محمدعلی توللی روز دوشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: انسان به طور طبیعی بیشتر به سمت هیجان كشش دارد تا به سمت تفكر و به همین دلیل گرایش به موسیقی اصیل ایرانی در زمان فعلی كاهش یافته است.
وی ادامه داد: البته سبك های موسیقی دیگر مانند پاپ نیز اگر به درستی و ریشه دار ارایه شوند، بسیار مفید هستند، اما نكته اصلی تكیه بر موسیقی بومی ایرانیان است كه به عنوان میراثی از گذشتگان به ما تعلق دارد.
سرپرست گروه موسیقی شهراز، موسیقی اصیل ایرانی را در انزوا توصیف و تصریح كرد: یكی از علت های این انزوا نبود شناخت صحیح از ماهیت و پیشینه موسیقی ایرانی است و این امر نیز نتیجه نمایش نادرست و ناقص موسیقی ایرانی و ارایه موسیقی های با غنای كمتر است.
وی افزود: به دلیل سبك زندگی روزمره امروزی، مردم و به خصوص جوانان از موسیقی توقع هیجان دارند و از این رو وقتی آن را در موسیقی ایرانی كمتر می یابند، گزینه هایی انتخاب می كنند كه اگرچه كیفیت مطلوبی ندارد اما از نظر هیجانی آنان را راضی می كند.
**موسیقی اصیل در حال تغییر رویكرد است
توللی اظهار داشت: البته هر آنچه با انسان در ارتباط است پس از مدتی برای ماندگاری نیاز به اعمال تغییراتی دارد كه تلاش های مختلفی در این حوزه صورت گرفته است و تا رویكرد موسیقی اصیل با توجه به نیازهای جامعه تغییر كند.
وی افزود: برای خروج موسیقی اصیل ایرانی از انزوا، موسیقی دانان و آهنگ سازان مختلف فعالیت های متفاوتی انجام می دهند كه از آن جمله می توان به تلاش پورناظری ها، مسعود شعاری، علی قمصری و همایون شجریان اشاره كرد.
این مدرس موسیقی ادامه داد: در این راستا به نظر می رسد در تنظیم قطعات و همچنین شیوه تدریس تنبور باید بین مخاطب و مقام های تنبور ارتباط ایجاد كرد.
وی با اشاره به اینكه انس با مقام های تنبور زمانبر است، بیان داشت: یكی از روش های موثر در تدریس، تنظیم آثاری است كه فواصل آن با گوش مخاطب آشناست و در آن به مقام نیز اشاره ای شده باشد.
توللی ادامه داد: به دیگر سخن باید قطعاتی تنظیم شود كه مقام ها را در دل خود داشته باشند.
وی اظهار داشت: در گروه شهراز سعی شده است كه تنبور با دیگر سازهای ایرانی تلفیق و قطعاتی در یك گام مشخص اجرا شود.
سرپرست گروه موسیقی شهراز افزود: در این روش نت هایی برای هنرجوی تنبور نوشته می شود كه وی بتواند در كنار نوازدگان دیگر سازها، در یك گام مشترك، نوازندگی كند.
وی گفت: این تلفیق حتی می تواند با سازهای غربی انجام پذیرد كه ما این امر را در آلبوم «ترك دنیای ماشینی» كه در كشور ایتالیا تولید شد، رقم زدیم و نتیجه مطلوبی از آن به دست آمد.
توللی ادامه داد: با مطالعه مناسب در سبك های مختلف موسیقی و البته شناخت موسیقی اصیل ایرانی، می توان نقاط مشتركی یافت كه از آن نقاط مشترك برای خلق یك اثرتلفیقی مناسب استفاده شود و بدین ترتیب موسیقی ایرانی به گوش جهان برسد.
** پیدایش تنبور
این مدرس موسیقی مقامی بیان داشت: تنبور سازی ایرانی با قدمت پنج هزار ساله از سازهای زهی زخمه‌ای است و در شاخه موسیقی مقامی قرار می گیرد.
وی افزود: از هزاره پیش فردی به نام «شاخ وشین» این ساز را معرفی كرد و مقام هایی به وجود آورد كه در طی این سال ها سینه به سینه و نسل به نسل حفظ شده است.
سرپرست گروه موسیقی شهراز ادامه داد: این ساز از قدیمی ترین سازهای ایرانی است كه در گذشته جنبه آیینی و نیایشی داشت و در برخی مناطق از غرب كشور قداست خاصی دارد.
وی اظهار داشت: افسانه هایی نیز برای این ساز وجود دارد كه از جمله آن نواخته شدن مقام «طَرز» هنگام دمیده شدن روح به بدن انسان است تا جسم را آماده دریافت روح كند.
** مقام های سه گانه تنبور
توللی تصریح كرد: تنبور دارای 72 مقام موسیقایی است كه آن ها را می توان در سه گروه دسته بندی می كرد.
وی افزود: دسته اول مقام های كلامی و ریتمیك هستند كه حالت روحانی داشته و از قداست بیشتری نسبت به 2 دسته دیگر برخوردار هستند؛ مانند مقام های «رَژیان دالاهو»، «تَه رز یاری» و غیر آن
این مدرس موسیقی ادامه داد: نوع دوم، مقام های مجلسی است كه بدون ریتم هستند و حالت آوازی دارند و موسیقی عرفانی محسوب می شوند كه مقام های «سحری»، «ساروخانی»، «هجرانی» و مانند آن جزو این دسته هستند.
