساعات مطابق با دلخواه مسافر از ظرفیت ریلی بهره گرفت شاید بخش بیشتری از سفرها با ناوگان ریلی صورت گیرد البته ممكن است این مساله نیازمند بهره گیری از یك قطار دیگر در این مسیر باشد.
وی زمان حركت قطار مشهد - سرخس را ساعت 5:30 صبح و بازگشت آن از مشهد را بعد از دو بار رفت و برگشت ساعت 22 اعلام كرد.
* طرحهای جدید ریلی
مدیركل راه آهن خراسان به طرحهای ریلی برای اطراف مشهد در مسیر شهرجدید گلبهار در 40 كیلومتری شمال مشهد و شهر فریمان در 70 كیلومتری جنوب مشهد اشاره و بیان كرد: طرح اتصال سبزوار به شبكه ریلی نیز هم اكنون در حال انجام است اما به واسطه كمبود اعتبارات با كندی پیش می رود.
مدیرعامل شركت عمران شهرجدید گلبهار هم به خبرنگار ایرنا گفت: یكی از طرحهایی مهم قطار حومه ای اتصال ریلی شهرهای گلبهار و چناران به مشهد است. گلبهار یكی از 18 شهر جدید كشور و شهری رو به توسعه است كه جمعیت فعلی آن به حدود 75 هزار نفر می رسد و امید است بتوان جمعیت سرریز مشهد را در این شهر ساكن كرد.
هومن گریوانی افزود: اجرای این پروژه از سال 1391 از محل اعتبارات دولتی آغاز شد و تاكنون ساخت پلها، ابنیه فنی و زیرسازی 30 كیلومتر از مسیر پروژه ملی قطار برقی مشهد - گلبهار - چناران به اتمام رسیده و آماده ریل گذاری شده است.
وی ادامه داد: تاكنون دو هزار میلیارد ریال برای تملك زمینها و عملیات اجرایی پروژه قطار برقی مشهد - گلبهار - چناران هزینه شده و چون پیشرفت كار مناسب بوده این پروژه جزو پروژه های اولویتدار وزارت راه و شهرسازی در جذب فاینانس خارجی قرار گرفت.
مدیرعامل شركت عمران شهرجدید گلبهار گفت: مبلغ فاینانس پروژه قطار برقی مشهد - گلبهار - چناران 186 میلیون یورو و تامین كننده آن كشور چین است. طی قراردادی كه با آن كشور منعقد شد 85 درصد این فاینانس توسط سرمایه گذار چینی و 15 درصد توسط كارفرما یعنی وزارت راه و شهرسازی تامین می شود.
وی افزود: با پیگیریهای انجام گرفته هزار و 500 میلیارد ریال از محل صندوق توسعه ملی به این پروژه اختصاص یافت تا برای فاینانس هزینه شود. در صورتی كه تحریمها مانع همكاری كشور چین در این بخش نشود در شرایط اجرایی شدن فاینانس پروژه قطار برقی مشهد - گلبهار - چناران دو سال و نیم دیگر به بهره برداری می رسد.
* ریل گذاری در جنوب خراسان
مدیركل راه آهن خراسان پیرامون برقراری قطارهای مسافربری در مسیر مشهد به سمت خطوط ریلی ناحیه شرق در جنوب خراسان رضوی نیز اشاره و بیان كرد: برای سفر ریلی به جنوب استان ابتدا باید از مشهد به سمت نیشابور در شرق استان رفت و از ایستگاه دیزباد به تربت حیدریه در جنوب تغییر مسیر داد. همین موضوع باعت افزایش مسافت و طولانی شدن زمان سفر ریلی نسبت به سفر جاده ای در این بخش شده است.
ضیایی مهر افزود: تردد زیاد وسائل نقلیه جاده ای و انتخاب زمان سفر توسط مسافران در مسیر نیشابور نیز باعث شده سفرهای ریلی در مسیر مشهد - نیشابور) مورد استقبال زیادی قرار نگیرد.
* مسیر جدید ریلی مشهد - تربت حیدریه
مدیركل راه آهن شرق نیز به خبرنگار ایرنا گفت: توسعه قطارهای حومه ای از برنامه های اساسی راه آهن جمهوری اسلامی ایران است و در این راستا بر اساس مصوبات وزارت راه و شهرسازی اگر شهرداری و فرمانداری مناطق حومه ای مكان و زیرساختهای لازم را برای ساخت تاسیسات(حدود 50 درصد طرح) در این مناطق فراهم كنند وزارت راه تامین تاسیسات فنی، سیگنالینگ و ناوگان را به عهده می گیرد.
حسن ماسوری كه پیش از این سابقه فعالیت در راه آهن اصفهان را داشته افزود: در اصفهان ساخت مسیر حومه ای اصفهان - نجف آباد از طریق همین تسهیلات با همكاری شهرداریها و فرمانداری های منطقه به انجام رسید.
وی ادامه داد: تربت حیدریه در فاصله 150 كیلومتری جنوب مشهد قابلیت تبدیل شدن به شهری برای میزبانی از سرریز جمعیت كلانشهر مشهد را دارد اما برای تحقق این مهم نیازمند یك مسیر ریلی سریع و مخصوص برای این منظور است زیرا مسیر ریلی فعلی در مقایسه با مسیر جاده ای طولانی تر است.
مدیركل راه آهن شرق پیشنهاد داد: با همكاری شهرداریهای مشهد و تربت حیدریه و فرمانداران منطقه می توان از امكانات در نظر گرفته شده بوسیله وزارت راه برای راه اندازی یك قطار حومه ای استفاده كرد و همچنین مسیری جایگزین برای جا به جایی مضائف كالا و مسافر در شرق كشور ایجاد نمود.
3221/1858
مشهد- ایرنا- قطارهای ایمن و پرسرعت حومه ای در كشورهای صنعتی از خدمات مهم و پرطرفدار حمل و نقل ریلی مسافربری در كلانشهرها به شمار می رود و ناوگان ریلی سهم مهمی در جا به جایی مسافران از مركز به پیرامون و بالعكس در این مراكز جمعیتی كه دهها میلیون جمعیت دارند ایفا می كند.
