اهمیت این سخن آنچنان هست از یك‌میلیون و 138 هزار نفر جمعیت استان یزد مطابق سرشماری سال 95، حدود 988 هزار نفر در دشت یزد - اردكان در 6 شهرستان مهریز، تفت، یزد، اشكذر، میبد ، اردكان و روستاها و آبادی‌های این دشت سكونت دارند.
بقیه جمعیت در شهرستان‌های بافق ، بهاباد، خاتم و ابركوه زندگی می‌كنند.
علت استقرار بیشترین جمعیت استان در این دشت وجود
بیشترین منابع آبی منطقه است كه از ارتفاعات شیركوه تفت تأمین می‌شود.
شیركوه با 4075 متر مرتفع‌ترین نقطه استان است كه درگذشته نه‌چندان دور تا خردادماه برخی نقاط آن مملو از برف بود كه امروز
به دلیل كاهش بارش‌ها از برف در آن خبری نیست.
بیشترین فعالیت حوزه های اقتصادی، صنعتی، معدنی و خدماتی استان نیز در این دشت مستقر است.
آب به‌عنوان ماده حیاتی با ارزش اقتصادی بالا نقش اساسی در شكل‌گیری فرهنگ و تمدن جوامع باستانی ، كنونی جهان و ایران داشته و دارد.
ادامه فعالیت انسان در یزد خصوصاً ابركوه نیازمند آب است و با توجه به افزایش جمعیت نیاز به تولید غذای بیشتر هست، این امر میزان نیاز به آب را افزایش داد.
امروزه با توجه به كاهش بارندگی و محدودیت منابع آبی و افزایش جمعیت، آب موجود در استان خصوصاً شهرستان‌ها پاسخگوی نیازها نیست، باید چاره‌ای اساسی اتخاذ كرد.
به نوشته رسانه‌ها، توجه به راه‌های بهره‌برداری هرچه بهتر از آب باهدف دستیابی به كشاورزی پایدار، در صورتی امكان‌پذیر است كه ذخایر آبی و خاكی موجود حفظ شود.
دراین‌ارتباط استفاده از روش‌های جدید آبیاری علاوه بر تأثیر در بهزراعی محصول خصوصاً امكان استفاده بیشتر و بهتر از آب موجود از فرسایش خاك نیز جلوگیری خواهد كرد .
با توجه به نقش آب در تأمین نیازها، افزایش جمعیت، تولید به غذای بیشتر را در صدر برنامه‌های مسئولان قرارداد و با توجه به كاهش بارندگی ها، اهمیت آب در حوزه كشاورزی بیش از هرزمانی آشكار شده است.
در غیر این صورت بحران آب در این بخش جدی‌تر خواهد شد، باید از هدر رفت آب و استفاده از فناوری روز از آب موجود حداكثر استفاده را كرد.
ابركوه یكی از مناطق عمده تولید محصول زراعی، باغی، دامداری و دامپروری یزد است كه با همكاری نهادهای ذی‌ربط ، خاموشی چاه‌های كشاورزی با محور فرمانداری از شنبه هفته جاری به مدت یك ماه در این شهرستان آغاز شد.
خبرنگار ایرنا در گفت‌وگو با رئیس اداره منابع آب ابركوه نظرش را در مورد اهمیت آب در فعالیت‌های زیست‌محیطی، معدنی، كشاورزی ، استقرار صنایع و تأمین آب شهروندان جویا شد.
محمدعلی شرافت روز سه‌شنبه گفته است: سالانه 125 میلیون مترمكعب آب از سفره‌های زیرزمینی شهرستان برداشت می‌شود كه 16درصد(20 میلیون مترمكعب) آن اضافه برداشت است.
این مسئول با اشاره به اجرای طرح خاموشی 30 روزه چاه‌های كشاورزی منطقه تأكید كرد: برداشت اضافی آب حیات شهرستان و فعالیت اقتصادی را تهدید می‌كند.
وی كم‌آبی، كاهش آبدهی منابع آبی و خشك شدن تعدادی از چاه‌ها و قنات‌های شهرستان را جمله از تبعات این چالش برشمرد.
