شاهزاده جوان سعودي براي كشور خود آرزوهايي دارد. كشوري با اقتصادي متنوع، صنعت توريسم و سرگرمي و مجموعه‌اي از غول‌هاي تكنولوژي كه بزرگ‌ترين نام‌ها در جهان هستند. اكنون تمام اين چشم‌انداز در هاله‌اي از ابهام قرار گرفته است. شركت‌هاي خارجي پس از قتل خاشقجي براي انجام تجارت با عربستان بي‌ميل هستند و سرمايه‌ها به تدريج درحال خروج از اين كشور هستند. «زهرا الخليصي»، گزارشگر سيانان در 21 نوامبر در اين رابطه نوشت: « اكنون اقتصاد عربستان در معرض خطر قرار گرفته است». «گابريس ايراديان»، اقتصاددان ارشد در امور خاورميانه و شمال آفريقاي موسسه بين‌المللي امور مالي مي‌گويد: «احساس سرمايه‌گذاران خارجي بدتر شده است. برخي نام‌هاي بزرگ ممكن است به همكاري تجاري با عربستان روي آورند اما براي دستيابي به هدف تنوع بخشيدن به اقتصاد و جدا كردن آن از نفت كافي نيست».
گزارشگر سيانان همچنين نوشت: «ترامپ روز پنج‌شنبه اين پيام را مخابره كرد كه اقدام قاطعي عليه سعودي يا بن‌سلمان به‌خاطر قتل خاشقجي اتخاذ نخواهد كرد زيرا قيمت نفت و فروش تسليحات براي آمريكا مهم‌تر است». با اين حال، كنگره همچنان مايل است تا «فشارهاي مضاعفي» بر عربستان وارد آورد. «قانون ماگنيتسكي» اين اجازه را مي‌دهد كه عربستان را به دلايل حقوق بشري تحريم كنند. اين گزارشگر مي‌افزايد بازار سهام عربستان اوايل سال‌جاري در زمره داغ‌ترين بازارها بود زيرا سرمايه فراواني وارد آن مي‌شد.
در ماه جولاي، شاخص سهام «تداول» از آغاز سال 2018 فقط 17 درصد رشد كرد. اين شاخص اما به شدت افت كرده و‌اكنون به 4 درصد رسيده است. پس از گزارش سيا در مورد خاشقجي اين رقم به 2 درصد كاهش يافت. براساس گزارش‌هاي نهادهاي مالي حدود 165 ميليارد دلار سرمايه خارجي از عربستان خارج شده است. براساس گزارش سازمان ملل در اوايل سال‌جاري، سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در عربستان سعودي در سال 2017 به 1.4 ميليارد دلار كاهش يافت كه كمترين ميزان در 14 سال اخير بود. اين روند با قتل خاشقجي شدت بيشتري هم يافته است. «جي.پي مورگان» تخمين مي‌زند كه سال‌جاري آنها هم 90 ميليارد دلار ارز را از اين پادشاهي بيرون كشند، درحالي‌كه سال 2017 هم 80 ميليارد دلار ارز خارج شده بود. مرگ خاشقجي بر شدت بحران مالي و سرمايه‌گذاري عربستان افزوده است.
در همين حال، وليعهد عربستان براي تقويت پايگاه منطقه‌اي خود تور منطقه‌اي خويش را آغاز كرده است. او كه روز پنج‌شنبه اول آذرماه وارد امارات شده بود، ديروز يكشنبه وارد بحرين شد و قرار است روز دوشنبه (امروز) هم به مصر برود. سفرهاي خارجي بن‌سلمان در زماني صورت مي‌گيرد كه عربستان با بحران گسترده بين‌المللي به‌خاطر قتل خاشقجي مواجه است. سفرهاي خارجي او (در كنار بحران خروج سرمايه از عربستان) موجب يك بحران داخلي نيز شده و آن ترس از وقوع كودتاي احتمالي در اين كشور است. به همين دليل گفته شده تحركات امنيتي در اطراف دفتر سلطنتي بعد از ترك كشور از سوي محمد بن‌سلمان به مقصد كشورهاي عربي شدت گرفته است.از جمله اين تحركات استقرار 20خودروي جيپ نظامي مجهز به توپ 50ميليمتري، دوربين‌هاي ديد در شب و اشعه مادون قرمز در اطراف كاخ و قصرالعوجا است. بن‌سلمان دستور اتخاذ تدابير امنيتي استثنايي را داده و به نيروهاي گارد سلطنتي در الشرقيه و الغربيه تا رياض دستور داده تا مانع وقوع كودتا شوند. ظاهرا احتمال كودتا از سوي شاهزاده احمد بن عبدالعزيز بيشتر از ساير شاهزادگان است. به نوشته الخليصي، گزارشگر سيانان، ماه گذشته نيز بسياري از شركت‌ها از كنفرانس «داووس صحرا» كناره گرفتند.
دارا خسروشاهي، مدير اجرايي اوبر نيز اعلام كرد كه شركت او 3.5 ميليارد دلار را از عربستان بيرون كشيده است. اين خروج سرمايه ممكن است بن‌سلمان را در اجراي «چشم‌انداز 2030»اش با بحران مواجه سازد. او قصد دارد تا «اعتياد» كشورش به نفت را از ميان ببرد. به نوشته الخليصي، محمد تلاش كرده تا لااقل 30 سينما در عربستان تا 5سال آينده افتتاح كند. شركت « Six Flags» هم طرح‌هايي براي بازگشايي «theme park» تا سال 2022 دارد. با اين حال، روايت‌هاي متناقض عربستان در مورد مرگ خاشقجي نه‌تنها به اعتبار اين كشور لطمه زده بلكه علامت سوال بزرگي هم بر سر برنامه‌هاي وليعهد قرار داده است.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد؛ 1397،9،5
گروه اطلاع رساني**1699**2002
همه آرزوهاي بن‌سلمان براي نوسازي و متنوع‌سازي اقتصاد عربستان در حال بربادرفتن است. براساس گزارش‌هاي نهادهاي مالي حدود 165 ميليارد دلار ارز از عربستان خارج شده است. گزارش سازمان ملل نيز نشان مي‌دهد سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در عربستان سال 2017 به 1.4 ميليارد دلار كاهش يافت. همچنين سيانان تخمين مي‌زند كه سال‌جاري 90 ميليارد دلار ارز از رياض خارج مي‌شود؛ درحالي‌كه سال 2017 هم 80 ميليارد دلار ارز خارج شده بود.