وی ابراز داشت: مقامهای نوع سوم مانند «جلوشاهی»، «بایه بایه»، «سوار سوار» و غیر آن معروف به مقام های مجازی هستند كه بدون كلام و برای مناسبت های خاص نواخته می شوند.
توللی تاكید كرد: هركدام از این مقام ها روایات خاص خود را دارند كه البته ارتباط با برخی از آنها مدت ها تامل نیاز دارد.
** مقایسه تنبور با دیگر سازها درست نیست
سرپرست گروه موسیقی شهراز گفت: برخی در مقایسه تنبور با دیگر سازهای ایرانی بیان می كنند كه سازهای دستگاهی از تنبور كامل تر هستند و این ساز را به نوعی ناقص جلوه می دهند.
وی خاطرنشان كرد: تنبور یك ساز با فواصل نیم پرده است و از این رو شبیه به سازهای غربی است، در صورتی كه دیگر سازهای دستگاهی ایرانی از جمله تار و سه تار ربع پرده هستند.
توللی افزود: مقایسه تنبور با سازهای دیگر از اساس نادرست است زیرا تنبور یك ساز مقامی است و از این رو متفاوت از سازهایی است كه با آن موسیقی دستگاهی (ردیف) نواخته می شود.
وی ادامه داد: همان گونه كه نمی توان گفت سازهای غربی و البته موسیقی غربی نسبت به موسیقی دستگاهی ایرانی ناقص است، در مورد سازهای مقامی مانند تنبور نیز وضع به همین منوال است.
** رشد تنبور نوازی در ایران
این مدرس موسیقی مقامی اظهار داشت: بخشی از نوازندگان تنبور در غرب كشور از دیر باز تا كنون مخالف انتشار صدای مقام ها و شنیده شدن این مقام ها توسط عموم بودند و هنوز هم این دیدگاه در برخی مناطق وجود دارد.
وی افزود: امروزه به كوشش استادانی چون علی اكبر مرادی, كیخسرو پورناظری و دیگران، نوای تنبور و مقام های آن از انحصار در یك موقعیت جغرافیایی خارج شده و مخاطب خاص خود را نیز پیدا كرده است.
توللی ادامه داد: به عنوان مثال با تلاش استادانی همچون جهانبخش رستمی، استان فارس به یكی از قطب های بزرگ موسیقی تنبور در كشور تبدیل شده است.
وی ابراز كرد: در جزیره قشم نیز با پرورش هنرآموزان در سه ساله اخیر، «گروه تنبور نوازی شهراز» به عنوان اولین گروه تنبور نوازی در قشم فعالیت خود را آغاز كرد.
سرپرست گروه موسیقی شهراز افزود: گروه شهراز در حال حاضر از 9 نوازنده تشكیل یافته است كه سعی دارد با ارایه موسیقی با كیفیت، موسیقی تنبور را به این جزیره معرفی كند.
** موسیقی قشم به دستگاه های «شور» و «دشتی» نزدیك است
توللی با بیان اینكه موسیقی دانان مشهور و صاحب نام و سبك در قشم حضور دارند، درباره موسیقی قشم اظهار داشت: موسیقی محلی كه در قشم وجود دارد بیشتر به دستگاه های «شور» و «دشتی» نزدیك است.
وی افزود: در حال حاضر، نواختن عود و گیتار در قشم با اقبال بیشتری رو بروست كه امید می رود با شناخت ریشه های موسیقی بومی جزیره و موسیقی مقامی بتوان پیوند محكمی بین آنها برقرار كرد.
مدرس موسیقی مقامی در قشم ادامه داد: تعداد افراد علاقمند به موسیقی در قشم بسیار زیاد است اما بیشتر به موسیقی های غربی روی می آورند كه این امر تعهد هنرمندان فعال در عرصه موسیقی ایرانی را در این جزیره سنگین تر می كند.
توللی، خواننده، مدرس و نوازنده تنبور و سه تار فعالیت خود در حوزه موسیقی را از سال 1383 آغاز كرد. وی عضو آكادمی موسیقی تنبور شرق شد و در سال 1391 «گروه تلفیقی پالیزان» را در شیراز تاسیس كرد.
برگزاری اجراهای متعدد در گروه های گوران، آیریك، هیوا، شهرود و چكاوك به عنوان نوارنده و خواننده از جمله فعالیت های این هنرمند 31 ساله است.
همكاری در آلبوم بین المللی «ترك دنیای ماشینی» به عنوان نوازنده تنبور و سه تار كه در سال 2016 در كشور ایتالیا منتشر شد، از جمله فعالیت های اخیر وی است.
شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هرمز، هنگام و لارك با حدود یكهزار و 628 كیلومتر مربع وسعت و 150 هزار نفر جمعیت در جنوب استان هرمزگان قرار دارد.
7500
قشم - ایرنا - یك مدرس موسیقی مقامی در قشم گفت: امروزه مردم زمان گوش دادن به موسیقی كه نیاز به فكر كردن دارد را ندارند و از این رو مخاطبان موسیقی اصیل ایرانی كاهش یافته است و افراد محدودی موسیقی عمیق را دنبال می كنند.