شرافت با اشاره به كاهش میزان بارندگی طی سال‌های گذشته در ابركوه بدون ذكر آمار، می گوید: متأسفانه پاییز امسال و سال زراعی گذشته ازنظر كاهش بارندگی وضعیت بسیار بحرانی است.
این مسئول امور آب منطقه با تأكید بر اینكه برای كنترل افت سطح تراز آب‌های زیرزمینی نیازمند اقدام های جدی با همكاری مردم، كشاورزان و نهادهای مختلف اجرایی هستیم،افزود: 661 حلقه چاه كشاورزی عمیق و نیمه عمیق برای تأمین آب حدود 15 هزار هكتار اراضی مجوز بهره‌برداری دارند .
** وجود چالش در برداشت آب كشاورزی
شرافت بابیان اینكه در برداشت آب بخش كشاورزی دچار چالش جدی هستیم، ادامه داد: كشاورزان باید برداشت آب در این بخش را مدیریت كنند.
وی تصریح كرد: افت بیش از 21 متر سطح آب‌های زیرزمینی در سه دهه گذشته، تداوم افزون بر 2دهه خشك‌سالی و كاهش نزولات جوی مشكل اساسی منابع آبی است.
این مسئول بابیان اینكه دشت ابركوه یكی از چهار دشت ممنوعه بحرانی استان یزد است، متوسط سالانه افت سطح آب‌های زیرزمینی دشت ابركوه را 62 سانتیمتر ذكر كرد.
به گفته وی برای سال آبی 1397 -1396 به‌رغم كاهش قابل‌توجه بارندگی و توزیع زمانی نامناسب آن، به‌موجب طرح خاموشی و تشدید اقدام حفاظتی؛ تعیین تكلیف چاه‌های غیرمجاز، موجب بهبود افت سطح آب‌های زیرزمینی به میزان 39 سانتیمتر و كنترل افت سطح آب از دی تا اردیبهشت‌ماه در سال گذشته شد.
به گزارش ایرنا، رئیس اداره منابع آب ابركوه در ادامه این گفت‌وگو با اشاره به روند طرح ملی احیاء و تعادل بخشی منابع آبی تاكید كرد: این اداره ملزم است تا پایان برنامه ششم توسعه افت سطح آب زیرزمینی دشت ابركوه را متوقف تا طی یك برنامه بیست‌ساله منابع آب آن احیا شود.
شرافت افزود: باوجود 11 رشته قنات فعال در ابركوه ، كاهش شدید بارندگی‌ها در سال آبی قبل، افت شدید و مداوم سطح آب زیرزمینی، تغییر كیفیت و افزایش شوری چاه‌های كشاورزی و همچنین وقوع پدیده فرونشست و فرو چاله گواهی بر افت منابع آب ابركوه دارد .
وی یادآور شد: از سال 1393 در راستای اجرای طرح ملی احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، با افزایش نظارت و كنترل بر بهره‌برداری و برداشت از منابع آب زیرزمینی با نصب و راه‌اندازی كنتورهای هوشمند بر روی چاه‌های كشاورزی اقدامات شاخصی انجام دهد.
این مسئول ادامه داد: طرح تلفیقی تحویل حجمی و خاموشی 60 روزه در 2 دوره یك‌ماهه در دشت ابركوه، تعیین تكلیف تمام چاه‌های غیرمجاز و فاقد پروانه در این شهرستان از اقدامات شاخص برای مدیریت منابع آب هست كه در حال اجراست.
**خاموشی چاه‌های كشاورزی در 2 دوره 30 روزه
فرماندار ابركوه هم شنبه این هفته به خبرنگار ایرنا گفته بود: برای تقویت سفره‌های آب زیرزمینی، طرح خاموشی چاه‌های كشاورزی از 26 آبان ماه به مدت 30 روز آغازشده است.
محمدكاظمی نسب با اشاره به مصوبه شورای حفاظت منابع آب ، یادآور شد: قطع برق چاه‌های كشاورزی شهرستان در 2 دوره زمانی از 26 آبان تا 26 آذرماه ماه و از یازدهم دی‌ماه تا یازدهم بهمن اجرا خواهد شد.
وی یادآور شد : مدیریت مصرف آب كشاورزی از سال 93 با اجرای طرح‌های آبیاری نوین و تغییر الگوی كشت و در سال 95 با اجرای طرح خاموشی 30 روزه و 45 روزه چاه‌های كشاورزی و نصب سامانه كنتور هوشمند بر روی چاه‌ها در دستور كار قرار گرفت.
فرماندار و رئیس شورای حفاظت منابع آب ابركوه اضافه كرد: كاهش بارندگی و روند فزاینده افت سطح آب‌های زیرزمینی باعث شد تا در كنار كم‌آبی، هجوم آب‌های شور از كفه ابركوه به سمت آبخوان‌ها آغاز شود كه شوری و تلخی آب چاه‌های كشاورزی را دوچندان كرده است.
** راهكارهای استفاده بهینه از آب در بخش كشاورزی
مدیر جهاد كشاورزی ابركوه نیز به خبرنگار ایرنا گفته بود: تاكنون برای استفاده بهینه از آب بخش كشاورزی با حمایت و كمك‌های بلاعوض دولت سه هزار و 400 هكتار از باغ‌ها و اراضی زراعی در سال‌های گذشته به سیستم آبیاری نوین تجهیز شد.
مهدی غیب الهی ادامه داد: جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه و هدر رفت آب و افزایش راندمان تولید در واحد سطح در بخش كشاورزی از مزایای اجرای این طرح‌هاست.
وی كاهش سطح زیركشت محصول كشاورزی پر آبخواه تا30 درصد، اجرای 54 طرح آبیاری نوین در 500 هكتار در سال زراعی جاری، پرداخت تسهیلات بلاعوض به متقاضیان كشت محصول زعفران را ازجمله اقدام اساسی دانست كه برای مدیریت مصرف آب انجام شد.
**برداشت بی‌رویه آب در حوزه شمال فارس
امام‌جمعه ابركوه نیز یكشنبه هفته جاری به ایرنا گفته بود: منابع آبی شهرستان عمدتاً از مناطق بالادست خصوصاً شمال استان فارس تغذیه می‌شود كه به دلیل برداشت‌های بی‌رویه در این حوزه این چالش سبب تضییع حقوق كشاورزان منطقه شد .
حجت‌الاسلام سید ابراهیم حسینی افزود: باید در برداشت آب در مناطق بالادست ابركوه كه حق كشاورزان حوزه شمال فارس و نیز ابركوه است، مدیریت شود.
رئیس شورای فرهنگ عمومی ابركوه ادامه داد: مردم به‌ویژه كشاورزان برای صرفه‌جویی و تغییر الگوی آبیاری سنتی به آبیاری نوین و با استفاده از كمك‌های رایگان دولت برای تجهیز اراضی به سیستم آبیاری نوین تلاش كنند.
35 درصد اشتغال مردم ابركوه وابسته به فعالیت‌های كشاورزی ، دامداری و دامپروری است و هفت هزار و 500 خانوار از این طریق امرارمعاش می‌كنند.
سطح زیر كشت محصول زراعی و باغی ابركوه 15 هزار هكتار است كه سالانه علاوه بر 190 هزار تن محصول كشاورزی و نیز انواع فراورده‌های دامی در این شهرستان تولید می‌شود .
مركز شهرستان 53 هزارنفری ابركوه در 140 كیلومتری جنوب غربی شهر یزد قرار دارد.
7540/ 2047/
یزد - ایرنا - در كتاب‌های تاریخ ایران قبل از اسلام این سخن پروفسور گریشمن شرق‌شناس معروف ایرانی نظرها را به خود جلب می كند، در ایران « هركجا آب هست، آبادانی نیز است»، اهمیت این موضوع در تاریخ معاصر كشورمان بیش از هرزمانی در مناطق مختلف كشور آشكار شده است.
